یکی از گرایش های تفسیری مهم و پرسابقه قرآن کریم، تفسیر عرفانی است. این رویکرد تفسیری که حداقل از قرن سوم آغاز شده، در این دوران نیز به حیات خود ادامه داده است. در دوران معاصر ، با تفاسیر عرفانی خاصی مواجه هستیم که با نوع پیشین خود تفاوت هایی دارد. این تفاوت ها و تمایزها به قدری است که می توان، تفسیر عرفانی را به دو شاخه سنتی (کلاسیک) و جدید (غیر کلاسیک) تقسیم نمود. تفاوت این دو روش تفسیری را می...

از جمله مسائلی که در گذشته و امروزه بین لغویان و مفسران مطرح و مورد اختلاف است، وجود یا عدم وجود واژگان مترادف در قرآن کریم می باشد. پیشینیان بسیاری از واژگان قرآن را با واژگان دیگری معنا و تفسیر می کردند که این می تواند بر وجود ترادف در نظر آنان دلالت کند. این تلقّی در میان معتقدانِ به وجود ترادف از گذشته تاکنون وجود داشته است؛ اما از حدود قرن سوم در میان برخی از علمای لغت، تلقی دیگری پدید آمد م...

قرآن کریم آخرین پیام آسمانی برای بشریت، تنها به جنبه اقتصادی، اخروی، فقهی و تعبدی و... زندگی فرد توجه ننموده است، بلکه تصحیح باورها و اعتقادات مردم نیز همواره مورد توجه قرآن کریم و پیامبراکرم (ص) بوده است. توجه به خرافات و عقاید باطل در هر عصری می تواند آسیب های جبران ناپذیری به جامعه و افراد آن وارد نماید. مسئله چشم زخم و اعتقاد به نیروی ماورائی برخی از نگاه ها یکی از این مسائل است، که دامن گی...

در میان تفاسیر متعددی که دربارة تندیس حضرت موسی، ساختة میکل آنژ، نوشته شده است، تفسیر فروید از همه مشهورتر است. وی بیش از ده توصیف از این مجسمه را بررسی کرده و تعبیر شخصی و نوین خود را بدین گونه عرضه می کند: حضرت موسی در این تندیس، در حال فرود بر سکوی سنگی و مهار خشم خود است، نه برخاستن. به استناد نتایج پژوهش های معاصر آراس، منتقد هنر و برومبرژه، انسان شناس، به ترتیب در مورد معانی و ارزش های نش...

تأویل از واژه هایی است که در علوم قرآن، تفسیر، حدیث، اصول فقه، کلام، فلسفه و عرفان به کار رفته است. از دیرباز این واژه بحث برانگیز و در چیستی و ماهیت آن، آرای گوناگونی از سوی اندیشمندان و مفسران ابراز شده است. مفسران، عارفان، متکلمان، باطن­گرایان و حتی تجربه­گرایان، هر کدام به نحوی پرده از چهره این واژه بر داشته­اند که نتیجه­ی آن، برداشت­های مختلف و بعضاً ناسازگار است. در این مقاله ضمن بررسی تفا...

مفسران در تفسیر آیات 106 بقره و 101 نحل مشهور به آیات نسخ، آراء مختلفی ارائه داده‌­اند. برخی از مفسران و اندیشمندان اسلامی، این آیات را ناظر بر نسخ حکم آیات در قرآن می‌­دانند و بر این باورند که این آیات به صراحت به مقوله نسخ حکم آیات اشاره کرده‌­اند. در مقابل دسته‌­ای دیگر از مفسران، این باور را نپذیرفته و اعتقاد دارند که این آیات به نسخ حکم آیات قرآن اشاره ندارند، بلکه مراد آ...

شیعه در اعتقادهای خود، به مسئله رجعت باور دارد، اما اهل سنت نسبت به آن بی‌اعتقاد است. متفکران شیعه برای اثبات این عقیده به ادله متعددی تمسک کرده‌اند، از جمله به متون دینی اعم از آیات قرآن و روایات معصومان^، عقل و اجماع. این امور به انضمام واقعیت‌های تاریخی در اقوام گذشته، امکان رجعت را اثبات می‌کند. در میان ادله نقلی، برخی آیات اثبات‌کننده این باور در آخرالزمان است. به نظر مفسران شیعه در رأس ای...

عدالت اجتماعی از اهداف بعثت پیامبران و فرستادن کتاب‌های آسمانی است و به همین جهت، مفسران قرآن کریم در آیات زیادی بر آن تأکید دارند. برای برخی از آیات مرتبط با عدالت اجتماعی، نقش کلیدی در این زمینه تلقّی می‌شود و یکی از مهم‌ترین مباحث آنها دلالت بر حسن ذاتی و عقلی یا حسن شرعی است. مفسران امامیه و معتزله به حسن ذاتی و عقلی اعتقاد دارند و مفسران اشاعره به حسن شرعی. در این مقاله، آیات مرتبط با عدالت...

همه مفسران شیعه وسنی، معتقد به عصمت پیامبران،در مرحله دریافت وابلاغ وحی می باشند. عموم شیعیان براساس آیات الهی که در آن، انبیاء،«مخلَصین» نامیده شده وبا اذن الهی باید مورد اطاعت واقع شوند وبه استناد سخنان صریح خود پیامبر(ص) واصحاب او وبهره مندی از براهین عقلی، انبیاء را مبرای از هر گونه گناه،خطا ونسیان در عمل، قبل از نبوت وبعد از آن، می دانند.اهل سنت، معتقد به عصمت عملی پیامبران، فقط از گناه کبی...

موضوع تحقیق با عنوان بررسی عصمت اهل بیت (ع) در تفاسیر معروف اهل سنت می باشد که این موضوع در پنج فصل بیان می شود. فصل اول در باره کلیات است که شامل تبیین موضوع (عصمت اهل بیت (ع)) ضرورت تحقیق ، اهمیت و ضرورت عصمت برای حضرات ائمه معصومین (ع) مثل اهمیت آن برای انبیای الهی (ع) است. زیرا آنها ادامه دهندگان راه انبیاء الهی (ع) و کامل کننده رسالت هستند. سوالات اصلی و فرعی تحقیق ، فرضیه تحقیق، عصمت اهل ...