اهمیت بررسی آثار معماری از منظر تاریخ و نظریه و نقد معماری، بخش عمده‌‌ای از پژوهش‌ها در این حوزه، به مطالعه اثر و بیان فهم حاصل از آن سوق داده است. اگر چه پرداختن به مقوله «مواجهه با اثر معماری» و جستار در «معیارها و مراتب فهم اثر معماری»، با بررسی خودِ بنا آغاز می‌شود، اما خاستگاه‌های آن در بنیان‌های نظری معماری است و لاجرم در حوزه نظری قرار می‌گیرد. اثر معماری چگونه فهمیده می‌شود و فهم آن چه ا...

شکی نیست که معماری در تعاملی دوسویه «هم بر فرهنگ و هم از فرهنگ تاثیر گذاشته و تاثیر پذیرفته» است، چنانچه مقوله جامعه-شناسی مسکن سعی در شناسایی این حلقه‌های مفهومی و معناییِ تعاملاتِ فرهنگ (جامعه) و معماری مسکن دارد؛ لذا رسیدن به یک فرایند اندیشه ارتباطی خاص بینابینی، به‌عنوان ابزار و داده‌های فرآیند پایدارسازی بستر اجتماعیِ معماری با تکیه بر الگوی فکری خاص و نتایج اجتماعی مشخص به صورت واکنش‌های اس...

معماری ایران در دوران اسلامی به مثابه کارآمدترین ابزار خلق فضا توانسته آثار درخشان و ماندگاری را در معماری و شهرسازی به وجود آورد. خلق آثار شاخص معماری اسلامی ایران در دوره سلجوقی و ایلخانی آغاز و در دوران صفویه به غایت رسید. معماری و شهرسازی سنتی ایران در دوران معاصر و با گسترش ارتباط با جهان غرب، از تفکرات و سبک‌های مدرن تأثیر پذیرفت. این سبک‌ها نتوانستند محملی برای انتقال فرهنگ ایرانی-اسلامی...

معماری عمارت دارالحکومه مفخم شهر بجنورد بعنوان یکی از بناهای شاخص معماری دوره قاجار، هم به لحاظ عملکردی و هم به لحاظ زیباشناسی، از غنای اصیل معماری ایرانی برخوردار بوده است. معماری این عمارت از عوامل فرهنگی، اجتماعی، تاریخی و هنری عصر خود بی‌نصیب نبوده و نمود عینی این اثرگذاری در تاروپود معماری عمارت از جمله در طراحی، پلان، تزئینات هنری و... قابل مشاهده است. از این رو مقاله حاضر سعی بر آن دارد ...

این نوشتار مؤید آن است که ارزیابی دانش معماری در خصوص مجموعه‌های صنعتی به شناسایی چالش‌های توسعه آن کمک می‌کند. تأمل در مؤلفه‌های توسعه دانش معماری سبب شد تا ارزیابی این دانش در سه بخش دانش نظری (یا تولیدات نظری)، انتقال دانش (یا برنامه‌های آموزشی) و دانش عملی انجام شود. گفتنی است با توجه به ماهیت متفاوت سه‌گانه‌های مذکور، روش ارزیابی هرکدام متناسب با ویژگی‌های ماهوی آنها انتخاب شد. بدین ترتیب ...

از روزگاران گذشته تا امروزه که موضوع پرداختن به معرّفی شهر آرمانی (یا شهر خوب یا شهر قابل زیست و مانند اینها) و ویژگی های آن شدت پیدا کرده است، بسیاری از حکما و مصلحان و داعیه داران شناخت راه های سعادتمندی بشر، اقدام به معرفی بهترین هایی برای انسان در زمینه های مختلف کرده اند؛ یکی از مهم ترین این زمینه ها بهترین و مطلوب ترین فضای زندگی انسان، اعم از شهر یا معماری بوده است. بسیاری از حکما و عرفا ...

این مقاله جستاری پیرامون مقایسۀ رابطۀ مفهوم فضا در موسیقی و معماری جهان غرب، در دو دورۀ پیش از مدرن (قرن‌های14-18 میلادی) و پس از مدرن (قرن‌های 18-21 میلادی) است. در بیشتر پژوهش‌هایی که تا به امروز در مقایسۀ تطبیقی میان فضای موسیقی و معماری صورت گرفته، به معیارهای ظاهری بسنده شده و پژوهشی در زمینۀ رابطۀ مفهومی و محتوایی میان این دو هنر به طور جدی صورت نپذیرفته است. این بررسی در نظر دارد با مقای...

نخست: نگاهی به زمینة معماری آنگاه که در زبان روزمرّه واژه اندیشه یا اندیشیدن را به کار می بریم، بویژه ما معماران، موضوع این کارمان را نمی توانیم، به قید اطمینان، برای دیگران تعریف یا تشریح کنیم. اندیشیدن، در پهنة زمان تحقق می یابد و هرآینه بخواهیم به تصویرهایی دست یابیم که هر یک متعلق به لحظه ای از این سیر در طول زمان است، جز صورتهایی منفصل، به دست نمی آوریم. نزد ایرانیان، اندیشه همانند درختی زن...

برخی از اهل نظر گفتهاند که معماری گذشته و امروز ایران نسبتی با هم ندارند؛ لیکن گروهی از معماران معاصر کوشیده‌اند تا از میراث معماری گذشته در آثار خود بهره برند. در مقاله، چهار بنا از آثار این معماران بررسی شده‌است- آثاری در زمرة بناهای مسکونی میان مرتبة تهران. از میان سی اثری که صاحبنظران معماری معرفی کردهاند، چهار مصداق به «شیوة نقد درونی» شرح داده شده است. شناخت رویکرد طراحان در مسیر پیوند ب...

فرم در معماری ایران نقش عمده‏ای ایفا می‏کند. چهارتاقی گونه‏ای از فرم‏های متداول در معماری ایران است و پیشینه‏ای کهن دارد. که با بررسی ساختار و مطالعه روند شکل‏گیری و توسعه آن می‏توان با سیر تحول و تداوم معماری اعصار متمادی ایران آشنا شد. خراسان، از نگاه تعدادی از محققان، خاستگاه معماری چهارتاقی و فرم چلیپایی و پلان چهار ایوانی است نگارندگان مقاله، با این رویکرد، به مطالعه سیر تحول و تداوم فرم چ...