اگرچه منطقه گرایی از اوایل دهه 1950 در ادبیات روابط بین الملل مطرح شد، اما تحلیل موضوعات منطقه ای خاورمیانه و خلیج فارس تا اواخر دهه 1960 توجه این گروه از نظریه پردازان را به خود جلب نکرد. از سوی دیگر، باید تاکید داشت که نظریه پردازان اولیه منطقه گرایی، تمامی تلاش خود را بر سازماندهی اراده سیاسی رهبران منطقه ای برای مشارکت اقتصادی کشورها متمرکز کردند؛ در حالی که منطقه گرایانی که موضوعات خاورمیا...

تحقیقات تطبیقی- تاریخی، نوعاً با موردهای خیلی کمی روبه رو هستند. بدین خاطر برای آزمون مدعای علّی شان با معضل متغیرهای زیاد و n کوچک مواجه اند. این مشکل به خصوص هنگامی که مسئله آزمون فرضیات رقیب به میان می آید، مشکلی بنیادین محسوب می شود. در پاسخ به این مشکل، برخی پژوهشگران تطبیقی- تاریخی روش های توافق و اختلاف استوارت میل را به کارگرفته اند تا علیّت را بر اساس تعداد کوچکی از موردها استنباط و فرضیا...

روحانیت، انقلاب مشروطه و ستیز میان سنّت و تجدّد دکتر مهدی رهبری تاریخ دریافت: 30/11/86 تاریخ پذیرش: 04/03/87 چکیده ورود ایران به عصر جدید و ایجاد شکاف و انقطاع در سیر طبیعی تاریخ و سنت- که با خشونتی همراه با شکست های خارجی و استعمار همراه بود- ایران را وارد دورانی کرد که به رویارویی بزرگ میان سنت و مدرنیته انجامید. درحالی که سنت و مدرنیته از نظر بنیادهای فلسفی، سیاسی، اقتصادی، اجتم...

در این مقاله تلاش می‌شود که ابتدا تبیین نظری بر اساس قرار دادن مقوله شهر در چارچوب فرآیند عمومی‌ جهانی‌شدن انجام بگیرد و درک جدیدی که نسبت به فرهنگ و اولویت آن در برابر رویکردهای فناورانه- اقتصادی به توسعه وجود دارد بیان شود. سپس، شهر اسلامی - ایرانی در سه دوره متفاوت تاریخ ایران، یعنی ورود مدرنیته (مشروطه)، شکل‌گیری مدرنیته بر اساس الگوی غربی (دوره پهلوی)، و سرانجام بازتعریف مدرنیته مورد بررس...

شرح مواجهۀ ایرانیان با مدرنیته همواره یکی از مباحثات مجادله‌آمیزِ چند دهۀ اخیر در فضای دانشگاهی ایرانیان بوده است. این مباحثات از زاویه‌های گوناگون درصدد برآمده‌اند که یا با ایجاد دیدگاه دوگانه‌سازی، سنت را در مقابل مدرنیته قرار دهند یا این مواجهه را از دریچۀ نوعی از بومی کردن مدرنیته در فضاهای دولتی ایران به شیوه‌ای آمرانه بنگرند. اما در میانۀ این دو نگاه، کندوکاو در عرصۀ اندیشۀ روحانیت دورۀ مش...

در مقدمه  مقاله پس از بحث واژه شناسی  به ظهورمدرنیته و عوامل دخیل در پیدایش تفکر مدرن مختصرأ اشاره  خواهد شد. در این باره به دیدگاه رایج درباره عامل اصلی پیدایش دوره  مدرن یعنی اندیشه دکارت اشاره می شود. درادامه به چالش های مدرنیته با مسیحیت بویژه آیین کاتولیک اشاره خواهد شد. همچنین به سیر تاریخی واکنش های آیین کاتولیک به مدرنیته پرداخته می شود و گفته خواهد شد که چرا الهیات جدید نتوانست در بستر...

در مباحث نقد ادبی سنت، و نوگرایی(مدرنیسم) یکی از اصلی ترین مسائل در حوزه هنر و ادبیات است. به ویژه در جوامعی که دوره گذار را طی می کنند، دشوارترین و در عین حال تکنیکی ترین مسأله است؛ به خصوص پیوند سنّت و نوگرایی. با ظهور آشکارای شعر نو در عرصه ادبیات فارسی چهره های سرشناسی پای در میدان نوپردازی نهادند که یکی از بارزترین این چهره ها هوشنگ ابتهاج(ه.الف.سایه) بود. شاعری که می توان گفت به ایجاد نوعی...

جهانی شدن، امروزه با روند رو به رشد خود، چنان ابهامی بر سر روشنگری نقطه ی عزیمت تاریخی این همه دگرگشت و تحول آفریده که تا این لحظه تقریرِ مبدأیی دقیق از آن مقدور و میسور نگشته است. این مقاله بر آن است که جهانی شدن را به جای تفسیر از منظر یک نگرش خطی و تدریجی، با تکیه بر فلسفه تبارشناسی میشل فوکو و تأکید بر گسست و پیوست های مکرر در سیر غیرخطی تاریخ مورد بررسی و مداقه قرار دهد. در این راستا میزان ...

بر اساس این مبنا که در رابطه ی فوق الذکر، سروش از جانب مدرنیته و نصر از جانب دین و سنت سخن می گوید، می توان با توجه به عنوان فرعی این رساله(چاره جویی های دین در حل گرفتار یهای انسان عصر مدرن) این سئوال را مطرح کرد که روش کدام متفکر در روزگار حاضر( عصر حاکمیت سکولاریسم و اومانیسم)، بیشتر به کار می آید؟! با روش دکتر عبدالکریم سروش به همان مدرنیته ای خواهیم رسید که غرب مدتهااست به آن دست یافته و ح...

«مشروطه ایرانی» به رغم اهمیتش در فرایند مدرنیته سیاسی در ایران کمتر از منظر ایدئولوژی های ملت سازی/ ناسیونالیسم مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. از رویکرد جامعه شناسی تاریخی رخداد مشروطه زمینه رونمایی چهره های چندگانه ناسیونالیسم ایرانیِ برآمده از سده نوزدهم را فراهم آورد. مشروطه ایرانی از یک سو با تبلور ناسیونالیسم سیاسی مبتنی بر حق حاکمیت ملت و حکومت قانون و از سوی دیگر با واکنش ناسیونالیسم...