چکیده یکی از شاعران مهم ولی کمتر شناخته شدۀ همعصر حافظ، جلال الدّین عتیقی تبریزی بوده است که قریب به ده سال پیش از تولّد حافظ در تبریز درگذشته است، عتیقی علاوه بر شاعری، واعظ و صوفی سرشناسی نیز بوده است و منظومۀ فکری او همچون حافظ شیرازی، سرشار از مفاهیم عرفانی و زبان او آموخته با مضامین رندانه بوده است. از عتیقی دیوان شعری باقی مانده است که با مطالعۀ آن متوجّه می شویم در حوزه های زبانی، آوا...

در ییش تولیدی، رفتار واجیِ گونه لرزشی- لثوی /ρ/ ، در جایگاه های واجی مختلف در قالب واج شناسی آزمایشگاهی، ازطریق مشاهدۀ الگوی تغییرات شدت انرژی، برروی طیی گونه ها، مورد بررسی قرار گرفت. در این آزمایش با بررسی و مشاهدۀ الگوی توزیعِ شدت انرژی برروی ها در هر جایگاه، موارد وقوعِ هر واج گونه شناسایی و فراوانی آن محاسبه شد. نتایج نشان داد گونه های لرزشی- لثوی دار و ناسوده، گونه های اصلی /ρ/ در زبان فارسی...

در فرهنگ ها و کتاب های دستور زبان فارسی در مورد مقولۀ واژگانیِ تعداد قابلِ توجهی از واژه های این زبان از جمله مصادر، اسامی و صفاتِ گزاره ای و افعالِ همکرد، اتفاقِ نظر وجود ندارد و این امر می تواند باعثِ پدید آمدنِ مشکلاتی برای زبان آموزان و محققانِ این زبان شود. در نظریۀ دستورِ حوزه ای، زبان به حوزه های مستقلی تقسیم می شود و این حوزه ها ممکن است در برخی از مدخل های واژه ها با هم تطابق نداشته باشند. در ا...

چکیده ندارد.

زبان فارسی نو کلیّتی نمودیافته در همة متون و نوشته­های فارسی نیست بلکه در پاره‏ای از حوزه‏های جغرافیایی با اندک تفاوت‎هایی در واژه­، صرف‎ونحو و آوا، صورت‎های کاربردی گوناگونی پیدا کرده که اصطلاحاً به آنها «گونه‎های زبانی» می‌گویند. کشف ویژگی‎های زبانی هر یک از گونه‎های کهن و بازجُست آنها در زبان متداول همان حوزه، از پژوهش‏های بایستۀ زبانی است. این مقاله کوششی برای نیل به این مهم در حوزۀ هرات و گون...

چکیده محسنات بدیعی یا آرایه های بلاغی ابزار هایی اند که ادبا با به کارگیری آن ها به آرایش زبان خود می پردازند. این آرایه ها همزاد زبان نیستند ولی زادۀ زمان و محیطی اند که زبان در آن رشد و نمو می کند و به بالندگی می رسد. با توجه به قرابت های موجود میان زبان فارسی و عربی و با استناد به شواهد موجود می توان گفت اکثر قریب به اتفاق آرایه های عربی در زبان فارسی هم به کار رفته اند. کاربرد این آرایه ها...