رنگ سیاه از جمله رنگ های پیشینه داری است که تاکنون فقط به استخراج جلوه ها ی گوناگون آن در اساطیر، ادیان و متون عرفا نی پرداخته شده و به محتو ا و رسالت تعلیمی- عرفانی آن در سبک های شعری مختلف پرداخته نشده است. بر همین بنا ، در این پژوهش ارزش وجایگاه این رنگ در شاخه های ادبیات تعلیمی، تمثیلی و فولکلور با شیوه آماری-تحلیلی در دو سبک اول شعر فارسی (خراسانی و عراقی) بررسی شده است. در دیوان شاعران سب...

چکیده : محمّد بن سلیمان بغدادی متخلص به "فضولی" شاعر و نویسنده ی قرن دهم هجری بود. او آثارش را به سه زبان فارسی ، ترکی و عربی نوشت .کلیات آثارش در کتابخانه های ایران نظیر کتابخانه های آستان قدس رضوی ، مجلس ، ملی ، دانشگاه تهران و جز آن محفوظ است. هرچند فضولی در میان بزرگترین شعرای ادبیات ترکیه جای دارد لیکن در ایران توجهی که باید نسبت به وی ابراز نشده است. اگرچه همایش هایی در این زمینه برگزار ش...

این پژوهش بر نحوه ی بیان مضامین مشترک عرفانی تکیه دارد و شش گفتار را در برمی گیرد در گفتار اول به انسان کامل از چهره ی پیامبراکرم(ص)، اولیاء و عرفا و کرامات ایشان پرداخته شده و همچنین لزوم پیروی از پیر، شأن و مقام حضرت رسول اکرم (ص) و مقام انسان و خلافت او مورد بررسی قرار گرفته است . عشق به حقیقی و مجازی تقسیم می شود. عشق مجازی پلی به حقیقت بوده و تمام زیبایی های عالم جلوه ی از روی معشوق الهی ا...

روش انتقادی در پیرایش متون را که ما از غرب آموخته‌ایم، دربارۀ پیرایش متون فارسی نمی‌توان یک‌به‌یک به کار برد، بلکه باید آن را با ویژگی­‌های خط و زبان و ادب فارسی مطابقت داد؛ باید ناچار نکاتی از آن روش را کاست و نکاتی را بدان افزود. نگارنده در پیرایش شاهنامه از آغاز بدین نکته آگاه بود و در مقالات خود و در یادداشت­‌های شاهنامه دربارۀ جزئیات آن گفتگو کرده است. یکی از راهکارهایی ک...

مهاجرت ترکان سلجوقی و تشکیل اولین حکومت با منشاء ایلی، سرآغاز تحولات شگرف در تاریخ و فرهنگ ایران زمین بود. ترکمانان عراقی، طلایه داران این مهاجرت، به دلیل نفوذشان در منطقه عراق عجم به عراقی مشهور شدند. ماهیت و ریشه های نژادی این گروه و ارتباط­شان با سلاجقه از دو دیدگاه قابل بررسی است. گروهی از مورخان آنان را از اتباع اسرائیل، پسر سلجوق، می­دانند که پس از اسارت او به دست محمود غزنوی به ایران مها...

رنگ سیاه از جمله رنگ های پیشینه داری است که تاکنون فقط به استخراج جلوه ها ی گوناگون آن در اساطیر، ادیان و متون عرفا نی پرداخته شده و به محتو ا و رسالت تعلیمی- عرفانی آن در سبک های شعری مختلف پرداخته نشده است. بر همین بنا ، در این پژوهش ارزش وجایگاه این رنگ در شاخه های ادبیات تعلیمی، تمثیلی و فولکلور با شیوه آماری-تحلیلی در دو سبک اول شعر فارسی (خراسانی و عراقی) بررسی شده است. در دیوان شاعران سب...

اغتراب و جلای وطن پیشینه ای به قدمت آفرینش انسان دارد. همزمان با شکل گیری جوامع اولیه، بحرانهایی نیز شکل گرفت که به نحوی منجر به جلای وطن شد. اصولاً قوم عرب و به ویژه فرهیختگان و روشنفکران از اغتراب رنج می برند، و در برابر آن واکنش های مختلفی نشان می دهند، از جمله: کناره گیری از واقعیت زندگی، تسلیم در برابر نظام حاکم و یا جذب شدن در سازمانها و تشکیلات آن، و یا سرکشی و نافرمانی و یا جلای وطن . ...

  روی کار آمدن حکومت غزنویان در شرق ایران و تلاش آنان برای تشکیل حکومتی مقتدر، نیاز به استفاده از دبیران ایرانی را برای آنان ضروری ساخت. با فروپاشی سامانیان، بیشتر دبیران شاغل در درون دیوان ‌ های سامانیان که از نخبگان خراسانی بودند، در دیوان‌های غزنوی به ‌ کار گرفته شدند؛ بنابراین دبیران خراسانی قدرت بلامنازع در حکومت غزنویان شدند. در سال 420 ه.ق، با حمله ‌ ی محمود غزنوی به ری و شکست شاخه ‌ ی ج...

بنیانگذار عرفان نظری شیخ اکبر محیی الدین ابن عربی است . وی در عرفان از اصول ابن حزم پیروی نموده و از بزرگانی چون محمد غزالی ‘ احمد غزالی و عین القضاة همدانی متأثر بوده است . اساس نظریه ابن عربی بر اصل وحدت وجود مبتنی است و اهم مباحث عرفانی وی عبارتند از : فیض‘اعیان ثابته‘تشبیه و تنزیه‘جبرو اختیار‘خلق و فعل‘تجدد اکوان‘ انسان کامل ‘ ولایت‘ رسالت‘ نبوت و حضرات خمس. عراقی ‘ شبستری و جامی از پیروا...