این مقاله به بررسی شرایط امکانی پیدایی بی‏حجابی در ایران اختصاص دارد و درصدد است نشان دهد که در برآیند چه نیروها و مناسباتی، نخستین اقدام به بی‏حجابی در ایران ممکن شده است. برای رسیدن به این هدف، از جهت‏گیری فوکویی متکی بر روش دیرینه‏شناسی استفاده شده است. مقاله نشان می‏دهد که «بی‏حجابی» حکمی از احکام تجدد است که باید در مناقشة «تجدد بومی» و «تجدد غربی» در ایران فهمیده شود. از‌این‌رو، برخلاف تص...

چکیده مدرنیته از موضوعاتی است که می‌توان آن را از ابعاد گوناگون بررسی کرد و یکی از مهمترین این ابعاد، بعد سیاسی مدرنیته است. همان‌طور که نشان داده خواهد شد؛ اهمیت موضوع «مدرنیته سیاسی»[1] در این است که معیار مناسبی برای متمایز کردن ساختار و شرایط سیاسی جوامع و به خصوص دولت‌ها ارائه می‌کند. پرسش اساسی این است که جایگاه مؤلفه‌های مدرنیته سیاسی در اندیشه برخی روحانیون برجسته موافق و مخالف نهضت مشر...

بحث کنونی بر این نظر استوار است که ضمن طرح مبانیِ جهان بینیِ مدرن، مؤلفه‌های اساسی رویکردِ نقادانة پسامدرن را به بررسی گذارد. در گفتار نخست، دربارة خردگرایی و انسان باوریِ مدرن؛ دو اصل محوری مدرنیته بحث می شود و تاثیر آنها را در تشکیل جهان، جامعه و انسان مدرن می‌سنجد. در خلال بیان این دو اصل و در ذیل آنها به برخی دیگر از اصول مدرنیته بنابر ضرورت، تناسب و پیوستگی با این اصول اشاره می شود. در گ...

اهمیت مصر به دلیل ویژگی های خاص این کشور است. می توان با قطعیت گفت که تمام جریانات فکری و سیاسی جهان عرب از این کشور شروع می شود. همان گونه که اینک امواج بنیادگرای اسلامی، خاورمیانه و شمال افریقا را درنوردیده است، نقش فکری-سیاسی مصر از هر زمانی پررنگ تر شده است. مصر کلید طلایی نفوذ به خاورمیانه عربی است. با ورود مدرنیسم به جهان اسلام، ساخت سنتی اجتماعی، سیاسی و فرهنگی جهان اسلام دستخوش دگرگونی ...

نفوذ دولت بعد از اصلاحات ارضی به جامعه روستایی و اتخاذ سیاست های مبتنی بر حمایت از روستاییان با واگذاری زمین های زراعی، اعطای کمک های جنسی و نقدی بلاعوض به روستاییان، انجام فعالیت های عمرانی با بودجه دولت و برنامه های توسعه ای نشأت گرفته از غرب که با بافت روستایی ایران هماهنگی نداشت منجر به نابودی الگوهای مشارکتی سنتی شد و دولت در عوض نتوانست جایگزین مناسبی برای آن الگوها ارائه دهد. این امر موج...

رنسانس، نه تنها فروپاشی قرون وسطا را در پی داشت، بلکه شیوه ی تفکر و دیدگاه بشر را نیز نسبت به جهان پیرامون و انسان دگرگون کرد. رنسانس که به دنبال خود عصر روشنگری سده ی هجده را به دنبال داشت زمینه ساز جهان و اندیشه ی مدرن بود. جریان مدرنیسم به نوبه ی خود، همراه با موج علمی و اندیشه ی سیاسی و تجربه گری هنری سده ی نوزدهم، ادراک بشر از واقعیت را در سده ی بیستم دگرگون کرد. اما این تحول موجی ناگهانی ...

چکیده رمان نفرین زمین داستان نزاع تجدد با سنت و روشنفکر با حکومت و سند شکست روشنفکر و سنت است.آل‌احمد این رمان را برای ایفای رسالت روشنفکری که برای خود قایل بود، نوشته است. وی در این رمان به بهانة نقد اصلاحات ارضی، با تجدد و دین‌سازی در برخی محافل فکری و سیاسی، و با اقتصاد بورژوایی مخالفت می‌کند. بدین جهت رمان در برخی قسمت‌ها به یک بیانیة سیاسی تبدیل می‌شود. گاهی نیز واقعیت‌ها مغفول می‌مانند چ...

مواجهه با غرب یکی از پیچیده ترین موضوعات و مساله های تاریخ تمدن ایرانی در چند قرن اخیر بوده است. فهم منطق این مواجهه در اقشار مختلف موثر جامعه ایرانی می تواند نقشی کلیدی در فهم تجربه مدرنیته ایرانی داشته باشد. هرچند عموما بر قشر روشنفکران و در موارد محدودی به علما در این مواجهه تاکید شده است، در این مقاله تلاش شده به دو واسطه فرهنگی دیگر در این مواجهه یعنی یک ایلچی و یک روزنامه نگار دورگه ایران...

سنت گرایی یک جریان فکری جدید است که در واکنش به روند رو به رشد مدرنیته در جهان امروز پدید آمده است. بررسی مبانی انسان شناختی، معرفت شناختی و دین شناختی سنت گرایی نشان می دهد که این جریان فکری فاقد هرگونه ماهیت ایجابی است و صرفاً می توان آن را در نسبت سلبی با مفاهیم اصلی مدرنیته نظیر سوژه استعلایی، علم مدرن و عرفی گرایی درک کرد. سنت گرایی بیش از آن که برآمده از اصول و مبانی سنتی و مذهبی باشد، نوع...

آثار هارولد پینتر دارای الگوهای کلامی ویژه ای هستند. مکث ها و سکوتهای مکرر و به کارگیری تکنیک تکرار از تمهیدات اصلی پینتر در زبان نمایشی است. تأثیر موسیقیایی مکث و تکرار در آثار پینتر را می توان به وفورمشاهده کرد. پینتر در عین استفاده از الگوهای کلامی روزمره با توسل به سکوت، مکث و تکرار، موسیقی کلام خود را خلق می کند که به پینترسک مشهور است و از این طریق تأثیرات دنیای مدرن در آثار این نویسنده ...