این مقاله با بررسی چند مرقع مهم اواخر سدۀ دهم دیباچه‌­نویسی آنها، تاریخنامه‌های هنر مرقع­‌سازی را مورد مطالعه قرار می‌دهد. یکی از این دیباچه‌ها، دیباچۀ مرقع کتابخانۀ سپهسالار، شاه محمد مذهب است که متنی مشابه آن در چند مرقع دیگر وجود دارد. این مقاله می‌کوشد تا ریشه‌های تاریخی نگارش این متن را نشان دهد. بررسی تحولات مقدمه­‌نویسی مرقعات با تکیه بر مقدمۀ مرقع شاه محمد مذهب که نسخه­‌ای دیگر از مقدمۀ...

منشآت خاقانی از نظر سبکی جزو متون پیچیده و مصنوع نثر فارسی است. خاقانی چنانکه در نظم، در عرصۀ نثر نیز صاحب سبک است و به شیوه‌های گوناگون کتابت وقوف دارد. این اثر از وجوه مختلف، ازجمله شناخت بهتر سبک و سیاق سخن خاقانی و نیز آشنا شدن با محیط و زمان او اهمیت فراوان دارد. آنچه در این نوشته می‌آید، تأملی بر برخی عبارات منشآت خاقانی به تصحیح محمد روشن است، که به لحاظ معنایی چندان رسا نیستند و امکان د...

در حلقه منابع اصلی و موثق مرتبط با مسایل اجتماعی و مدنیات گذشتگان، یقینا باید به تواریخ محلی هم اشاره کرد. تحلیل و تبیین مورخان این نوع تواریخ، از آن روی که اغلب بر شناسایی و توصیف عناصر فرهنگی و اجتماعی مبتنی است...

سابقه و هدف: طب قدیم ایران- قبل و بعد از اسلام- یکی از غنی‌ترین مکاتب طبی در هر مقطع زمانی بشمار می‌رفته و مورخین مشهوری همچون صاعد اندلسی (462-420 هـ.ق) بر این امر تاکید داشته‌اند. یکی از رشته‌های مهم مرتبط با پزشکی، دانش نظری و عملی دندانپزشکی بوده که مورد توجه و علاقه اطبای قدیم قرار داشته است. این مطالعه با هدف ارزیابی دیدگاه اطبای برجسته و پیشکسوت ایران قدیم در ارتباط با موضوعات مختلف دندا...

در این مقاله پس از اشاره به اهمیت متصلۀ لزومیه و جایگاه آن در منطق قدیم، شروط صدق متصلۀ لزومیه در منطق سینوی و احکام آن و نیز دیدگاه‌های مختلف در مورد نسبت این متصله با انواع شرطی در منطق جدید بررسی، تحلیل و نقد می گردد. این دیدگاه‌ها به ترتیب تاریخی در رویکردهای زیر خلاصه می‌شود: رویکرد اول: متصلۀ لزومیه به دلیل علاقۀ خاص بین مقدم و تالی غیر از استلزام مادی و به دلیل اختلاف دیدگاه منطق قدیم و ...

الرسالة الی الصوفیة یا رسالۀ قشیریه، اثر ابو القاسم قشیری (د. 465ق)، از جمله مهم‌ترین آثار در قلمرو تصوف مدرسی اسلامی است که در قرن پنجم به زبان عربی نگاشته شده است. این اثر به فاصلۀ کوتاهی پس از تألیف، به فارسی ترجمه شده و ارتباط فارسی‌زبانان با اندیشه‌های قشیری، از دیرباز تا کنون، غالباً از طریق همین ترجمۀ قدیم بوده است. مؤلفان این مقاله کوشیده‌اند با مقایسۀ ترجمۀ قدیم ...

مدرسة خان از معدود بناهای موجود از دوران صفویه در شیراز است. این مدرسه، که به‌همت الله‌وردی‌خان و برای فراهم‌ساختن زمینۀ تدریس ملاصدرا بنا شده بود، از زمان ساخت تاکنون بارها و به علل مختلف آسیب دیده و در نوبت‌های متوالی نوسازی و مرمت شده است. اقدامات حاج میرزا علی‌اکبرخان قوام‌الملک در فاصلۀ تاریخی 1276-1279ق ازجمله مهم‌ترین تعمیرات این مدرسه در دورة قاجار بوده است و کتیبة سردر غربی به‌نوعی گزا...

این مقاله فاقد چکیده می​باشد.

شهید اول و شهید ثانی در فرهنگ ما همواره به دانش فقه مشهور بوده‌اند و ابعاد فکری و کلامی آن دو چنان که باید مورد تحقیق قرار نگرفته است. شهیدین از منظر فقهی کاملاً همسو و هماهنگ نشان می‌دهند و شهید ثانی در قالب و قامت شارح و مفسر بزرگ اندیشه‌های فقهی شهید اول نمودار می‌شود. اما از منظر کلامی و اعتقادی میان آنان تفاوتی چشمگیر وجود دارد که جز با رجوع به میراث کلامی شیعه در گذشته‌های دورتر قابل شناسا...

در نوشتار حاضر، نویسنده ضمن اشاره به اهمیت سندخوانی، اسناد را به چهار گروه اصلی تقسیم کرده، شرح مختصری درباره پنج مقوله ای که در معرفی هر سند حائز اهمیت اند، می دهد. سپس سندی که موضوع این مقاله است و آن درخواست میرزا حسین خان سپهسالار از ظل السلطان مبنی بر دنگی کردن سه هزار تفنگ تباتیر موجود در قورخانه خوزستان توسط صنعتگران اصفهانی است، خوانده می شود. نگارنده سپس به توضیح این نکته می پردازد که ...