شهید اول و شهید ثانی در فرهنگ ما همواره به دانش فقه مشهور بوده‌اند و ابعاد فکری و کلامی آن دو چنان که باید مورد تحقیق قرار نگرفته است. شهیدین از منظر فقهی کاملاً همسو و هماهنگ نشان می‌دهند و شهید ثانی در قالب و قامت شارح و مفسر بزرگ اندیشه‌های فقهی شهید اول نمودار می‌شود. اما از منظر کلامی و اعتقادی میان آنان تفاوتی چشمگیر وجود دارد که جز با رجوع به میراث کلامی شیعه در گذشته‌های دورتر قابل شناسا...

یکی از کتاب های معتبر حدیثی کتاب گرانقدر «تحف العقول» می باشد که احادیث آن مورد استفاده علمای بزرگی بوده و هست . از آنجا که روایات این کتاب فاقد سند است بر آن شدیم که با استفاده از منابع معتبر مربوطه سند و رجال روایات نقل شده از پیامبر(ص) را یافته وآنها را مورد بررسی قرار دهیم .نگارنده حقیقتا تلاش فراوانی در جهت بررسی این احادیث انجام داده و حدودا دویست منبع مهم حدیثی ،تاریخی ،لغوی ،اخلاقی و رج...

میراث حدیثی شیعه، ریشه در مکتوبات اولیه‌ای دارد که اصحاب ائمه: نگاشته‌اند. این تألیفات در طی سال‌ها، به عنوان منابع اصلی حدیث شیعه، نسل به نسل منتقل ‌شده و به صاحبان کتب اربعه رسیده است. یکی از پرسش‌های کلیدی در تاریخ حدیث امامیه، مسألۀ گسترۀ انتقال کتب اصحاب به محدثان بعدی است؛ به دیگر بیان، پرسش از این که آیا آثار آنان، با طرق متعدد به آیندگان منتقل شده یا با طریق واحد. مطابق اقوال محدثان و د...

در سندهای احادیث را می شناسند. آنان در « حلقه مشترک » مدت هاست که محققان غربی پدیدهمطالعات خود از این پدیده تفسیرهای مختلفی عرضه داشته اند و از آن برای تاریخ گذاری احادیث بهرهگرفته اند. مقاله حاضر، در صدد پاسخ به این پرسش است که آیا این پدیده نزد محدثان مسلمان دردوران متقدم نیز شناخته بوده است و از میان انبوه اصطلاحات حدیثی که محدثان در تبیین ویژگی هایمختلف احادیث و راویان آنها وضع کرده اند، کد...

کشف روش‌های مطالعاتی خاورشناسان در میراث حدیثی شیعه و رویکردی که آنان در هر کدام از ابزارهای روشیِ پژوهشِ خویش برگزیده‌اند، مقدمۀ رسیدن به مسائل دیگری؛ همچون: اندیشه‌ها و عرصه‌ها و سپس ارزیابی، تحلیل و نقد آنان است. مطالعات خاورشناسی در این حوزه به سه روش عمدۀ تاریخی، تطبیقی و توصیفی تقسیم می‌شوند، که در هر کدام، رویکردهای خاصی را شاهد هستیم: در مطالعات تاریخی، دو رویکرد تحلیلی و تحلیل درون‌متنی،...

روایت‌ها و گزارش‌های گوناگونی دربارة اصحاب خاصِ امام سجاد(ع) در منابع حدیثی و رجالی امامیان نقل شده است. برخی برپایة این گزارش‌ها جایگاه و مقامات خاصی برای این گروه از اصحاب در تاریخ حدیث امامیه لحاظ کرده‌اند. پرسشِ مطرح این است که به‌واقع چه میزان از این گزارش‌ها با واقعیت‌های تاریخی همراه است و این‌که آیا در صورت راستی‌آزمایی با دیگر گزاره‌های معرفتی می‌توان این ویژگی‌های متمایزکنندة خاص را...

روایت‌های امام رضا(ع) که در قالب احادیث، مناظره‌ها و مباحث علمی سامان یافته، در منابع حدیثی از اهمیت و امتیاز خاصی برخوردار است. امام(ع) علاوه بر اینکه برای پرسش‌های مختلف عالمان ادیان و مکاتب، پاسخی درخور داشتند، بر مبنای اعتقادی شخص مخاطب سخن می‌گفتند و استدلال می‌کردند و این مهم، یکی از مظاهر توانمندی علمی ‌ـ معرفتی ایشان بود. در این مقا...

خسارات متنوع دنیای معاصر ارجاع اجمالی حقوقدانان به یک پیشینه بومی را به دنبال داشته است؛ «من له الغنم فعلیه الغرم»، یعنی هرکس که غنم و منفعت برای اوست، غرم و خسارت نیز بر عهده او خواهد بود. بررسی ادله نشان می دهد که متن چنین قاعده ای نه در مصادر حدیثی عامه وارد شده است و نه در مصادر حدیثی امامیه. با این حال ارجاع به قاعده مذکور در مبحث ملازمه بین نماء و درک اموال در کلام برخی از بزرگان فقه یافت...

مواجهه شیخ مفید با میراث حدیثی امامیه و میزان بهره‌گیری وی از این میراث در موضوعات کلامی متفاوت است. بررسی و مقایسه آراء کلامی وی با میراث حدیثی امامیه نشان می‌دهد که شیخ مفید ضمن استفاده و بهره‌مندی از این میراث گران، رویکردی انتقادی وگزینشی نسبت به کاربست برخی روایات در موضوعات کلامی داشته است. رویکرد انتقادی وی را می‌توان در موضوعاتی همچون معرفت فطری، عالم ذر و خلقت ارواح مشاهده نمود. در موض...

چکیده دو مسئله اصلی این پژوهش عبارت‌اند از: رهیافت جوامع حدیثی امامیه به آموزه زیبایی فوق‌العاده یوسف7 چیست؟ و مستندات روایی این آموزه از چه میزان اعتبار برخوردار است؟ برای پاسخ به این مسائل، احادیث این آموزه در میراث حدیثی امامیه را به روش تخریج ـ بازیابی، استخراج و طبقه‌بندی کردیم و به چهار حدیث معیار دست یافتیم که می‌توان آنها را به دو گونه «یوسف، زیباترین مخلوق» و «زیبایی یوسف، پاداش مؤمنا...