با گسترش جهانی پژوهش های قرآنی و طرح دیدگاه های نو پیرامون قرآن، از سوی خاورشناسان، که عمدتاً این دیدگاه ها با نگرش برون دینی و روش های غیر سنتی عرضه می شود و به نوعی حاکی از بی اعتنایی به نصوص دینی است. بایسته است این دیدگاه ها در بوته ی نقد قرار گیرد تا شاهد نظریاتی استوارتر بر پایه های درون دینی باشیم. نگارش دایره المعارف پنج جلدی قرآن لیدن که جدیدترین اقدام علمی و فرهنگی خاورشناسان پیرامون م...

علوم قرآن و حدیث

در عصر کنونی به همان میزان که علم و صنعت پیشرفت حاصل نموده است سطح عقول انسانی نیز تحت تأثیر این پیشرفت قرار گرفته است. لذا ضروری است که در این شرایط خاص زمانی، مبانی قرآن کریم به صورت علمی و با توجه به نیازها و سطح فکری جوامع انسانی عصر حاضر مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. یک راهکار برای نیل به این هدف، تمرکز بر «موضوعی نمودن» آیات قرآن است به این صورت که راجع به مباحث مختلف علوم انسانی، آیات مر...

چکیده یکی از مباحثی که در علوم قرآن مطرح می شود، نسخ در قرآن کریم است. در مورد این مسأله مهم تاکنون نظرات و دیدگاههای متفاوتی از سوی دانشمندان علوم قرآن مطرح گردیده است. برخی با استناد به دلایلی از جمله: دلایل قرآنی یعنی آیات 106 بقره و 101 نحل، استناد به سخنان متقدمان و دلایل عقلی، وقوع نسخ در قرآن کریم را حتمی دانسته اند و آن را غیرقابل انکار می دانند. به اعتقاد این گروه مراد از واژه «آیه» د...

براساس تعالیم اسلامی تزکیه ی نفس، نقش مهمی در نورانیّت قلب، برای دریافت علوم الهی دارد و تنها راه ورود به سطوح بالاتر زندگی معنوی و مشاهده ی معارف الهی است. قرآن کریم مهم ترین شرط ژرفکاوی در متن مقدس قرآن و عبور از لفظ به معنا، و از معنا به حقایق قرآن را، تزکیه ی نفس قرارداده است، تا جایی که معتقد است: فهم عمیق حقایق قرآن در انحصار پاکان است«لَایَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ»(واقعه،79). برای تحقق این امر، تبع...

قرآن مجید کتاب جاویدان حضرت محمد(ص)است که از جهات مختلف معجزه است.در دنیا امروز که دنیا علم و فناوری است و بشر قله ها متعدد را فتح کرده وقتی نگاه می کنیم می-بینیم که همان طور که قرآن چهارده قرن پیش کیفیت بوجود آمدن این کیهان و جهان کنونی را بیان نموده بشر امروزی نیز توانسته با کمک علم و با دقت در جهان هستی نظریه ای را ارائه دهد مثلا اینکه خلقت جهان از ماده فشرده گازی بوده که قبلاً به هم پیوسته ب...

ظهور قرآن کریم در شبه جزیره ی عربستان نه تنها بر رفتار و کردار مردم عرب تاثیر شگرفی داشت که حتی بارزترین ویژگی اعراب یعنی نظم و نثر آن ها را تحت الشعاع خود قرار داد. زبان و بیان معجزه گر قرآن حتی بر رسول گرامی اسلام(ص) و اولیای دین اثر گذارد و در سبک به کارگیری اسلوب ها و نمادها طرحی نو افکند. کتاب «اللغه العربیه فی رحاب القرآن الکریم» به قلم دکتر عبدالعال سالم مکرم، نویسنده پرآوازه معاصر عرب د...

؛ د   ؛    چکیده دیدگاه نصر حامد ابوزید در تاریخمندی قرآن و اثبات آن ایجاب می‌کند این مسئله در حوزه علوم قرآنی مورد بحث و بررسی قرار گیرد. این پژوهش درصدد است با مطالعه آرای این متفکر معاصر، پیامدها و آسیب‌های حاصل از این نظریه را شناسایی و مورد تحلیل و بررسی قراردهد. تاریخمندی قرآن از یک سو به معنی محدود نمودن آن در یک دوره تاریخی است و از سوی دیگر به معنای شاهدی تاریخی از واقعیت در افق معنای...

در این اثر به تجزیه و تحلیل آثار و اندیشه های قرآنی شهید محمّدباقر حکیم و روش شناسی ایشان در تفسیر آیات قرآن کریم و استفاده از علوم قرآنی در تفسیر پرداخته شده است. نویسنده ابتدا مهم ترین موضوعات مقدّماتی قرآن کریم، مانند اسمای قرآن، علوم قرآن و تشویق اهل بیت( و قرآن کریم مبنی بر تدّبر و تفکر در قرآن و اُنس داشتن با آن را معّرفی کرده، سپس موضوعاتی عمومی درباره قرآن کریم، همچون: مدنی یا مکی بودن آیات ...

برخی از منتقدان[i] با استناد به آیه:﴿أَمَّنْ هُوَ قانِتٌ آناءَ اللَّیلِ ساجِداً وَ قائِماً یحْذَرُ الْآخِرَةَ وَ یرْجُوا رَحْمَةَ رَبِّهِ قُلْ هلْ یستَوِی الَّذینَ یعلَمونَ والَّذینَ لَا یعلَمونَ إِنَّما یتَذَکرُ أُولُوا الْأَلْبابِ﴾[ii] و سایر آیات و احادیث مدعی شده‌اند که: علم ارزشمند و نافع از دیدگاه قرآن و اسلام منحصر در علوم دینی است. با نگرش درآیات و روایات معلوم می‌گردد که هدف قرآن بیان جزئیات تمام علوم بشری نیست و علم ارزشمند را منحصر در علوم دینی ...