یکی از موضوعات مهم در مطالعۀ آسیب‌شناختی نظام مشروطه، چگونگی تدوین و اجرای نخستین قانون انتخابات و تأثیر آن بر کیفیت استقرار نخستین مجلس مشروطه است. بررسی این موضوع از آن روی اهمیت دارد که می‏توانست بر سرنوشت نظام مشروطه تأثیر بسزایی داشته باشد. در این زمینه، مسائلی چون چگونگی اقتباس و اجرای قانون انتخابات و سپس تأثیر آن بر روند استقرار مجلس مطالعه می‌شوند. چنین مسائلی چنانکه باید، از...

نظارت از طریق دیوان عدالت اداری و رئیس مجلس شورای اسلامی روش‌های رایج کنترل مقررات دولتی در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران هستند و مقررات دولتی را تحت نظارت یک مرجع قضایی و یک مقام سیاسی قرار داده‌اند. تقویت روزافزون نظارت رئیس مجلس و قرار دادن آن در عرض دیوان، و به‌ تبع آن محدود شدن نظارت قضایی دیوان نسبت به مصوباتی که به‌واسطه‌ی اعلام مغایرت رئیس مجلس ملغی‌الاثر شده‌اند، با توجه به اصول کلی ح...

چکیده مسأله اصلی این مقاله، بازشناسی رابطه فضای اجتماعی بر عملکرد نخستین دوره مجلس شورای اسلامی است. این مقاله با هدف ترسیم تصویری از عملکرد مجلس از نمای متفاوتی به تحولات این دوره می‌نگرد. ادبیات پیشینی درباره بررسی عملکرد مجالس قانونگذاری بیشتر با رویکردی نهادی یا ساختاری به این موضوع نگریستند. اما در اینجا مجالس قانونگذاری در فضایی آکنده از روابط میان جایگاه‌های متنوع، افراد، گروه‌ها و...

با برپایی نخستین مجلس شورای ملی و ورود منتخبان ملت به عرصة قانون‌گذاری کشور، مجلسیان پیش از توجه به هر مسئلة فردی، در اندیشة رفع مشکلات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ایران بودند. بنابراین، آن‌ها در ابتدای امر، بدون توجه به مسائل و مشکلات خود - به‌ویژه در موضوع مالی و تأمین هزینه‌های زندگی فردی- مشغول کار شدند؛ تا اینکه، با مشکل نبودن منبع تأمین هزینه‌های شخصی و حتی نمایندگی خود مواجه شدند. بدین‌ترتی...

در جریان جنبش مشروطه مجلس به عنوان یکی از مهم¬ترین خواسته¬های مشروطه¬خواهان با فرمان مظفرالدین شاه قاجار در سال 1324ه.ق تأسیس شد. با تشکیل مجلس و اجرای اصل تفکیک قوا کشور ایران از لحاظ ساختار سیاسی در زمره ی کشورهای دارای نظام مشروطه و صاحب پارلمان قرار گرفت. مجلس به عنوان نهادی مردمی، ساختار حکومت را در ایران تغییر داد و به عنوان یکی از مهم-ترین ارکان قدرت در آن دوره مبدل شد. در واقع مجلس و اک...

: نقش انجمن های صدر مشروطه در تخریب ارکان نظام نوپای سیاسی در ایران و به ویژه سقوط مجلس اول از وسعت و ابعاد کافی در تاریخ معاصر برخوردار بوده و حتی نوعی انحصار نزد غالب تحلیل گران سیاسی برای این عامل بوجود آورده است. آنچه که مشخص است تحولات سال های آغازین مشروطه و به ویژه سقوط مجلس اول، ارتباط وثیقی با عملکرد انجمن های این دوره پیدا کرده است و از هر حیث قضاوت در خصوص کارنامه انجمن ها را تحت الش...

با استقرار نظام مشروطه در ایران و تشکیل مجلس، از جمله اولین بحرانهای دامنگیر دولت و حکومت، بحران فزاینده مالی بود که به سرعت موجبات مناقشه دولت و مجلس را فراهم آورد و مجلس در مقابل درخواست استقراض از خارجه مقاومت نموده و پیشنهاد تأسیس بانک ملی را نمود، این کشمکش با به توپ بسته شدن مجلس و شروع دوران استبداد صغیر پایان یافت و حکومت محمد علی شاه جهت مذاکره با روس و انگلیس برای اخذ وام مبسوط الید ش...

چکیده در هر نظام حقوقی، تعیین شرایط لازم برای تصدی نمایندگی مجلس بر یک رشته مبانی استوار است و نظارت و بررسی وجود یا فقدان این شرایط در داوطلبان نمایندگی مجلس نیز براساس اصول و ضوابطی صورت می گیرد. حق حاکمیت صالحان بر جامعه و حق تعیین سرنوشت اجتماعی از جمله مهم ترین مبانی حاکم بر تشخیص صلاحیت داوطلبان نمایندگی مجلس است که در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مد نظر قرار گرفته است. قانونگذار نیز ب...

به رغم جدیت ارزنده و تلاش و همبستگی زنان برای حضور قدرتمند درصحنه های مدیریتی، اقتصادی و اداری، حضور زنان در عالی ترین جایگاه قانون گذاری کشور یعنی مجلس شورای اسلامی در طی سال های گذشته در فراز و نشیبی مبهم  روند نزولی داشته است. مقاله حاضر با روش توصیفی – تحلیلی به پویش جغرافیای نمایندگی زنان در انتخابات مجلس شورای اسلامی پرداخته است. نتایج و یافته های تحقیق حاکی از آن است که سهم زنان از کرسی ...

هدف: پژوهش حاضر، به تبیین تجارت خارجی خراسان در دورۀ پهلوی اول پرداخته است. بررسی وضعیت صادرات و واردات خراسان و تحلیل شکوائیه­های ارسالی تجار به مجلس شورای ملی و نیز واکاوی عوامل مؤثر در تجارت خارجی خراسان هدف این پژوهش است. روش/ رویکرد پژوهش: این مقاله با تکیه بر اسناد مرکز اسناد و کتابخانه ملی ایران و آرشیو مرکز اسناد مجلس شورای ملی و با روش توصیفی– تحلیلی نگاشته شده است. یافته­های پژوهش: نو...