بعد از زبان عربی و فارسی سومین زبان جهان اسلام ترکی است. ازاین رو، عالمان و اندیشمندان عثمانی در کنار تألیف آثار به ترجمة متون از عربی و به ویژه فارسی به ترکی عثمانی نیز پرداختند. از قرن دهم به بعد بیش از صدها اثر مهم از فارسی به ترکی عثمانی ترجمه شده است. این روند هنوز در ترکیه ادامه دارد. اما درست برعکس این روند، تعداد متون ترجمه شده از ترکی عثمانی به فارسی به تعداد انگشتان دست هم نمی رسد. تن...

بعد از زبان عربی و فارسی سومین زبان جهان اسلام ترکی است. ازاین رو، عالمان و اندیشمندان عثمانی در کنار تألیف آثار به ترجمه متون از عربی و به ویژه فارسی به ترکی عثمانی نیز پرداختند. از قرن دهم به بعد بیش از صدها اثر مهم از فارسی به ترکی عثمانی ترجمه شده است. این روند هنوز در ترکیه ادامه دارد. اما درست برعکس این روند، تعداد متون ترجمه شده از ترکی عثمانی به فارسی به تعداد انگشتان دست هم نمی رسد. تن...

«اسطوره‌زدایی» به معنی تاریخی کردن و حقیقی جلوه دادن عناصر، پدیده‌ها و شخصیّت‌های اسطوره‌ای است. عنوان اسطوره‌زدایی برای نخستین بار دربارة تأویل متون دینی، به‌ویژه پیام مسیح مطرح شد. اسطوره‌زدایی را گاهی می‌توان در معنی دریافت باطن و مکنون نمادها دید و برخی اوقات اسطوره‌زدایی به معنی حذف داستان‌ها و حکایات اسطوره‌ای در متون دینی و غیردینی است و زمانی به معنی تاریخی جلوه دادن عناصر، پدیده‌ها و شخ...

بسیاری از مکتوبات حوزۀ خلقیات ایرانیان، با تأکید بر تلازم میان ساختار استبدادی و ویژگی‌های خلقی جامعۀ ایرانی، معتقد است حاکمیت‏های استبدادی در طول تاریخ این سرزمین اسباب حاکمیت ارزش‌های خودمدار و شکل‌نگرفتن ویژگی‏های مقوم توسعه ازقبیل مسئولیت‌پذیری، مشارکت، روحیۀ جمعی، و دیگرخواهی را سبب شده ‏است. این پژوهش می‌کوشد دیدگاه رایج درحوزۀ متون مربوط به خلقیات ایرانیان را به‌نقد بکشد. برپایۀ یافته‏ها...

چکیده یکی از آسیب‎های اساسی منابع درسی برای دروس «ادبیات معاصر نثر» و «ادبیات داستانی» در دانشگاه‎های ایران، کلی‎گویی و ناروشمندی است. در این کتاب‎ها معمولاً به تاریخ توصیفی آثار داستانی و معرفی نویسندگان آن ها می پردازند و تقسیم‎بندی‎ها بر اساس ادوار تاریخی است. کمتر پیش آمده است که مؤلفان این منابع درسی به جریان‎شناسی آثار داستانی پرداخته باشند و معمولاً بر اساس ژانرهای روایی یا طبقه‎بندی‎های م...

ترجمة متون و ایجاد پل ارتباطی میان دو بستر مفهومی در دو قالب متفاوت نه‌تنها علم بلکه هنر است. غالباً ترجمه‌ای درخور توجه است که توانایی کاربرد مفاهیم مناسب را در زبان دوم داشته باشد. با اذعان به پیچیدگی کار ترجمة متون تاریخی و پاس‌داشت کار مترجمان، اشاره به برخی نکات ظریف اما کلیدی در ترجمة این متون، دورنمای بهتری را برای این دسته از ترجمه‌ها دربر خواهد داشت. انتقال نام‌های تاریخی از زبان‌های خا...

این پژوهش به طراحی و ایجاد یک سامانه خلاصه سازی متن، که مبتنی بر نظریات شناختی است، می پردازد. نظریه مدل موقعیتی مهمترین نظریه در زمینه عملکرد ذهن در درک متن شناخته می شود که برای توضیح فرآیند درک متون روایی کاربرد دارد. در مقایسه با دیگر روش ها که بطور معمول رویکردی آماری دارند، این روش از این نظر که سامانه ای مبتنی بر عملکرد ذهن انسان است، روش نوینی محسوب می شود، بعلاوه توانسته یکی از نظریات ...

در این مقاله، به بررسی تطبیقی روایت‌های نظامی در هفت پیکر با چند اثر تاریخی پرداخته‌ شده است. سؤال اصلی این است که روایت‌های نظامی در هفت‌پیکر تا چه میزان با واقعیت‌های تاریخی مطابقت دارد و مهم‌ترین هدف این تحقیق، تعیین بهره‌گیری نظامی از متون تاریخی و تعیین تصرف‌هایی است که وی در بیان حوادث تاریخی داشته است. این تحقیق با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی انجام شده و بررسی‌ها نشان داده است که نظ...

مقتل الحسین (ع) موجود در بحارالأنوار علی‌رغم این‌که در غالب گزارش‌ها با گزارشِ ابومخنف موجود در کتاب شیخ مفید یکی است، اما مؤلف کوشیده نسبت به گرد‌آوری روایاتی دیگر از مقاتل روایی روی آورَد. این مقتل ضمن دربرداشتن اخبار متفرد نسبت به دیگر متون روایی، در برخی موارد با وقایع مسلّم و یا روایات تاریخی دیگر ناسازگار بوده و در مواردی شأن امام معصوم (ع) و یا خاندان معصومان (ع) خدشه‌دار شده به گونه‌ای که ...

چ یکدهتصویرسازی آثار سفالی با مضامین روایی در ایران، از اواخر دوران سلجوقی در آثار مینایی و زرین فام رواجمی یابد. این آثار دارای موضوعات مختلفی از قبیل صحن ههای رسمی درباری، صحنه های زندگی روزمره ونیز صحنه های برگرفته از روایات تاریخی و ادبی هستند. عدم بازنمایی سرراست روایت و مبهم بودن موضوعتصویر شده از جمله عواملی است که همواره درک معنای ضمنی چنین آثاری را با دشواری همراه نمودهاست. این مقاله ب...