تصحیح متون کهن از شاخه های مهم و در عین حال دشوار پژوهش های ادبی به شمار می آید. روش های گوناگونی برای تصحیح متون وجود دارد که در بیشتر آنها «اقدم نسخ» جایگاهی ویژه در گزینش ضبط درست دارد. در موارد بسیاری میان تاریخ پدید آمدن متن و کهن ترین نسخه موجود، فاصله زمانی فراوانی وجود دارد؛ در حالی که ممکن است، شواهدی از همان متن در تذکره ها یا فرهنگ های لغت که تاریخی کهن تر نسبت به نسخه موجود دارند، و...

مورّخین و جغرافی نویسان سده های اوّلیّه و میانی اسلامی در نوشته های خود از مکانی به نام «ویمه» یا «دیمه» یاد می کنند که ظاهراً از شهرهای مهم و آباد در قرون اوّلیّه و میانیِ اسلامی به شمار می رفته و از حیث شهرت و آبادانی، نام آن در کنار نام شهرهای بزرگ و مهمّ آن زمان مانند دماوند، خوار و شلنبه ذکر شده و از نظر وسعت از برخی از این شهرها بزرگتر به شمار آمده است. حدود جغرافیاییِ این شهر بنابر اشارات مورّخین،...

مقاله ی حاضر نگاه و رویکردی بیرونی (معرفت درجه ی دوّم) بر پدیده ی تاریخی عاشورا دارد. ابتدا مقدمه ای کوتاه در بیان مفهوم تبیین تاریخی و انواع آن (قانونمند، عقلانی و روایی) ذکر می شود و در ادامه به پیشینه ی تبیین تاریخی پدیده عاشورا نظر دارد و با گزینش متونی تحلیلی در حوزه ی تاریخ نگاریِ پدیده ی عاشورا، آنها را از لحاظ تبیین های قانونمند، عقلانی و روایی مورد ارزیابی وبررسی قرار داده، به شواهد و مص...

کتاب کنوز الودیعه من رموز الذّریعه با هدف ترجمه کتاب الذّریعه إلی مکارم الشّریعه نوشته شده است و نمونه درخشانی از ترجمه پویا در متون کهن ادب فارسی است؛ گونه ها و گفتمان های مختلف فرهنگی و ادبی رایج در تاریخ ایران تا قرن هشتم در آن گرد آمده است.در این مقاله، با استفاده از روش ترامتنیّت ژنت، به تبیین نقش این گونه ها و گفتمان ها در تعیین جایگاه کتاب کنوز الودیعهدر متون ادب تعلیمی پرداخته شده است. نتای...

شرایط امکانی پیدایی «رمان» و «نمایشنامه» به‌عنوان دو قالب ادبی، محدود و موکول به شکل‌گیری سوژه مدرن است و از این‌رو این دو قالب ادبی برای جهان پیشامدرن، یکسره ناآشنا هستند. «تجدد ادبی» موجب شد تا در مضامین، قالب‌ها و کارکرد زبان و ادبیات فارسی تغییر رخ دهد و خصوصاً قالب‌‌های ادبی جدید به اموری آشنا برای مخاطب ایرانی بدل شود. این مقاله به چگونگی استقرار دو قالب ادبی رمان و نمایشنامه در میان مخاطب...

جملات گسسته و شبه گسسته در زمرة ساخت های گسسته قرار دارند. در متون پیشین، بر اساس داده های زبان انگلیسی به تفاوت های گفتمانی این جملات بر حسب وزن، زنجیرة ارجاع، نقش گفتمانی و نیز تفاوت های نحوی با توجه به اینکه کدام سازة نحوی می تواند در جایگاه سازة گسسته بنشیند، پرداخته شده است و نشان داده شده است که این جملات قابل جایگزینی نیستند. نگارندگان مقالة پیش رو سعی دارند تا با اتکاء بر داده های زبان ...

در این مقاله معیارهای گفتاری متون ادبی و ویژگی های آن که در ارتباط تنگاتنگ با عوامل فرازبانی، عناصر درون متنی و سایر عناصر گفتاری موجب درک این متون می شوند، مورد مطالعه و بررسی قرار می گیرند. همچنین در این مقاله این حقیقت مورد تأکید قرار می گیرد که متن ادبی، به عنوان یک مقولة زبانشناختی، عبارتست از یک پدیده و عنصر ارتباطی – کلامی و متأثر از تمامی قواعد و اصول منبعث از کنش کلامی افراد شرکت کننده...

با توجه به اهمیت متون و ادبیات و فرهنگ عامیانه و بازتاب خلقیات و ارزش‌های اجتماعی ایرانیان در آن، رجوع به بخشی از مهم‌ترین اسناد و منشورها و آیین‌نامه‌های صنفی یا همان فتوت‌نامه‌ها به‌عنوان گوشه‌ای از ادبیات عامیانه ایرانیان می‌تواند ما را در شناخت هر چه بیشتر فرهنگ و جامعه ایرانی یاری کند. چراکه بخشی از فرهنگ و آداب ایرانیان در این اسناد تاریخی و ادبی بازتاب پیدا می‌کند. آیا ما در خلقیات در طو...

مهارتِ خواندن به ویژه در مورد متون ادبی، معضلی است که تا سطح دانشگاه نیز گریبان گیر دانش آموزان و دانشجویان شده است. به منظور رفع این مشکل می بایست مهارت خواندن به شیوه ای آموزش داده شود که فرد فعّالانه با متن برخورد کند، با اجزای کلام ارتباط برقرار کرده، وآنها را با دانسته های پیشین خود مرتبط کند، نکاتی از متن بیاموزد، و سرانجام بتواند آن را به خوبی درک کند. راهکارهای آموزش خواندنِ فعّالانه مانند ...