یکی از مهمترین کتاب‏هایی که در ابتدای قرن پنجم هجری در زمینه‏ نقد و علوم بلاغی نگاشته شده ، کتاب العمده فی محاسن الشعر وآدابه ونقده، اثر ارزشمند ابن رشیق قیروانی است. این کتاب به بررسی اشعار و نقد آن‏ها می‏پردازد، نقدی که با بلاغت در آمیخته است و مثال‏ها وشواهد شعری و قرآنی فراوانی در بر دارد که در بسیاری از مواقع نیازمند شرح و توضیح بیشتر است تا خواننده از معنا و محل شاهد آن آگاهی یابد. این رس...

چکیده دست یابی به مفاهیم والای قرآن کریم،ازدیرباز تاکنون موردتوجّه واهتمام مسلمانان قرارگرفته است. والبته،حاصل این تلاش ها زمانی مفید خواهدبودکه،فهم قرآن کریم باکاربردقواعد واصول صحیح صورت گیرد. در پی بهره مندی از منابع واصول معتبر، بدیهی است قواعد نیز باید برپایه هایی استوار باشد که با زبان این کتاب الهی منطبق بوده ومعارف والای آن را نیز در برگیرد. ،هنگامی که به روایات به عنوان یک منبع مهم ...

واژه قبض دارای کلمات مترادف زیادی می باشد که در لسان فقها و حقوقین گاه بجای قبض از این کلمات هم معنی استفاده شده . مثلا گاهی بجای قبض کلمه تسلیم یا تسلم را بکار می برند ، ولی آنچه که در تمام این اصطلاحات مشترک است ، نفس فعل دادن و گرفتن دو چیز مورد معامله که غالبا شکل ثمن یعنی پول و مبیع یعنی جنس مورد معامله هستند می باشد و در عوض ما این عمل یعنی به قبض دادن مبیع از آن به اقباض تعبیر میشود. در ...

یکی از نام آورترین و برجسته ترین شاعران ادبیات عربی، ابونواس (متوفی 195هـ) است. این شاعر ایرانی، علی رغم این که شاعری توانا و پرآوازه بود، اما شخصیت پیچیده ای داشته که ابهامات بسیاری را برای خوانندگان و ادب دوستان مطرح کرده و همین موضوع باعث شده مورد توجه افراد بسیاری قرار گیرد و کتاب ها و شرح های مختلفی درباره ی او نوشته شود. یکی از این افراد، که کتاب جامعی درباره او نوشت، ابن منظور(متوفی 711...

واژه «مذاق» در ترکیب اضافی «مذاق شریعت» یا «مذاق شارع» و مانند آن، نزدیک به دو سده است که در لسان فقیهان و اصولیان امامی به کار می رود، ولی هیچگاه تعریف گویایی از آن، ارائه نشده است و همین نکته باعث شده تا این واژه که کاربرد وسیع و مهمّی در عرصه استنباط دارد، مفهوماً و مصداقاً دچار ابهام و ایهام گردد، اگرچه می توان به این باور رسید که این اصطلاح در میان پیشینیان با عناوین دیگری مانند عادت و شیوه ش...

دو نظام فقه و حقوق در عین استقلال از یکدیگر شباهت‌هایی دارند؛ اصول استنباط فقهی و قواعد استدلال حقوقی در بسیاری موارد از منطق واحد پیروی می‌کنند. وحدت مفهوم و ماهیت قانون یکی از مشترکات دو نظام است و نیز اوصاف و عوارض قانون ازجمله نسخ آن در فقه و حقوق یکی است. شارع و قانون‌گذار هر دستوری که صادر می‌کند در پی منظوری معین است و آن هدف و منظور با مفاد و مدلول قانون محقق می‌شود. از این معنی در لسان...

این مقاله، برآن است تا تمایز علم اخلاق با فقه را مورد بررسی قرار دهدکه عبارت‏اند از: 1. محمول گزاره‌های فقهی احکام پنج‌گانة تکلیفی است و محمول گزاره‌های اخلاقی، خوب/ بد، بایسته/ نابایسته و درست/ نادرست؛ 2. حکم فقهی دغدغة استحقاق ثواب و عقاب دارد، اما حکم اخلاقی دغدغة سعادت؛ 3. گزاره‌های فقهی دارای جعل و اعتبار شرعی از ناحیة خداست، درحالی‌که گزاره‌های اخلاقی انشای قانونی الهی و جعل و اعتبار ...

بینه (دو شاهد عادل) در فقه و قوانین موضوعه به عنوان یکی از ادلة معتبر اثبات دعوا و حکم مطرح بوده و  در لسان فقها به عنوان اماره‌ای که از سوی شارع اعتبار یافته، شناخته می‌شود. فقها و  اصولیین عموماً (انسدادیون و انفتاحیون) امارات را به لحاظ افادة ظن معتبر، حجت می دانند و در عین حال اکثر آنها بینه را – که مصداقی از اماره است- نه به لحاظ افادة ظن، که به لحاظ اعتبار بخشی از سوی شارع، معتبر می شناسند...

در فلسفۀ مشائیان مسلمان، کندی و فارابی نگاهی نوافلاطونی به نحوۀ ارتباط نفس با بدن دارند و آن را از سنخ رابطۀ صورت با ماده‌ می‌پندارند. ولی ابن‌سینا اگرچه در برخی مواضع این نگاه را تأیید نموده ولی با توجه به اینکه نفس ناطقۀ انسانی را محل دریافت معقولات کلی مجرد می‌داند، نفس را ذاتاً جوهری مجرد می‌پندارد و بر همین اساس، نگاهش به نحوۀ ارتباط نفس با بدن آن است که بدن نمی‌تواند محل برای نفس باشد و نف...

قاعده فقهی «من ملک شیئاً ملک الإقرار به»، از قواعد اصطیادی و مشهور نزد فقهای شیعه و اهل سنّت است. هرچند در کلام معصومین (ع) تصریحی به این قاعده نشده امّا فقهای بزرگی مانند: شیخ طوسی، ابن ادریس، ابن براج، محقّق، علامه، فخر المحققین و شهید اوّل به آن تمسک کرده و بر اساس آن فتوا داده‌اند.     بر اساس این قاعده، هر کس که قدرت تسلّط و تصرّف در یک شیء را داشته باشد، اختیار اقرارِ نسبت به آن را هم دارد. بن...