بنابر مشهور امام حسن† در اواخر صفر سال 49 یا 50 هجری قمری، توسط جعده بنت اشعث و به تحریک معاویه به شهادت رسیدند. بیشتر اسلام شناسان غربی، حکم به ساختگی بودن این روایت داده و ادعا کرده اند که تنها شیعیان کیفیت وفات امام را در منابع خود بدین صورت ضبط کرده اند. در این مقاله تلاش شده است تا با رویکردی توصیفی، دیدگاه ها و دلایل آنان استقصا و با منابع اسلامی مقایسه شود؛ تا از این رهگذر، دقت ادعاهای م...

این نوشتار شامل نگاهی گذرا بر زندگی حکیم فرزانه عیسی بن علی بن جزله از دانشمندان نامدار قرن پنجم میباشد که مطالب آن با تفحّص در چند منبع معتبر گردآوری و تدوین گردیده است. این حکیم نامدار علاوه بر پزشکی در علوم ادبی و فلسفه نیز صاحب‌نظر بوده، لکن آثار وی بیشتر در زمینه‌ی طب بوده است. از مهم‌ترین آثار وی کتاب ارزشمند تقویم الابدان با شیوه‌ی نگارشی ابتکاری مشابه جداول نجومی می‌باشد. او پس از گرویدن...

غرض از برانگیختن این بحث بررسی مضامین شعر فرخی است در حوزهء آهنگ و موسیقی و نیز بسامد بحور و اوزان عروضی در دیوان وی. اوزانی راکه شاعر بدانها دلبستگی داشته و در مطاوی دیوان برای مضامین گوناگون از آنها سود جسته است و نیز تحلیل پیوند مضامین با اوزان و موسیقی کلام وی و نشان دادن اوزان به کار رفته در سخن سهل ممتنع این شاعر توانا، سخنوری که در سال 429 هجری قمری به روزگارکهولت نارسیده از سرای فانی به...

در این جستار، یکی از برجسته ترین عارفان نیمه ی دوم قرن چهارم هجری قمری و اوایل قرن پنجم، «جعفربن محمدبن حسین ابهری»، معروف به «باباجعفر» و اثر گمنام او با نام «آداب الفقراء»، برای نخستین بار معرفی می شود. در متون عرفانی فارسی، نامی از باباجعفر ابهری و نشانی از کتاب او نیست؛ ولی در تراجم و آثاری که درباره ی حوزه ی عرفانی جبال نوشته شده و بیشتر هم به زبان عربی است، او عارف، شاعر و محدّث بزرگی به ش...

مولانا جلال الّدین محّمد بلخی، از بزرگ‌ترین متفکران و سخن سرایان قرن هفتم هجری قمری است که دو اثر ارزندة بی­مانند او، مثنوی معنوی و غزلیّات شمس، از بزرگ‌ترین آثار جهان بشری بشمار می‌رود. هر چند پیرامون چندی و چونی این دو اثر چشم‌گیر تاکنون پژوهش­ها کرده و سخن ها گفته و نوشته‌اند؛ باز، جای پژوهش های تازه در پهنة ساختار درون‌مایه‌های شگفت انگیر آن ها، هم چنان باقی است. این گفتار برآمد پژوهشی است گذ...

اعراب مسلمان در راستای رسالتی که بر عهده داشتند، متوجه قلمرو ساسانیان شدند و نهایتاً طومار این سلسله در نبرد نهاوند (21 هجری) پیچیده شد ، طی این جنگ ، ساسانیان چنان شکستی خوردند که دیگر نتوانستند در زادگاه خویش با اعراب برابری کنند. سال بعد همدان، با انعقاد پیمان صلح و پرداخت جزیه به دست مسلمانان گشوده شد و کانونی شد برای لشکرکشی های بعدی به داخل ایران، با پیروزی اعراب مسلمان فصلی تازه در تاریخ ...

چکیده ندارد.

قرن پنجم هجری به دلیل تقویت مجدد خلافت، تسلط سیاسی و نظامی ترکان مهاجم (سلجوقیان)، تقویت و تداوم نقش آفرینی فقهای سنی، کشیده شدن اختلافات مذهبی در میان مردم، تعمیق ایستایی فرهنگی در جامعه از طریق ترویج تفکرات اشعری و به حاشیه راندن عقل گرایان، دوره ای سرشار از تحولات عمیق اجتماعی و فرهنگی و قرنی پر فراز و نشیب در تاریخ ایران است. در این قرن به دلیل سیاست های ظالمانه ی اقتصادی سلجوقیان (ترویج نظ...

زمانی که بیت الحکمه در سال 148 هجری قمری به دستور مأمون عباسی ساخته شد بسیاری از کتابها از زبانهای سانسکریت،یونانی،و...به عربی ترجمه شد از جمله این کتابها کلیله ودمنه،سیرالملوک که در زمان ساسانیان نوشته شده بود.بسیاری از متون تاریخی عربی از این سیر الملوک تأثیر پذیرفته اند مانند اخبارالطوال،تاریخ طیبری،غررالسیر.زندگی بساری از شاهان ایرانی در این متون آمده است.یکی از این شاهان که در شاهنامه فردو...

مشهور فقهای فریقین "رؤیت هلال" را تنها راه ثبوت "حلول ماه قمری" دانسته و تمام احکام بر حلول ماه را به رؤیت مشروط مترتب کرده‌اند. فقط در صورتی که رؤیت هلال به دلیل مانع خارجی امکان‌پذیر نباشد می‌توان به راههای دیگری مانند گذشت سی روز از اول شعبان متوسل شد. این مقاله این نظریه مشهور را مورد بررسی قرار داده و نتیجه گرفته است که موضوع احکام مترتب بر حلول ماه، علم به "تشکیل هلال ماه" و رؤیت هلال ...