داستان سمک عیّار از قصه‌های بلند عامیانۀ ایرانی اواخر قرن ششم هجری است. فرامرز بن خداداد بن عبدالله کاتب ارجانی، مؤلف آن، داستان سمک عیّار را از قول شخصی به نام صدقه بن ابی القاسم شیرازی به شیوۀ سوم شخص نوشته است. زبانِ این اثر ساده و روان، جمله‌ها ساده و کوتاه و گاه بریده بریده، و قصه‌گو شیوۀ ایجاز را برگزیده است که همۀ آن‌ها از ویژگی‌های نثر گفتاری یا محاوره است. سمک عیّار اثری حماسی ـ تخیلی است ...

رمز گشایی روایت بی بی ها چکیده : اسطوره ها و روایتهای اسطوره ای چند معنی و چند ارزه اند . این بدان معناست که اسطوره ها و روایتهای اسطوره ای در افق معنایی هر متن و دوره ، می توانند از لحاظ روساخت و ژرف ساخت تغییر و تحول یابند. روایت بی بی ها دارای دو ساختار پاگشایی و «دین آیین » هستند. اسطوره و روایت بی بی ها چون « بی بی شهربانو» ری و « بی بی شاه زینب » یزدل کاشان اگر چه دارای ژرف ساخت قربانی شد...

توازی یکی از شگردهای روایت است که داستان­پرداز در موقعیت­های مختلف ناگزیر از به­کارگیری آن است. این تکنیک در انسجام­بخشی به ساختار روایت، شخصیت­پردازی، القاء اندیشه­ها و معانی ضمنی اثر، آماده­سازی پیرنگ و غیره به نویسنده کمک شایانی می­کند. پژوهش حاضر انواع توازی و کارکردهای آن را در یکی از قصه­های هزار و یک شب با عنوان ملک شهرمان و پسرش قمرالزمان در چهار محور مختلف توازی رویداد، شخصیت، وصف و ان...

یکی از بهترین و دقیق‌ترین شیوه‌های طبقه‌بندی و تجزیه و تحلیل ساختار و قالب قصّه‌ها، الگوی ریخت‌شناسی پراپ است. پراپ با مطالعه قصّه‌های پریان روسی به این نتیجه رسید که این قصّه‌ها به‌رغم تنوع و تکثر از نوعی وحدت و همانندی برخوردارند. در مقاله پیش‌رو سه داستان با نام‌های؛ تقدیر، تمتی و تیزتن از کتاب افسانه‌های مردم ایران گردآوردی علی‌اشرف درویشیان با رویکردی تحلیلی- توصیفی...

مضمون «گوشه­نشینی جنگجو»، یکی از ویژگی­های کارکرد جنگاوری، عبارت است از عزلت اجبـاری و موقت جنگجـو در شرائطی خاص که جنگجو با اکراه به آن تـن می­دهد و با بروز رویدادهایی معیّن (که در نمونه­های بررسی­شده در این مقاله آغاز یا تدارک یک جنگ بزرگ است) از بنـد آن رها می­شود. در روایات حماسی یونانی و هندی، دست­کم دو نمونه از این مضمون را می­یابیم: آخیلِس، قهرمان ایلیاد، که در نوجوانی به تدبیر مادرش تتیس ...

ریخت شناسی، یکی از مباحث اساسی نقد ساختاری است که در عرصه‌ی ادبیات داستانی کاربرد فراوانی دارد. در این نوع از نقد ،منتقد ادبی با بررسی ساختار درونی موجود در داستان ، به کشف کنش‌ها و خویشکاریهای موجود در آن می‌پردازد . این مبحث نخستین بار توسط پراپ به عرصه ی ادبیات داستانی راه یافت.وی در این جستار که اساس کارش را بر پایه ی اعمال شخصیتهای موجود در داستان قصه‌های پریان قرار داد ،با بررسی کنش ها و ...

بررسی ساختاری (ریخت شناسی) یکی ازشیوه های واکاوی اثر ادبی است که با تحقیقات ساختار‌‌‌شناس روسی، ولادیمیر پراپ، در 1928 قدم به عرصه نهاد. هدف از تحلیل ساختاری در هر موضوعی رسیدن به شناخت بهتری از سرشت‌ انسان و طبیعت و ارتباط این روساخت‌ها با کنه عقاید و مذهب و هنر و دانش مردمان است. برای پی‌بردن به این ارتباطات، معیارها و شاخصه‌هایی لازم است تا مؤلّفه‌های اصلی و محوری از عناصر غیر مهم _ که نقش کل...

بسیاری از خدایان اساطیری، از جهان اسطوره‌ها بیرون آمده و در حماسه‌‎ها به صورت پهلوانانی نامی و یا شاهانی بزرگ نشان داده شده‌اند. یکی از آن پهلوانان حماسی، سمک، در داستان منثور حماسی ـ پهلوانی سمکِ عیّار است. این پهلوان با داشتن برخی ویژگی‌های اساطیری، همچون ایزدان اسطوره‌ای، ایندرا و مهر، پنداشته می‌شود. از جمله ویژگی‌های اساطیری سمک، می‌توان به این موارد اشاره کرد: آزاد ساختن مادینگان شهریاران ا...