دربند نه تنها در عصر صفویه، بلکه از عصر باستان به‌علت همجواری با داغستان شمالی و اقوام بیابانگرد به‌عنوان دروازة ورود به قفقاز، ارّان و ایران شناخته می‌شد. در عصر صفویه، اهمیت دربند افزون بر موقعیت استراتژیکی آن به‌عنوان شهری مرزی، از نظر مذهبی نیز به‌صورت کانون مهاجرت قزلباشان تشیع درآمده بود. همچنین این شهر در مسیر راه تجارت ابریشم قفقاز و گیلان قرار داشت و بازرگانان محصولات خود را از مسیر بند...

چکیده پیوستگی دین و دولت در حکومت صفویه (1135- 907 ق.)، سبب شده است تعامل دو نهاد دینی و سیاسی و چگونگی آن از مسائل مهم پژوهش در دوره صفویه باشد. هر مقطع از دوره صفویه به دلیل تغییرات سیاسی و اجتماعی و چگونگی عملکرد شاهان، این تعامل از ویژگی خاصی برخوردار است. دوره شاه صفی که از نظر سیاسی آغاز دوره افول صفویه است، مساله تعامل دین و سیاست در آن وضع خاصی دارد. در این بررسی با تامل در آثار به جا م...

صفویه از مهمترین حکومت هایی بود کــه در سرزمیـــن ایران تشکیل شد. ایــن حکومت در پــایــان دوره ای از تهاجم های مکرر، آشفتگی های سیاسی، عدم مرکزیت و ثبات و ناامنی در ایران ایجاد گردید. تحولات و رویدادها منجر به ایجاد دولت صفویه همانندی های بسیاری با شکل گیری های حکومت های پس و پیش از صفویه در ایران دارد. اما مهمترین وجه تمایز حکومت صفویه با دیگر حکومت ها که در ایران ایجاد شدند، بهره گیری از مبا...

با تشکیل حکومت صفویه (907 هـ.. ق) سرزمین ایران بعد از قرن­ها فرمانروایی بیگانگان دوباره به کشوری قدرتمند و مستقل در شرق بدل شد، احیاء امنیت داخلی و قانون و نظم و تجدید سازمان سپاه و اصلاح نظام اداری و اقتصادی در طول مدت حکومت صفویه، به خصوص دوره شاه عباس اول (1038-996 هـ.. ق) باعث شد که به حکومت صفویه هویت ارضی و سیاسی دهد. در این میان بررسی وضعیت اقتصاد ایران در زمینه روشن شدن ساختار مالی و دا...

با تشکیل حکومت صفویه (907 هـ.. ق) سرزمین ایران بعد از قرن­ها فرمانروایی بیگانگان دوباره به کشوری قدرتمند و مستقل در شرق بدل شد، احیاء امنیت داخلی و قانون و نظم و تجدید سازمان سپاه و اصلاح نظام اداری و اقتصادی در طول مدت حکومت صفویه، به خصوص دوره شاه عباس اول (1038-996 هـ.. ق) باعث شد که به حکومت صفویه هویت ارضی و سیاسی دهد. در این میان بررسی وضعیت اقتصاد ایران در زمینه روشن شدن ساختار مالی و دا...

گیلان در دورة صفویه شاهد جنبش‌های اجتماعی بسیاری بوده است. این امر معلول عواملی چون شرایط اقلیمی خاص این ناحیه مانند نزدیکی به دریا و وجود جنگل­ها و بیشه­های انبوه، خاندان‌های ریشه­دار محلی، تولید گستردة ابریشم، درآمدزایی بالای این ایالت به دلیل تجارت این محصول و رویکرد متمایز دولت صفویه به این منطقه بود. به­خطرافتادن امتیازهای موروثی حکام محلی، افزایش مالیات­ها و ستم مالیاتی علیه طبقات مختلف ج...

آثار هنری به تعبیر زبان بصری و گویای واقعیت‌هایی است که در هر دوره، متأثر از شرایط اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، مذهبی و فضای حاکم بر جامعه، دستخوش تغییر و تحولات چشمگیری گشته است. دراین‌بین هنر دیوارنگاری بستری مناسب برای شرح و بسط این تحولات است. این پژوهش باهدف تحلیل نقش، فرم و جایگاه سفالینه در دیوارنگاره‌های دورۀ صفوی و مطالعه تطبیقی آنها با سفال‌های این دوره با تمرکز بر نقوش دیوارنگاره‌های کاخ...

هدف اصلی نوشتار حاضر مطالعه ساخت­های اجتماعی عصر صفویه با توجه ویژه به موضوع طبقات اجتماعی در ظرفیت و فرایند تمدّنی آن روزگار است. اهمیت این موضوع ناشی از آن است که از نظام طبقاتی صفویه می­توان به عنوان نظامی باز با ویژگی تمرکز فرصت­ها و پیوند متقابل یاد کرد. به هنگام ظهور صفویان (907-1135هجری) همواره مفصل‌بندی (همزیستیِ) طبقاتی پویایی مابین اجتماعات عشایری (ایلی)، دهقانی و شهری (خرده­‌کالایی شهر...

یکی از آموزه های اساسی در مذهب تشیع آموزه مهدویت می باشد که با توجه به رسمی شدن مذهب تشیع در عصر صفوی تأثیر و تأثرات مختلفی را در جامعه شیعی عصر صفوی باعث گردیده است. بررسی مسائل مختلف درباره مهدویت مبنای پژوهش حاضر گردیده است تا مشخص کند طبقات مختلف جامعه اعمّ از پادشاهان، عالمان دینی و مردم در عصر صفویه چه نگرشی نسبت به مسأله مهدویت موجود در تشیع داشته اند. در این پژوهش پس از معرفی دوران صفوی...

چکیده ظهور سلسله ی صفویه ، تغییراتی را در عرصه های سیاسی ، اجتماعی و مذهبی ایران پدید آورد . رسمیت یافتن مذهب تشیع اثنی عشری در این زمان ، مناسبات صفویان و گروه های غیر مسلمان را تحت تاثیر قرار داد . اهل کتاب ( مسیحیان ، یهودیان و زرتشتیان ) در این شرایط ، تعامل جدیدی را با حکومت صفوی آغاز کردند .در این میان ، آرا و احکام و فتاوای علمای شیعه ی ایران عصر صفوی نیز بر موقعیت اهل کتاب تاثیر فراو...