اخباریگری به عنوان یک مکتب فکری اثرگذار در تاریخ شیعه، دارای مجموعه مبانی فکری است. گستره ی تفکر اخباریگری تنها در فقه نبوده، بلکه در سایر علوم و معارف دینی همچون تفسیر، حدیث، کلام و ... نیز بوده است. مبانی اخباریان در تفسیر عبارتند از: عدم حجیت ظواهر قرآن، ناتوانی و بی اعتباری عقل در فهم و تفسیر قرآن، اصل و مبنا قرار دادن روایات معصومان:در تفسیر قرآن و استنباط احکام نظری از قرآن تنها از طریق ا...

هرمنوتیک دانشی است که از قدیم‌الایام مورد توجه اندیشمندان مختلف در تمدن‌های گوناگون بوده است. در جهان اسلام نیز همانند ملت‌های دیگر این دانش مورد توجه بوده است. اگرچه مسلمین کتاب مستقلی با این نام تالیف نکرده‌اند اما به‌طور خاص در تفاسیر مختلفی که برای قرآن به‌رشته‌ی تحریر درآمده است مباحث دانش هرمنوتیک را ذکر کرده‌اند. از جمله متفکران بزرگ اسلامی که به این مسئله پرداخته است ملاصدرا می‌باشد. او...

  وجوه و نظایر یکی از ضرورت های اولیه برای مترجمان قرآن کریم است. با توجه به گوناگونی موارد کاربرد واژه ها در زبان عربی، همواره با این مشکل روبه رو هستیم که واژه ای در جمله های معنایی می دهد، اما همان واژه در جمله دیگر معنایی متفاوت و حتی گاهی متضاد دارد و تنها با قرینه های مختلف می توان به مفهوم درست آن پی برد. وجوه و نظایر از دانش هایی است که پیش نیاز فهم  و تفسیر قرآن کریم به شمار می رود و ی...

از نظر علامه طباطبایی و سلطان محمدگنابادی، معارف قرآن کریم به دو دسته ی ظاهر و باطن تقسیم می شوند؛ و دستیابی به معانی ظاهری قرآن برای بیشتر انسان ها میسر است، اما درک معنای باطنی قرآن، به مقدار قرب آدمی به خدا و طهارت نفس او بستگی دارد و هرقدر مرتبه ی انسان بالاتر باشد، بیشتر و عمیق‏تر آن معانی را می فهمد؛ همچنین بر اساس آیات 79ـ77 سوره ی واقعه «إِنَّهُ لَقُرْآنٌ کَرِیمٌ فِی کِتابٍ مَکْنُونٍ لا یَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُون...

بررسی مبانی فهم قرآن کریم از منظر شهید صدر می باشد. در این تحقیق که به زبان عربی تحریر یافته، سعی شده راه های تفسیر قرآن و مبانی فهم آن از دیدگاه شهید صدر و برخی از دین پژوهان غرب با هم مقایسه شده و مبانی هرمنوتیک غربی مورد نقد و ارزیابی قرار گیرد. نگارنده ضمن تبیین دیدگاه های شهید صدر در فهم و تفسیر قرآن به نقد دیدگاه های برخی از مستشرقان غربی در این زمینه پرداخته و راه های صحیح و غیر صحیح تف...

یکى از علومی که در فهم، ترجمه و تفسیر کلام الهى تأثیر مستقیم دارد، «علم قرائات قرآن کریم» است. به همین سبب، این علم از دیرباز، موردتوجه مفسران قرآن بوده و تلاش جمعىِ ایشان بر این بوده که با توجه به قرائت‌های مختلف و تأثیر دادن آن‌ها در فهم قرآن، بتوان بهترین برداشت را مطابق قرائت مقبول عرضه نمود. همین اثرگذارى، در تفسیر نیز خود را می‌نمایاند. پرسشی که این پژوهش درصدد پاسخگویی به آن است آنکه اختل...

تقدیم و تأخیر از جمله مسائلی است که در تفسیر و فهم قرآن به آن توجه می‌شود، مفسر گرانقدر آیت‌الله جوادی آملی از آن دسته افرادی است که در تفسیر آیات قرآن کریم، جوانب این امر را مورد توجه قرار می‌دهد که در واقع پرداختن به آن، سبب فهم هر چه بهتر آیاتی می‌شود که در آنها تقدیم و تأخیر صورت گرفته است. مقالۀ حاضر با روش توصیفی - تحلیلی به بررسی شناخت تقدیم و تأخیر در فهم قرآن با تکیه بر تفسیر آیت‌الله ...

پژوهش حاضر به تبیین سه رابطه؛ الف: «تناسب آیات با اسباب نزول»، ب: «تناسب آیات با ترتیب نزول»، و ج: «تناسب آیات با ترتیب و اسباب نزول»، پرداخته است. تناسب آیات، اسباب نزول و ترتیب نزول سه مقوله علوم قرآنی و به عنوان ابزارارهای فهم متن قرآن بسیار حائز اهمیت هستند. این سه علم، رابطه های تنگاتنگی با یکدیگر دارند. فهم چگونگی این رابطه ها و توجه به آن ها، فهم صحیح قرآن را در پی خواهد داشت. قرآن دارای...

کارکرد موثر روش "گفتمان کاوی تاریخی" در حوزه ی مطالعات دینی و به طور خاص در حوزه ی تفسیر قرآن، ما را بر آن داشت تا به تحلیل گزاره های تفسیری سعید بن جبیر در جایگاه یکی از مفسران تاثیرگذار شیعه در کوفه بپردازیم. کاربست این روش، نشان داد روح حاکم بر تفسیر سعید گفتمان های "تاریخی" و "فقهی" است که با مضامین شیعی پیوند خورده، ساخت بیانیِ این گفتمان ها نیز یا پرسمانی و یا غیرتاویلی است؛ اولی ناظر به و...

کتاب حاضر شامل دیدگاه هایی درمورد رویکردهای نوگرا در بررسی قرآن کریم است. ضروری است که کتاب مقدس قرآن، بارها و بارها و از دریچه های مختلف بدان نگریسته شود، حال آنکه ‍‍ژرف کاوی ها پیرامون آن تمام شدنی نیست. از جمله اهداف از برگردان چنین کتابی می توان به آشنایی فارسی زبانها با قرآن پژوهی های محققین سایر کشورها از جمله اهل سنت دانست، زیرا نویسنده سعی دارد بدون پیش فرض، شیوه های خوانش علمی قرآن را...