اقتدارگرایی در ایران سابقه­ای طولانی دارد. از زمانی که نخستین امپراتوری­های باستانی و ساخت سیاسی در ایران شکل گرفت اقتدارگرایی نیز متولد شد. در تمام طول سده­های گذشته نیز ساخت سیاسی اقتدارگرا ایرانیان را همراهی کرده و ویژگی کمابیش ثابت نظام­های سیاسی در این سرزمین بوده است. اما سوال اینجاست که چرا اقتدارگرایی در طول سده­های متمادی به رغم تغییرات تاریخی و گذشت زمان با برخی تغییرات ظاهری کماکان ر...

مهاجرت ایرانیان کمونیست به اتحاد شوروی در دو دوره به‌وقوع پیوست: دورۀ اول که از آن به‌‌ «موج اول» یاد می‌شود، مربوط به سال ۱۹۲۲م است که طی آن ابوالقاسم لاهوتی و ۱۵۰ نفر از همراهانش وارد خاک شوروی شدند؛ موج دوم مهاجرت بعد از جنگ جهانی دوم اتفاق افتاد که طی آن گروهی از ایرانیان کمونیست که برخی از آن‌ها اهل فرهنگ و ادب بودند، وارد خاک شوروی شدند. یکی از این مهاجران اهل ادب و فرهنگ شاعرۀ جوان، ژاله...

ابتنای نظام آموزش‌های سنتی در دوران صفوی- قاجاری بر آموزش قرآن و متون دینی، علاوه بر ایجاد تاثیر اساسی در ادبیات مکتوب، اجزا و واحدهای بیانی بسیاری در زبان روزانه مردم- چه زبان طبقات باسواد و تحصیل کرده و چه زبان طبقات عوام- نیز ایجاد کرده چنان که بخش بزرگی از ادبیات گفتاری مورد استفاده در زندگی هر روزه این مردم به نوعی برگرفته از عبارات و اذکاری است که در قرآن و فرهنگ دینی و مذهبی آمده است. هم...

  تاثیر عوامل خارجی و بیرونی بر مباحث قومی ایران از اوایل قرن بیستم تاکنون از موضوعات مهم حاکمیت و امنیت ملی ایران بوده است. تحولات چند سال اخیر کشور عراق به ویژه تشکیل حکومت ناحیه‌ای کردستان در شمال آن کشور نیز به دلیل مجاورت با نواحی کردنشین ایران و وجود پیوندهای‌های متقابل قومی و فرهنگی بین کردهای دو کشور برای ایران حائز اهمیت است. این تحولات بر نواحی کردنشین ایران تاثیرات گوناگونی داشته است...

چکیده جیمز موریه (1849-1780)، دیپلمات و سیاح انگلیسی در آثار خود به خصوص سفرنامه های خود و دو رمان سرگذشت حاجی بابای اصفهانی و ماجراهای حاجی بابای اصفهانی در انگلستان، تصویری از ایران و ایرانیان به دست داده است. کار اصلی در این پژوهش، مطالعه آن تصویر و بررسی و تحلیل آن است. ارزیابی اطلاعات و قضاوت های وی با ملاک هایی مثل اطلاعات موجود در آثار سایر سیاحان صورت گرفته است. در آثار موریه دو تصویر ...

مهاجرت یا کوچ کردن همواره یکی از راه کارهایی بوده است که انسان را در تلاش خود برای سازگاری با محیط و فائق آمدن بر دشواری ها کمک کرده است. مهاجرت از فلات ایران به شبه قاره هند پدیده ای منحصر به یک دوره زمانی معین نیست، اما به نظر می رسد که این روند پس از تاسیس سلسله های اسلامی در شبه قاره، رشد و اهمیتی ویژه پیدا کرد. با سقوط حکومت ساسانی،دوره ای از مهاجرت ایرانیان (پارسیان) به شبه قاره هند آغاز...

این مطالعه ویژگی‎های مختص به فرهنگ ارزش‎های ایرانیان را شناسایی و خاستگاه‎های الگوی ارزشی خاص آن را بر حسب تأثیرهای علّی شرایط اجتماعی‌ـ‌سیاسی تبیین می‎کند. در سه مطالعة مجزا، سه گروه سنی (17ـ15 سال، 1532 نفر؛ 26ـ18 سال،600 نفر؛ 62ـ24 سال، 821 نفر) با «زمینه‎یاب ارزشی شوارتز» (شوارتز، 1992) و نسخة 40 ماده‌ای «پرسشنامة تشبیهی ارزش» (شوارتز و دیگران، 2001) ارزیابی شدند، و از خلال «تحلیل‎های جداگان...

هنر ساسانی که از عناصر هنری کهن در قالب ذوق و سلیقه ی آن عصر شکل گرفت، تا اندازه ی زیادی دنباله رو سنتهای فرهنگی و هنری هخامنشی و اشکانی بود که با فتح ایران به دست مسلمانان، هنر اسلامی از آن تأثیر یافت. اینکه مسلمانان چگونه به هنر عصر ساسانی توجه کردند، به چند عامل بستگی دارد: اول آنکه مسلمانان خود فاقد هرگونه هنر و به ویژه معماری سنتی بودند که از عربستان به ایران و به تمدن ایران ساسانی وار...

همسر گزینی و ازدواج، یکی از مهمترین آیین های اجتماعی است که ضمن منجر شدن به شکل گیری نهاد خانواده،می تواند بر دیگر پدیده و نهادهای اجتماعی تأثیر گذارد. مظاهر این آیین، متأثر از طبقات اجتماعی،جغرافیا و فرهنگ عامه در در میان جوامع مختلف بسیار متنوع است. لیکن ازدواج های دربار خلفای عباسی به دلیل قرار گرفتن در پاره ای از مقررات و مقتضیات سیاسی، فرهنگی و اجتماعی،تابع آیین خاص خود بوده است. نفوذ فرهن...

کم­توجهی به منابع مکتوب کهن در خصوص پیشینۀ کاغذ و خمیرکاغذ در ساخت پیکره­ها در حوزۀ فرهنگ ایران، باعث بروز برخی اشتباهات در این زمینه شده است؛ و در بیشتر منابع مرتبط، در مورد پیشینۀ این موضوع، آگاهی درستی ارائه نشده است. اما شواهد موجود در میراث مکتوب نشان می­دهد که این شیوه از ساخت اشیاء از سده­های اولیه هجری قمری، در پهنۀ سرزمین­های شرقی و نیز ایران­زمین برای ساخت پیکره­ها و اشیاء وجود داشته ...