پژوهش درباره هنر خودنگاری، که طیف وسیعی از آثار هنری را به خود اختصاص داده است، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. «خود» یا «نفس» همیشه به عنوان برترین گوهر هر فرد، و به عنوان منشاء و مبداء، و به عنوان مؤلف های اساسی در بحث فردیت، اصالت، و شخصیت، در هنر نقش بنیادین و انکار ناشدنی دارد. انسان ناگزیر از شناخت خویش است و هنر امری است برآمده از خود فرد و تجربه زیسته‌اش، و حاصل درونی کردن آنچه دیده و د...

که‌یرکگور زیست اندیشوری است که در تقسیم‌بندی خویش از مرحله‌های زندگی‌، ‌سپهر دین را فراتر از اخلاق، عقل و زیبایی‌شناسی برشمرده است. عین‌القضات همدانی نیز ساحت عرفان و طریقت را با عنوان «طور وراء عقل» نامگذاری کرده و ادراک عرفانی را فراتر از ادراک عقلی و ادراک حسی می‌انگارد. در این مقاله ما به بررسی همسانی‌ها و ناهمسانی‌های این دو شیوه‌ی زیست (‌سپهر دین و طور وراء عقل) ‌از نگاه این دو زیست اندی...

هوشنگ گلشیری یکی از نویسندگانی است که پابه­پای نوشتن داستان­های مدرن و تکنیک محور، با نوشتن مقالاتی چند پیرامون رمان و شعر، کوشید تا مبانی نظری کارش را نیز به خوبی شرح کند. جان­مایه­ی فکری و نظری مقالات گلشیری، به اومانیسم و فرمالیسم گره ­خورده­است. در روزگاری که جریان چپ و نویسندگان طرفدار حزب توده، هنر متعهد را تنها در رئالیسم سوسیالیستی می­جستند، گلشیری کوشید تا مفهوم تعهد را از تنگناهای حزب...

«مرکز» بهعنوان یک کهننمونه، از دیرباز زندگی فردی و اجتماعی بشر را سامان داده و هر گاه مورد غفلت و بی توجهی واقع شده، موجب گسستگی و پریشانی روانی گردیدهاست. این کهننمونه در حماسه های اسطوره ای نیز جایگاهی ویژه دارد؛ قهرمان داستان های حماسی، برای رسیدن به مرکز یا حفظ آن، همه نیرو و قوای خویش را صرف می کند تا به جایگاهی متعالی دست یابد و در اصطلاح روان شناسی ژرفا، به «فردیت» برسد. از جمله مهم ترین...

در زمینه طرح و بررسی تفاوتهای فردی‘دو جریان عمده را میتوان در روانشناسی معاصر تشخیص داد:یکی جریانی که هر انسانی را یگانه و منحصر به خود میداند ‘ به عوامل موجد تفاوتها کم بها میدهد‘ومعتقد است که برای درک فردیت بشر باید دنیای ذهنی او را که با دنیای عینی خارجی و واقعیات متفاوت است مورد مطالعه قرار داد. دیگری جریانی که با رویکرد سیستمی به انسان مینگرد و او را عنصری از سیستمهای زیستی‘اجتماعی و روان ...

فهم سرشت «عرفان» به عنوان بخش مهمی از میراث فکری ایران و ارزیابی رابطه آن با «اندیشه سیاسی» و تبیین و ایضاحِ قابلیت آن در تأسیس اندیشه سیاسیِ هنجاری هدف اصلی این مقاله است. برخلاف رویکردهایی که عرفان را متضمن ناسازه هایی دانسته اند که مانع از سازگاری آن با اندیشه سیاسی شده است، در این مقاله با بهره گیری از روش تفسیری و ارزیابی برخی از مهمترین متون عرفانی نشان داده ایم که نسبتهایی چون دنیا گر...

تعمیم و انتزاعی که ذهنیت اسطوره ای به آن دست می زند عرفانی و پیش- منطقی است و با تعمیم و انتزاع ذهنیت منطقی- علمی تفاوت بنیادین دارند. باواکاوی اندیشه روشنفکران ایرانی ویژگی های ذهنیت اسطوره ای به چشم می خورد؛ تمایزگذاری شرق وغرب، آمیختگی مفاهیم، مطلق گرایی، تقلیل گرایی، بازگشت به ریشه ها، بی اعتنایی به فردیت، برتری عمل برعلم ازجمله کیفیات این ذهنیت است که درآثاروآراءجلال آل احمد وشریعتی دیده م...

هدف عمده ای که من در رساله خود تعقیب می کنم بررسی رابطه وجود و ماهیت از نظر توماس آکوئینی در رساله معروف خود تحت همین نام، است، که نام لاتین آن ‏‎de ente et essentia‎‏ می باشد و ترجمه انگلیسی آن تحت عنوان ‏‎"on being and essence"‎‏ است که ترجمه معمول آن به فارسی ((وجود و ماهیت)) می باشد. البته بهترین ترجمه فارسی واژه ‏‎ente‎‏، ((موجودیت)) است ولی ما مطابق رسم آنرا رساله ((درباره وجود و ماهیت)) ...

سرگذشت قومی و ملّی ما شاهنامه فردوسی، نسیجی گرانقیمت، بافته از تار و پود اسطوره، حماسه و تاریخ است که برخی کوشیده‌اند آن را به سه بخش اساطیری، حماسی و تاریخی تقسیم کنند؛ اما در هم تنیدگی این سه قسمت چنان است که تعیین حدّ و مرز و جداسازی آن از یکدیگر امری ناممکن می‌نماید. برای نمونه آنچه ایشان آن را بخش تاریخی شاهنامه می دانند، مزیّن به طرازی زربفت از اندیشه اساطیری و مفاهیم نمادین و کهن الگویی قوم...

وجود اصیل/ دازاین، انسان تنها و فردیت‌یافته‌ای است که با انتخاب‌های خویش، هم خود را از وجود غیر اصیل و غوطه‌ورشدن در جماعت توده‌ای (کیرکگور)، گله‌ای (نیچه) و داسمنی (هیدگر) رها می‌کند و هم امکان‌ها و موقعیت‌های بسیاری را در برابر الزام، حتمیت و ضرورت برای خویش به‌وجود می‌آورد. امکان‌هایی که او را از رویدادگی‌های زندگی جدا می‌سازد و رو به تعالی به حرکت درمی‌آورد. موقعیت‌های مرزی/ بحرانی نظیر درد...