اگرچه گرشاسب نامة اسدی طوسی کتابی حماسی است که شخصیت‌های اصلی آن را مردان مبارز تشکیل می‌دهند، حضور برجسته زنان را در آن نمی‌توان نادیده گرفت. در این پژوهش، تلاش بر این بوده است تا هویت زنان و نقش آنان در شکل‌گیری جریانات جامعه و مسائل مربوط به آن‌ها با تکیه بر گرشاسب نامه بررسی شود. بخش اول، تحلیل شخصیّت‌های زن گرشاسب نامه را شامل می‌شود و در بخش دوّم، مسائل مربوط به زنان، ازدواج و خانواده پیگیر...

نامة باستان، کامل­ترین شرح شاهنامة فردوسی است که میر جلال­الدین کزّازی کوشیده است، ضمن پرداختن به مسائلی مانند واژه­شناسی، ریشه­شناسی، اسطوره­شناسی، سبک­شناسی و زیبایی­شناسی، معنای بیت­های مبهم را نیز بازنماید. از دیگرسو، این اثر یک متن ویراسته نیز هست؛ به این ترتیب که کزازی کوشیده است، بر پایة برنوشت­های خالقی مطلق، مسکو، ژول­مول، کلالة خاور، دبیر سیاقی و جوینی، به تصحیحی قیاسی دست یازد و بیتها...

در کشورهای در حال توسعه، به‌علت مشکلات مالی و فنی به‌طور معمول داده‌­های رسوب اندکی اندازه‌گیری می­‌شوند، لذا، مدلی که بتواند با استفاده از داده­‌های دبی آب، میزان بار رسوبی را برآورد کند، می­تواند گزینه قابل اطمینانی باشد. با توجه به کاربرد انواع مدل­‌ها در پیش‌­بینی رسوب، این تحقیق با هدف ارائه مدل بهینه­ ­برآورد میزان رسوب معلق بر اساس دبی جریان بر روی ایستگاه­‌های هیدرومتری بالادست رودخانه ...

این نوشته در پی شناسایی و تحلیل دستة شاخص اما نسبتاً فراموش شده‌ای از منابع مهم مربوط به پیشه‌وران و اصناف ایرانی است. منابعی با نام‌های کلی فتوت نامه، رسائل جوانمردان، کسب نامه‌ها، کسوت نامه... که در واقع مرام نامه‌های خود تضمین کننده (خودپذیرفته، خود پذیرفتگار) و درونی شده بخشی از پیشه‌وران و صاحبان مشاغل گوناگون در ایران و دیگر کشورهای مسلمان بوده‌ است، که می‌توانند مورد توجه و پژوهش پژوهشگرا...

حکومت سربداران با ساختار دوگانه سیاسی و مذهبی  برآمده از اهل فتوت شیعی، توانست با جذب لایه­های متفاوت جامعه، خاصه تهی دستان شهری، پیشه­وران، و حتی خرده مالکان، حکومتی هرچند کم دوام اما الهام بخش را ایجاد کند.       سربداران همچون دیگر حکومت­ها تلاش داشتند با سامان­دهی یک سازمان اداری، حکومت خود را استمرار بخشند؛ ولی کوتاهی عمر این حکومت، رویارویی مداوم با دشمنان و، مهم­تر از آن، اختلاف­های درون...

مقالة حاضر به بررسی اخلاق اجتماعی و آداب و رسوم لوطیان در دورة قاجار می‏پردازد. لوطی‌گری بخشی از زنجیره‌ای است که، در نظر، با فتوت آغاز می‌شود و در اصناف بازار و عیاری نمود می‏یابد. هر‌چند این نمود خارجی نیز در دوره‏هایی تحول و توسعه می‌یابد اما، در سراشیبی زوال، تبدیل به لوطیان می‏شود و در سدة حاضر با ارجاع به متون مارکسیستی به لمپن‏ها تغییر شکل می‏دهد. برداشت‏های متفاوت و گاه معارض از اصطلاح...

«لوطی» و «لوطی‌گری» در فرهنگ و مناسبات اجتماعی شهری ایران، تاریخی دیرپا و بنیاد و آبشخور این پدیده اجتماعی و فرهنگی عمری به درازای تاریخ «جوانمردی» دارد. لوطیان به عنوان میراث زوال یافته «عیاری» و «فتوت» عامل همیشه حاضر در بسیاری از آشوب‌ها و حوادث سیاسی دوره‌ی قاجار، به‌ویژه حوادث مشروطیت بودند. پژوهش حاضر ضمن بررسی پایگاه اجتماعی لوطیان، کارکردهای آنان در دوره‌ی قاجار را مورد بررسی قرار داده ...

یکی از دشواری‌هایی که همواره پژوهشگران در مطالعه و بررسی آئین‌ و سنت‌های بازمانده از ایران باستان با آن مواجه‌اند، آمیختگی آموزه‌های این سنن با عناصری نمادین و یا اصطلاحاتی رمزگونه است. این مسئله که از آن به عنوان ویژگی دین‌های ایران باستان یاد می‌شود، در آئین‌ عیاران و جوانمردان نیز نمود یافته ‌است. در این پژوهش، تلاش شده است که تأثیرات رمزگونه سنت ایران باستان بر آئین‌های عیاری بررسی شود. بد...

خویشاپیوندی یا ازدواج با محارم، ترجمة مصطلح واژة پهلوی خودوده (xw?d?dah) است؛ موضوعی که اغلب آن را به ایرانیان باستان منسوب می‌دارند. اما این موضوع هرگز خاص ایرانیان نبوده‌ است و نمونه-هایی از آن را در فرهنگ‌های دیگر نیز می‌توان یافت. این مقاله پس از بیان نمونه‌هایی از فرهنگ‌های دیگر و ایرانیان باستان، به شاهنامه و نمونه‌های موجود در آن می‌پردازد. در این نامة کهن در مقام بازگویی داستان‌های ایرا...