شناخت خداوند به طرقی گوناگونی صورت می‌پذیرد که مهم‌ترین و جنجال‌آمیزترین روشی که متکلمان در معرفت خداوند درزمینه تبیین و توضیح آن باهم اختلاف و بحث داشتند بحث صفات الهی بود. با تقسیم صفات خداوند به ثبوتی و سلبی یا ذاتی و فعلی مشاجرات بیشتری رؤیت شد. این نوشتار بر آن است به بررسی یکی از مهم‌ترین صفات ثبوتی خداوند یعنی اراده، در دیدگاه دو متکلم شهیر اشعری (غزالی) و معتزلی (ابوهاشم جبایی) که هردو...

در جهان اسلام قول به تناهی ابعاد پارادایم غالب است؛ و برهان المسامتة - از نوآوری‌های ابن‌‌سینا در کتاب عیون الحکمة - شاید مهم‌‌ترین برهانی است که بر آن اقامه شده است. بر اساس این برهان، چنانچه خطی نامتناهی وجود داشته باشد، اگر خطی به موازات آن فرض شود که از مرکز کره‌ای بگذرد، از حرکت استداری کره، بین این دو خط، در یک آن مسامتة حادث می‌شود، اما حدوث مسامتة در یک آن بین آن دو محال است. د...

در دههء گذشته،رشد سریع افراد تحصیل‌کرده در جامعهء ایرانی تأثیرات و پیامدهای‌ مهمی در پیدایش شرایط اجتماعی و سیاسی ایران داشته است.افزایش جوانان‌ تحصیل‌کرده،منجر به گسترش طبقهء متوسط در جامعه گردیده است.طبقهء متوسط می‌تواند به این شرایط جدید و تقاضاهای گوناگون و دگرگونی در تمامی جوامع منجر گردد.نگاهی گذرا به تاریخ دگرگونیهای سیاسی و اجتماعی در جوامع مختلف نشانگر این است که رابطه‌ای بین رشد طبقهء...

فرآیند دادرسی همواره به نحو مطلوب نبوده و ممکن است در اثنای آن جریاناتی حادث و مانع از سیر طبیعی آن شود؛ امری که از آن با عنوان طواری دادرسی یاد می‌شود. در این میان طواری اقرار به عنوان یکی از مهم‌ترین ادله، مشتمل است بر طواری مربوط به مقر، مقرٌبه و طواری مربوط به مقرٌله. سهم طواری مربوط به مقرٌبه به جهت شائبه‌ی امری بودن ضابطه‌ی ایرادات بیش از موارد دیگر ...

رابطۀ خدا و جهان که در حوزۀ اندیشه­های انسانی عمری به درازای تفکر بشر دارد، جزو بنیادی­ترین مسائل فلسفه و کلام در دنیای اسلام به­شمار می­آید . چرایی و چگونگی پیدایش نظام آفرینش ، تناقض­نماهایی نظیر وحدت و کثرت ،  حادث و قدیم، اراده و ضرورت علّی، اول­الاوائل، آخر­الاواخر و ... اندکی از بی­شمار مسائل فلسفی است که آرامش و قرار را از ذهن متفکران در طول تاریخ گرفته است. پیدایش دیدگاه­های طبیعت گرایان...

یکی از متخصصان برجسته در حوزۀ تاریخ ادیان میرچا الیاده است، که در دهه های اخیر درفرانسه و امریکا زندگی کرد . از آثار وی در می یابیم که اسطوره همیشه گزارشی از آفرینشاست و از چگونگی آفرینش و تکامل هستی سخن می گوید . هر چند اسطوره از نگاهاسطوره شناسان کارکردهای متعددی دارد، امّا مطابق نظر الیاده، اسطوره مبتنی برهستی شناسی است و تنها از حقایق، از اموری که واقعاً حادث شده اند و از اموری که کاملاًتجلّی ی...

مبحث اسماء و صفات خداوند یک ی از مهمترین و شاید پردامنه ترین و پر گفتگوترین مباحثکلامی است که ذیل موضوع توحید مطرح م ی شود . نخستین پرسش ی که بعد از اثبات وجودخداوند بر ای متکلّمان به میان م ى آید، ویژگ ی ها و صفات خداوند است . در قرآن و روایات از اسماءو صفات خداوند سخن به میان آمده، و از طرف دیگر بر تنزیه خداوند نیز تأکید شده است؛ لذاهمواره این سؤال برا ی متکلّمان مطرح بوده است که چه نسبت ی میان...

استرس‎های گرمایی از ویژگی‎های زیست اقلیم سواحل جنوب کشور است که در اثر افزایش هم‎زمان رطوبت و دمای روزانه حادث می‎شوند و فعّالیّت­های عادی اندام­های بدن را دچار اختلال می­کنند. گرفتگی عضلانی، گرمازدگی و خستگی مفرط از عوارض شایع آن است. در این مطالعه، تلاش بر این است با استفاده از شاخص گرما (HI) درجه‎های مختلف رخداد این پدیده، در پهنه‎ی سواحل جنوبی کشور بررسی شود. برای این کار از آمار روزانه‎ی عوا...

برهان حدوث متکلمان در اثبات وجود خدا مبتنی بر حدوث عالم (ماسوی الله) و درنتیجه وابستگی آن به مبدئی قدیم است. بدین‌گونه که مناط نیاز معلول به علت را حدوث آن قرار می‌دهند. اما حکما مناط نیاز به علت را امکان ماهوی و ملاصدرا آن را امکان فقری می‌دانند. در اندیشۀ صدرایی بر برهان حدوث، دو اشکال اساسی وارد است؛ اشکال اول، مبنایی است و بر دخالت دادن حدوث به عنوان مناط نیاز به علت وارد شده و اشکال دو...

بناء عقلاء یکی از مفاهیمی است که در لسان فقها و اصولیون بسیار مورد استفاده قرار گرفته ، و قلمرو آن بیشتر شامل احکام امضایی است ؛ البته تعاریف و تعابیر فقها از این مفهوم یکسان نبوده ، و گاه آن را با مفاهیم مشابهی ، نظیر : عرف ، ارتکاز ، دلیل عقلی و... یکسان پنداشته اند. هدف این پژوهش بررسی جایگاه سیره عقلاء در فقه معاملات، با تکیه بر نظرات آیه الله خویی(ره) ، ازکتاب "مصباح الفقاهه" می باشد. و به...