بیداری اسلامی در ایران و تأثیر آن بر مصر، لیبی، یمن، بحرین، اردن و دیگر کشورهای خاورمیانه ثمرة تحولات معرفتی و مفهومی «اسلام» است. اسلام در مفهوم جدید محصول دوران مدرن و تحت عنوان «اسلام سیاسی» صورت­ بندی شده است که در مقابل اسلام سنتی قرار می­ گیرد. اسلام سنتی، دین را به حوزه امور فردی و عبادی محدود می­دانست و علی­رغم تعریف جامع دنیوی و اخروی از دین عملاً در کار سلطان دخالتی نداشت و کار ویژه او...

کارکردهای مسجد را به گونه های مختلف عبادی، آموزشی، ارتباطی، اجتماعی، فرهنگی، تربیتی، معماری، هنری و مانند آن تقسیم کرده اند. کارکرد ارتباطی و فرهنگی مسجد هم به استناد متون دینی و هم به استناد تجربة تاریخی مسلمانان، در دو قالب کلی «فرهنگ سازی» و «انتقال اطلاعات» تجلی یافته است. این دو در خدمت یک هدف والای دینی، یعنی تعالی فردی و اجتماعی است. اگر از منظر توسعه به این تعالی بنگریم، درمی یابیم که ا...

نقاط اشتراک و افتراق مبانی و مبادی اعلامیه حقوق بشر و قرآن مورد ارزیابی قرار گرفته است. منشور جهانی حقوق بشر که به انگیزه حاکمیت عدالت و صلح جهانی تدوین شده و در ایجاد صلح و امنیت نیز کارآیی داشته، برپایه مبانی و مبادی خاصی استوار است. در این میان مدافعان و موافقان آن، به جای بررسی و ارزیابی این مبانی، تنها با تکیه بر انگیزه و کارآیی که داشته پذیرش آن را بایسته می دانند. اما این همه دلیل بر حقا...

دیدگاه کلامی مولوی با دیدگاه عرفانی او در باب جبر تفاوت دارد. او از منتقدان جبر کلامی، و از مدافعان جبر عرفانی است. مولوی دیدگاه اهل جبر نکوهیده را، به دلیل نتایج نامطلوب دنیوی و اخروی آن، نمی پذیرد ولی جبر در مفهوم عرفانی رضا و معیّت با حق و توحید افعالی را قبول دارد. نفس پرستی، دنیاگرایی و حقیقت ستیزی را از دلایل نقد و ردّ جبر نکوهش شده ی اهل جبر، و خداگرایی، حقیقت طلبی و نفس ستیزی را از دلایل ...

بدون تردید مقوله «خوشبختی و سعادت»، از مسائل بنیادین و پرسش‌های دیرینه و پایدار بشر به‌شمار می‌آید که بسیاری از مکاتب دینی و فکری نیز آن را مد نظر داشته‌اند. بررسی متون دینی و سخنان پیشوایان دین در رابطه با سعادت بشر و شناخت بهتر این مفهوم از دیدگاه آنان می‌تواند بر نحوه زندگی فردی انسان و حتی جهت‌گیری‌ها و سیاست‌گذاری‌های کلان جامعه تأثیر گذارد. این پژوهش بر آن است تا با تمرکز بر موارد به‌کارگ...

چکیده دنیا ازجمله مقولاتی است که تفسیر و برداشت های مختلفی از آن شده است و دربارۀ بهره مندی از آن، دیدگاه های افراطی و تفریطی وجود دارد. در مقالۀ حاضر، تحلیلی رابطۀ میان تدین و بهره مندی از دنیا با توجه به کلام امیرمؤمنان علی (ع) در نهج البلاغه مطالعه و بررسی شده است. آن حضرت (ع) از سویی با بیان ویژگی های مذموم دنیا و عواقب دنیاطلبی و از سوی دیگر با تأکید بر استفادۀ صحیح از دنیا، زندگی دنیوی ان...