ارسطو برای نخستین بار در تاریخ فلسفه، نظریه علل اربعه را مطرح کرد و از آن برای بررسی ساختار رویدادهای طبیعت و توجیه تغییرات عالم بهره گرفت. علل در فلسفه ارسطو هم باعث تحقق شیء در خارج می­شوند و هم سبب شناخت آن. ابن سینا با استفاده از منابع فکری متعدد، از نوافلاطونی گرفته تا اندیشه­ های دینی در اسلام، علیت را به گونه ­ای دیگر تفسیر کرد و توانست با آن نظام خلقت را تبیین فلسفی نماید. علیت در نظام ...

در این پژوهش پس از تجزیه و تحلیل دو جنبه از تجربه‌گرایی هیوم یعنی اصالت حس و علیت انکاری، روشن شده است که پیامد پای‌بندی به این نظریه در عین تناقض درونی آن، حسن و قبح افعال و حقایق را صرفاً یک امر اعتباری و قراردادی جلوه خواهد داد و به طور طبیعی آنها را به نسبیت و بی‌ثباتی خواهد کشاند. همچنین پیامد دیگر، انحصار معرفت در مشاهدات حسی نادیده و کنار گذاشتن خداباوری و دین‌مداری است. در پایان این جستا...

این مقاله در صدد پاسخ به این سؤال است که اصل علیّت با کدامیک از نظامهای فلسفی « اصالت ماهیت»،«تباین موجودات» و «تشکیک وجود» سازگار است؟ و در صورت ابتناء آن به تشکیک وجود چه حکم و تفسیری پیدا می کند؟ جهت پاسخ به پرسش یاد شده باید گفت که علیّت مورد بحث در اینجا همان رابطة وجودی ذاتی میان دو چیز است و فلاسفة اسلامی جهت کشف و اثبات آن، سه راه در پیش گرفته اند: 1) اثبات آن با استناد به ممکن بالذات بود...

در این جستار پارکینسون با اشاره به رابطة علیت و تبیین و طرح این پرسش که آیا از اصطلاح«علت» در کاربردهای مختلف آن معنای واحدی اراده می شود یا نه،به بافت و زمینه و شیوة طرح علل چهارگانه نزد ارسطو می پردازد وبه تحولی که در فهم این بحث در اثر ترجمه های یونانی به لاتینی اتفاق افتاده است،اشاره می کند؛سپس به منظور بررسی شیوه های کاربرد واژة «علت» به بیان هیوم از این مفهوم و سه ملاک وی برای تشخیص رابطة...

مسئلۀ علیّت ذهنی- دست کم از زمان دکارت - از مهم ترین مسائل فلسفۀ ذهن بوده است. فیلسوفان دکارتی از آن جا که تعامل علّی نفس و بدن را مشکل ساز می دانستند، هر یک به شیوه ای رابطۀ علّی مستقیم میان نفس و بدن را کنار گذاشتند. با این حال، این مسئله با کنار گذاشتن نفس مجرّد دکارتی در دورۀ معاصر نیز حل نشده است و همچنان از مهم ترین مسائل است. اگر مسئلۀ ذهن و بدن را اساسی ترین مسئله در فلسفۀ ذهن معاصر به حساب...

در این مطالعه تاثیر نااطمینانی تورم بر روی بازدهی شاخص بورس اوراق بهادار در ایران در دوره زمانی 1391-1380 مورد بررسی قرار می گیرد که این بررسی با استفاده ی الگوهای رگرسیونی ناهمسانی واریانس شرطی و همچنین آزمون علیت گرنجر انجام می شود. نتایج حاصل از آزمون علیت گرنجر نشان می دهد که یک رابطه علیت گرنجری یکطرفه از سمت بازدهی شاخص بورس اوراق بهادار به سمت نااطمینانی تورمی وجود دارد. همچنین برآورد مد...

چکیده این مطالعه به بررسی ارتباط متقابل بین رشد بهره‌وری و نرخ بیکاری در اقتصاد ایران در بازه زمانی 1389-1359 می‌پردازد. در مطالعاتی که اخیرا انجام شده است، جهت علیت بین این دو متغیر و نحوه ارتباط بین آن‌ها با نتایج متفاوتی همراه بوده است که در این مطالعه با استفاده از آزمون علیت گرنجری و آزمون هاسمن در تخمین سیستم معادلات همزمان، مشاهده می‌شود که یک رابطه علیت دو طرفه بین رشد بهره‌وری و نرخ ...

هدف از این تحقیق بررسی تاثیر متغیرهای کلان اقتصادی (تورم، رشد شاخص سهام، رشد نرخ اشتغال و تولیدناخالص داخلی) بر بازده سهام در بورس اوراق بهادار تهران در بین سال های 1380 تا 1387 ، با استفاده از الگوvar  و علیت گرنجر است. در این تحقیق متغیرهای مورد بررسی به صورت فصلی جم عآوری و مورد بررسی قرار گرفت.  نتایج نشان داد که رشد اشتغال نم یتواند بازده را توضیح دهد و هیچ رابطه علیتی نیز بین رشد اشتغال و...

چکیده در این تحقیق سعی بر آن است که با استفاده از داده های سری زمانی سالیانه طی دوره 1389-1363 به بررسی در خصوص رابطه بین مصرف و تقاضا جهت واردات کاغذهای ظریف با رشد اقتصادی بپرداریم. از آنجاییکه غیر ایستایی بودن سری های زمانی (داشتن ریشه واحد) منجر به رگرسیون جعلی می شود، ایستایی هر یک از متغیرهای مورد مطالعه را در فرم لگاریتمی آنها با استفاده از آزمون دیکی فولر تعمیم یافته(adf) در دو حالت عرض...

نظریه وحدت شخصی وجود ـ به عنوان رأی اخیر ملاصدرا در ساحت وجودشناختی ـ بر بسیاری از مباحث فلسفه متعارف تأثیر بنیادین داشته است. این دیدگاه که طبق آن وجود حقیقی مختص به وجود حق تعالی است و ممکنات صرفا ظهور، نمود، شأن و وصف آن به شمار می روند، نافی یکی از مهم ترین مبادی حکمت، یعنی اصل تحقق کثرت به حساب می آید. ملاصدرا که در دیدگاه تشکیک وجود، تحقق کثرت در عین وحدت را پذیرفته بود، بر تفسیر بسیاری ا...