این مقاله به منظور درک ریشه های گرایش شیع? امامیه به عقل گرایی اعتزالی به بررسی علل گرایش دو متکلّم بزرگ امامیّه شیخ مفید و سید مرتضی علم الهدی - پیشوایان امامی سد? چهارم هجری ـ به عقل گرایی اعتزالی می پردازد. هر چند گرایش شیعه امامیّه به عقل گرایی اعتزالی با مجادلات فراوان همراه بود اما سرانجام این گرایش در قرن چهارم هجری در سای? حکومت و حمایت آل بویه به وسیل? این دو متکلم به ثمر نشست. برای این پ...

از دیدگاه محدثان عوامل گوناگونی در پذیرش روایات راویان دخیل است که آسیب در هر یک از آن‌ها می‌تواند منجر به تردید در پذیرش روایات راوی گردد. گرچه در شرایطی خاص می‌توان از برخی از آسیب‌های وارد شده بر متن یا سند روایات چشم‌پوشی نموده و به صحت آن‌ها حکم نمود، اما دروغ‌گویی و اشتهار راوی به بدعت‌گذاری به سبب خلل جدی که در عدالت راوی وارد می‌سازند، از جمله عواملی هستند که از دیدگاه حدیث‌پژوهان فریقی...

بی‌تردید، مباحث رجالی سهم بسزایی در اعتبارسنجی روایات دارند، اما اختلاف دیدگاه‌های عالمان در برداشت از تعابیر رجالیان متقدم، گاه نیل به حقیقت را دشوار ساخته است. تبیین اندیشه‌های رجالی شیخ محمد عاملی نواده شهید ثانی که از مدققان فن است، می‌تواند در این زمینه راهگشا باشد. نوشتار حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی، به تبیین برخی دیدگاه‌های خاص وی در حوزه اعتبارسنجی روایات و علم رجال می‌پردازد. بنا به یا...

تأکید قرآن بر توجه به تاریخ و عبرت آموزی از آن سبب توجه مسلمانان به علم تاریخ و تاریخ نگاری گردید. تاریخ نگاری اسلامی در آغازین مرحله خود با سیره نگاری رونق گرفت. شیعیان نیز با وجود همه موانع، سعی خود را به کار بسته و علاوه بر نگارش سیره، در دیگر گونه های تاریخ نگاری از جمله مقتل­نگاری نیز تلاش کردند و آثار با ارزشی را به وجود آوردند. کتاب های مقتل­نگاری شیعیان، بیشتر بیان شرح حال شهادت امامان ...

یکی از ضرورت های مهم علم حدیث ارائه صحیح ترین متن یک روایت می باشد. در این میان اهمیت نسخه پژوهی و نیز علم رجال در درجه والایی قرار دارد. در این میان یکی از کتب مهم شیعی به نام بصائر الدّرجات فی علوم آل محمّد ع که شامل مجموعه ای از روایات درباره فضائل ائمّه معصومین ع می باشد، و البته بیشترین روایات آن در موضوع علوم اهل بیت نگاشته شده است،از این امر نیز مستثنی نبوده و تا کنون مورد تصحیح کامل قرار ن...

سید محمد مهدی طباطبایی بروجردی ملقب به سیدبحرالعلوم دانشمندی برجسته در دنیای اسلام، وبررخودار از جامعیت علمی وعملی در دین وعلم بوده است. تبحر ایشان در علوم مختلف که نشان از بلوغ علمی -معظم له -دارد منجر به تالیفات متعددی شدکه از آن میان کتاب الرجال- الفوایدالرجالیه- پیرامون علم رجال از جهت دارا بودن ویژگی های بی نظیر، جایگاه عظیمی بین دانشمندان رجالی پیدا کرده است. علامه بحر العلوم با تنظیم ا...

قول صحابه­­ی پیامبر(ص) از ادلّه­ی احکام در علم اصول­فقه عامّه مطرح و در حجیت آن دو دیدگاه حجیت و عدم حجیت وجود دارد. نظریه­ی شیعه با قول عدم حجیت سازگار است. پیرامون موضوع «قول صحابی» همواره ابهاماتی وجود داشته است. مفهوم قول صحابی، تفاوت آن با موارد مشابه و مایز آن با آن­چه در علم حدیث مطرح است، محل اختلاف و اتفاق آن نزد اصولیین به روشنی تبیین نگشته است. مشخص شدن موضوع و حدود آن نیازی ضروری می­ب...

پژوهش حاضر تحلیل اشعار ابن هانی اندلسی از منظر دینی و عقیدتی است. ابن هانی، شاعر شیعه مذهب اندلس، زبان شعرش را در راه عقیده و مذهب خود به کار بست و از آن به عنوان ابزاری برای بیان عقاید مذهبی خود استفاده کرد. پژوهش حاضر نشان می دهد که امامت رکن اصلی اصول عقیدتی تشیّع است و ابن هانی در بخش مدحی قصاید خود، به ذکر و تبین آن می پردازد. ارکان اصلی مطرح در باب امامت به این شکل قابل ترسیم است: 1. ضرورت...

این نوشتار به بررسی وجود «ده فرمان» در قرآن می پردازد. نویسنده نخست به دیدگاه مفسران سنی پرداخته و به این نتیجه رسیده است که بیشتر مفسران اهل سنت بر این باورند که «الواح» که قرآن از نزول آن بر حضرت موسی7یاد می کند، الواح یک آیین نامه حقوقی مرتبط با قوانین شریعت یهود است. سپس به دیدگاه مفسران نخستین شیعه پرداخته و بدین باور رسیده است که مفسران نخستین شیعه با تمسک به دو واژه «موعظه» و «تفصیل» که ...