نگارنده در جستار پیش‌رو بر آن است تا با مطالعۀ تحلیلی ـ توصیفی آثار منظوم و منثور فریدالدّین محمد عطار نیشابوری، آرا و اندیشه‌های عرفانی و صوفیانه‌ای که در ذیل اصطلاحات معروف «مقام» و «حال» شناخته آمده‌اند، احصا و تفکیک کرده و بدین طریق میزان انطباق و انسجام این آموزه‌ها را با چهارچوبه‌های یاد شده- که تقریباً قالب‌های مورد قبول و وثوق اهل معرفت از قدما تا متأخرین است- به تماشا و ارزیابی بنشیند. ب...

عطار نیشابوری و امام خمینی، همچون سایر عرفاء، بر ملازمت علم و عمل یا سلوک عالمانه تأکید دارند و معتقدند سالک الی الله باید به عنوان مقدمّه یا شرط سلوک در کسب علم سلوک بکوشد تا سلوک عملی­اش قرین توفیق باشد. در اندیشۀ عطار مراد از این علم، دو علم شریعت و علم طریقت است که اوّلی را باید با رجوع به سنت پیامبر، فقهاء، مفسّران و محدّثان و دومی را از شیخ طریقت اخذ کرد و غیر از آن هیچ علم دیگری، از جمله علم...

نشانه­شناسی با طرح مفاهیمی چون: نظام، رمزگان، هویت ارتباطی و افتراقی نشانه­ها و... روشی دیگرگون را در خوانش متون بنیان نهاده است. این دانش با تأکید بر عناصر درونی نظام، سازکار شکل گیری معنا را از طریق فرایند دلالتی نشانه‌ها به تصویر می­کشد و به طبقه­بندی و سازماندهی نشانه‌ها در جریانِ بظاهر آشفته و بی­نظمِ متن می­پردازد. الهی­نامة عطّار از جمله متونی است که سهم بسزایی در شکل­گیری و گسترش روایت­های...

در فایل اصل مقاله موجود است

در فایل اصل مقاله  موجود است.

تمثیل یکی از شگردهای ادبی مؤثر در بازگویی و تشریح عمده­ترین مسائل اخلاقی و تعلیمی است؛ زیرا با ساده­کردن موضوعات پیچیده، قدرت درک و تحلیل مخاطب عامی افزایش می­یابد. از آن­جا که هدف اصلی شاعران اخلاق­گرا از سرودن شعر، افزایش سطح معرفت و جهان­بینی مردم است، از ابزارهایی چون تمثیل برای پیشبرد و تحقق اهداف تعلیمی مورد نظر خود استفاده می­کنند. عطار نیشابوری در اسرارنامه، با تکیه بر این بخش از قابلیت...

بیشتر مسائل اجتماعی، فرهنگی و تاریخی هر ملتی را می‌توان در آثار ادبی آن سرزمین جستجو کرد. از آنجا که ادبیات تولیدی اجتماعی است، با مطالعه‌ی آن می‌توان ساختار اجتماعی و فرهنگی و همچنین زوایای پنهان و تاریک ویژگی‌های زندگی آن اجتماع را نیز شناسایی کرد. مراجعه به متون ادبی در علوم اجتماعی با استفاده از رویکرد روایتی برای نشانه‌شناسی یکی از راهکارهای دست‌یابی به این مقصود است. ظهور ویژگی‌های داستان...

مطالعات بینامتنی از رویکردهای نوین نقد ادبی به شمار می‌آید. به موجب این رویکرد هیچ متنی بدون پیش متن نبوده و متون همواره بر پایه متن‌های گذشته بنا می‌شود. بینامتنیّت برای نخستین بار در آرای کریستوا مطرح گردید و با پشت سر گذاشتن سه نسل از نظریه‌پردازان در اندیشه ژرار ژنت نظامی منسجم‌تر و مبسوط‌تر یافت. ژنت مجموعه مطالعات خود را ترامتنیّت نامید و آن را به پنج قسم تقسیم کرد: بینامتنیّت، پیرامتنیّت، فر...

چکیده عطار نیشابوری یکی از عارفان بزرگ قرن هفتم است که آثار فراوانی دارد. از میان آثار او چهار منظومه اسرارنامه، الهی نامه منطق الطیر و مصیبت نامه- که در قالب مثنوی است - حاوی داستان های بسیاری است که از جنبه های مختلف قابل توجه است. در این میان داستان های عاشقانه سهم عمده ای از منظومه ها را تشکیل می دهد. در این پژوهش نود و دو داستان عاشقانه از نظر ساختاری، محتوایی و اجتماعی تحلیل و بررسی شده ...

بازنمون فراروایت نجات­بخشی عرفان اسلامی در گفتمان و روایت تذکر ه الاولیای عطار پروین تاجبخش [1] جهان دوست سبزعلی پور [2] طاهره قمی کتیگری [3]     تاریخ دریافت :29 /12/91   تاریخ تصویب : 12/12/92 چکیده   متون عرفانی یکی از شاخه های پربار ادبیات فارسی است. این متون به دلیل ارتباط شفافی که با تجربه و تخیل عرفانی و بشری دارد، منشأ زایش های هنری و تجربه های زبانی بیان ناپذیری است. یکی از ویژگی های س...