عناصر داستانی، عناصر و عواملی است که مجموعاً پیکره یک داستان را تشکیل می دهند و شامل عناصری مانند طرح و پیرنگ، شخصیت و شخصیت پردازی، گفت وگو، زمان و مکان، زاویه دید، حقیقت مانندی، موضوع، درون مایه و ... می باشد. تحلیل عوامل و عناصر اثری نظیر هزار و یک روز که تا حدودی ناشناخته است، به درک بهتر ساختار و محتوای حاکم بر آن اثر کمک شایانی می کند. از بررسی عناصر داستان های این کتاب، می توان مولف واق...

از مهم ترین مشکلاتی که امروزه، پژوهشگران، مترجمان و دانشجویان ادبیات فارسی و عربی و علاقه مندان به مطالعات ادبی در زمینه ادبیات داستانی، با آن مواجهند، عدم دسترسی به معادل های دقیق و مناسب برای اصطلاحات این شاخه از ادب می باشد.تفاوت، تعدد و ناهماهنگی میان اصطلاحات ادبی مندرج در متون نقد ادبیات داستانی، غالباً ناشی از عواملی چون وارداتی بودن ادبیات نوین داستانی، ترجمه سلیقه ای و غیرتخصصی برخی واژ...

مولانا جلال الدین محمد بلخی از شاعران برجسته عرفان اسلامی است که در مثنوی معنوی و دیگر آثار خود کوشیده با اتکا به حکایات بسیاری از مفاهیم و آموزه های دینی، فلسفی، عرفانی، کلامی و ... را برای مخاطب تبیین نماید. بخشی از این داستانها حکایات صوفیه است که اکثر آنها در متون قبل از مولوی ریشه دارد. پرسش اصلی تحقیق این است که شگردهای مولانا در بازسازی حکایات صوفیه چگونه است؟ این پژوهش در پی آن است که ب...

در این رساله روایات داستانی موجود در آثار روایی سعدی (گلستان، بوستان، غزل ـ روایت ها و مجالس پنجگانه) که در قالب «حکایت» نگارش یافته اند؛ معرّفی شده و از دیدگاه برخی از نظریّه پردازان روایت شناسی ساختارگرا از جمله: تزوتان تودوروف و ژرار ژنت مورد تحلیل قرار گرفته است. مباحث رساله در پنج فصل به شرح زیر ارائه گردیده است: فصل نخست دربار? مبادی پژوهش نگارش یافته است. فصل دوم مقدّماتی است که زمین? آشنا...

نقطة مشترک نظریات روایت‌شناسان ساختگرا این است که در تحلیل یک گونة روایی، به ‌جای تحلیل جزءجزء عناصر بر پایة بلاغت کهن، می‌توان آن را به‌ مثابة یک ساختار نظام‌مند دید که تمام اجزای آن ارتباطی درونی با یکدیگر دارند. «پیرنگ» یا «طرح» یا همان «توالی رخدادها»، مهم‌ترین عنصری است که نسل اول و دوم روایت‌شناسان هردو بدان اهتمام ویژه‌ای داشته‌اند، با این تفاوت که نسل اول بیشتر بر توالی علّی ‌و معلولی رخ...

ادبیات داستانی ایران با سید محمّدعلی جمال‌زاده پای در دوران جدیدی گذاشت. داستان‌های مجموعۀ «یکی بود و یکی نبود» با نمونه‌های مشابه و پیشین خود تفاوت‌های بسیاری در شخصیت‌پردازی، شیوه‌های روایی و زبان داشت. هرچند جمال‌زاده داستان‌های بلندی نیز نوشته اما توانایی وی بیشتر در داستان کوتاه نمود یافته‌است. جمال‌زاده داستان کوتاه‌نویسی را گامی پیش‌تر از دهخدا برد. از این روی بیشتر جستارهایی که در مورد د...

 در عرصۀ رمان فارسی، آثاری نوشته شده است که اشارات آشکار و پنهان فراوانی به موضوعات و مسائل عرفانی دارند. این نوع رمان‌ها غالباً در کنار نقش و رویکرد خاص خود، از عرفان یا به‌عنوان عنصری برای شخصیت‌پردازی و پیشبرد پیرنگ داستان استفاده می‌کنند، یا به‌عنوان عاملی مؤثر برای طرح و عرضۀ گفتمان مورد نظر نویسنده. سگ و زمستان بلند، و طوبی و معنای شب از آثار شهرنوش پارسی‌پور، از رمان‌هایی هستند که در آن‌ه...

این پژوهش با تحلیل ساختارشناسانۀ دو اثر گلستان سعدی و مقامات حمیدی به بیان تشابهات و تمایزات آنها از ابعاد گوناگون ساختاری می‌پردازد. مقامه‌نویسی یکی از پیچیده‌ترین و متکلف‌ترین سبک‌های نوشتاریِ فنی و مصنوع بوده که با مقامات بدیع‌الزمان همدانی به عنوان یک نوعِ ادبیِ مستقل پذیرفته شده است. مقامه تحت‌تأثیر سبک نثر مصنوع به اوج خود رسید و با افول نثر مصنوع، رواج خود را از دست داد. با این همه- به عنوا...

در این مقاله برآنیم که با معرفی سبک رئالیسم و ویژگی های آن، به مؤلفه های طرح شده در ساختار روایی رمان های رئالیستی دست یابیم. رئالیسم به منزلة نگرشی در هنر و ادبیات و روشی دقیق برای باز نمایی واقعیت در آثار هنری و ادبی است. در واقع رئالیست ها نگاه کاوشگرانة خود را دقیقاً به دیدن مشکلات اجتماعی نظیر فقر، فحشا و محرومیت ها معطوف می دارند و مصداق ها و نمونه های آن را در برهه ای خاص از زمان و نیز مک...

  مقاله حاضر به بررسی روایت، داستان وپیرنگ در «گلدسته‌ها وفلکِ» جلال آل احمد اختصاص یافته است.مطالب مقاله، پس از مقدمه که اشاره‌ای به جلال و آثار اوست ونقل چکیده داستان، عمد ه شامل دو بخش است: در بخش اول، عناصر پنج گانه روایت و در بخش دوم، داستان وپیرنگ در گلدسته‌ها و فلک بررسی شده.   در این داستان که رخدادهای آن از زبان شخصیت اصلی که کودکی دبستانی است، نقل می‌شود، شخصیت اصلی در پی دست‌یابی به ه...