نقد کهن الگویی که مبتنی بر نقد روان شناختی است، به مطالعه و بررسی کهن الگوهای یک اثر می پردازد و نشان می دهد که چگونه ذهن شاعر یا نویسنده آن ها را به شیوه نمادین متجلّی ساخته است. «پیر فرزانه» یکی از مهمترین کهن الگوها در ادبیات است که خویشکاری هدایت معنوی کهن الگوی «قهرمان» را برعهده دارد. در قاموس تصوّف، این کهن الگو در سیمای پیر طریقت جلوه گر می شود که با راهنمایی و ارشاد سالک ( قهرمان وادی طر...

چکیده شهاب ترشیزی از شعرای دوره قاجار (1176-1215) است. وی منظومه های متعددی دارد که از جمله ی آن ها مثنوی یوسف و زلیخاست. این منظومه در بحر هزج مسدس محذوف سروده شده است و حدود1200بیت دارد و ظاهراَ به تقلید از منظومه ی یوسف و زلیخای جامی به نظم در آمده است. داستان یوسف و زلیخا قصه ای قرآنی است و قصص گوناگون نیز بر اساس قرآن کریم به شرح ماجرا پرداخته اند، برای بررسی تطبیقی، این منظومه با قصص ق...

لقد تناول المقال دراسة تحلیلیة فی دواوین أحد عمالقة الأدب العربی یعنی یحیی السماوی. ولد هذا الأدیب الفذّ سنة 1949م فی السماوة بالعراق فترعرع فی أسرة شیعیة ملتزمة. فمن هذا المنطلق سار علی درب الحسین7 منذ نعومة أظفاره، فتحمل المشاق ولقی أنواع التعذیب والتشرید لأجل معتقداته السامیة. رغم ذلک توغل الأدیب العبقری فی واحات الشعر والأدب حیث یمکننا القول بأنه شاعر فذّ فی عصرنا الراهن. تناول السماوی مضامی...

چکیده: ادبیات و جامعه رابطه ای دو سویه دارند؛ همانگونه که مسائل اجتماعی دست مایه ی آفرینش آثار ادبی می گردد، گاه آثار ادبی موجب تغییر و دگرگونی جامعه می شوند، در این راستا ادبیات از دیرباز تاکنون همچون سلاحی در خدمت دفاع از اشخاص، قبایل، شهرها و در گستره ی وسیع تری جوامع و کشورها بوده است که ادبیات مقاومت نمودی است بر این واقعیت. شعرای عراق به دلیل شرایط خاص حاکم بر عراق و سرزمین های عربی و ا...

«أسلوبیه»، یکی از مباحث جدید در پژوهشهای ادبی عصر حاضر است، که به بررسی اصول و معیارهای زبانشناسی و جوانب دلالی آنها و بررسی ساختار کلمات در متن ادبی و تناسب آن با غرض متن ادبی و بعد تعبیری آن، و بررسی زیبایی شناسی متن ادبی در خلال تحلیل تصاویر هنری موجود در متن ادبی می پردازد. این پژوهش به بررسی دیوان "نقوش علی جذع نخله" شاعر معاصر عراقی "یحیی سماوی" بر اساس روش "اسلوبیه" پرداخته و درصدد است؛...

فیلوپونس مشهور به یحیی نحوی پس از هزار سال به ردّ نظریۀ حرکت ارسطو دست زد. از دیدگاه ارسطو با انتقال قوه محرک به لایه های محیط و بموجب قوۀ انتقالی محیط به متحرک، حرکت پرتابی استمرار می یابد. یحیی نحوی ضمن نقد ارسطو معتقد است که هر حرکتی اعم از حرکت طبیعی یا قسری به موجب قوۀ مؤثر درونی است و محیط همواره نقش مقاوم دارد نه محرک و برخلاف آنچه ارسطو تصور می کند، حرکت طبیعی اجسام برای رسیدن به حیّز و م...

رویارویی باورها و سنت‌های شرقی با آزادی‌ها و فن‌آوری غرب، موضوعی بسیار مهم و جنجالی است که دستمایه ی بسیاری از رمان‌های مشهور عربی است. در این مقاله به برجسته‌ترین این رمان‌ها اشاره شده است و از این میان، رمان «قندیل أمّ هاشم» از یحیی حقی، به لحاظ مضمون و ساختار مورد بحث و بررسی قرار گرفته و رمان‌های «موسم الهجرة إلی الشمال» از طیب صالح ، «الحی اللاتینی» از سهیل ادریس و «شیکاغو» از علاء الأسوانی...

رضی الدین نیشابوری از از نویسندگان و دانشمندان قرن ششم هجری است. سال ولادت او در منبعی ذکر نشده؛ اما تقی الدین کاشی تاریخ وفات وی را 598ق ضبط کرده است. دربارۀ منشأ و مولد او نیز باید گفت که باوجود اقامتش در بخارا، قزوینی اصل او را نیشابوری می داند. در این مقاله به استادان، شاگردان، مذهب، مقام علمی و ادبی، تخلص شعری و سفر های رضی الدین پرداخته شده و دربارۀ تصوف و به عبارتی صوفی بودن یا نبودن او ...