در این نوشتار، محقق تلاش نموده با بررسی نمونه ای از ادب متعهد عرب ضمن پرداختن به خصائص آن گونه ادبی جلوه های تجدید و نوآوری را در آن به بحث نشیند. نمونه منتخب اختصاص به ادبیات عاشورا و امام حسین (ع) در جلوهء نظم آن دارد. بخشی از پژوهش به مقایسة گذری این شعر با اشعار حسینی دوره های گذشته می پردازد و بخش عمده جستار به فنون و شیوه های نو در این شعر همت می گمارد. اشعار قصصی و شعر آزاد از این زمره ...

«نوستالژی» به عنوان یکی از مباحث مطرح در روان‌شناسی، در حوزه ادبیات نیز از موضوعات مهم شعر معاصر عربی و فارسی به شمار می‌آید. از جمله شاعران معاصری که حسرت گذشته‌های خوشِ ازدسترفته و یادکرد آن‌ها در اشعارشان بسامد فراوانی داشته نازک الملائکه و مهدی اخوان ثالث است. موقعیت و شرایط زندگی و جامعه، اندیشه و عاطفه قوی و آشنایی با بسیاری از شاعران و بزرگان منجر به برانگیخته شدن حس نوس...

نوستالژی به عنوان یک رفتار روانی و ناخودآگاه از روانشناسی وارد ادبیات شده و تبدیل به یک مضمون شعری گشته است. ابوفراس از جمله شاعرانی است که این مضمون در شعرش برجسته به نظر می­رسد. پژوهش حاضر بر آن است با روش توصیفی– تحلیلی نمودهای نوستالژی(جمعی و فردی) را در دیوان ابوفراس بررسی نماید. نوستالژی فردی خود دربردارندة مؤلفه­هایی همچون غم و درد پیری، مرگ اندیشی، دوری از وطن و حسرت بر روزگاران گذشته، ...

یکی از مهم‌ترین دلایل ابهام و پیچیدگی شعر نو به کارگیری اسطوره است. اسطوره بازتاب‌دهنده‌ی فرهنگ، اندیشه و دریافت انسان‌های گذشته برای توجیه چیزی است که از راه عقلی آن را نمی‌توانستند اثبات کنند؛ البته اسطوره فقط مربوط به دنیای باستان و انسان‌های نخستین نیست و بر زندگی و باورهای انسان‌های امروز نیز تأثیرگذار است. اسطوره‌سازی هیچ‌گاه متوقف نمی‌شود و همواره ادامه دارد. یکی از تجلی‌گاه‌های اسطوره و...

شعر حماسی و شعر غنایی را می­توان از اوّلین و مهم­ترین انواع شعری به شمار آورد. مهم­ترین قالب شعر غنایی، غزل استو تنها قالبی است که بیشترین نوآوری و تحوّل را از نظر محتوا در دوره­های گذشته پذیرفته، امّا همچنان اصالت خود را حفظ کرده­است. گستردگی مفهومی غزلهیچ­گاه لطمه­ای به اصل آن نزده، زیرا قرادادهای لفظی و معنوی غزل همواره پا برجا و در عین حال پویا بوده و تعدّد و  تنوّع مفاهیم، قالب­های ساختاری آن ر...

نماد پردازی به عنوان یکی از جلوه های ادبی شعر شاعران سرکش و عصیان گر عرب نظیر امل دُنقل جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده است. او یکی از شاعران برجسته ی مصر در دوره ی معاصر است که از این شیوه برای بیان اعتراض و انتقاد خود استفاده می کند. وی به اندازه­ای زبان نمادین را متناسب با موقعیت به کار می برد که شعرهای او، علاوه بر تفسیر رویدادهای سیاسی و اجتماعی، نوعی پیش­بینی اوضاع جامعه نیز است. تنوع...

این تذکره، در معرفی شماری از بانوان پارسیگوی است. محمودمیرزا این تذکره را در چهار مجلس فراهم آورده است که مجلس اول در زندگی و نمونه شعر شاهزادگان، مجلس دوم در بانوان شاعر حرمسرا، مجلس سوم در معرفی چهار بانوی شاعر ایرانی و مجلس چهارم که در زندگی بانوان شاعری است که در روزگار گذشته میزیستهاند. با خوانش این تذکره به حضور زنان در عرصه شعر و شاعری و گاه اجتماعی در دورهقاجار پیمیبریم.

صورخیال در کنار موسیقی،شکل،عاطفه ومحتوا یکی از عناصر اساسی شعر و بررسی آن یکی از مباحث اصلی درنقدآثار ادبی و حتی بررسی سبک شعری شاعراست.چنان چه در غالب تعاریف قدیم وجدید شعر جایگاه ویژه ای دارد.اهمیت موضوع صور خیال تا جایی است که تعدای از علمای قدیم واساتید معاصر آن را فصل ممیز شعر از نظم دانسته اند.حوزه ی صور خیال در گذشته شامل تشبیه،استعاره؛کنایه ومجاز بوده اما امروزه تمثیل ونماد وسمبل هم بر ...

ادبیات تعلیمی یکی از کهن‌ترین و پردامنه‌ترین انواع ادب فارسی است. در ادبیات کلاسیک آموزه‌ها بیشتر به صورت مستقیم و با صراحت بیان می‌شدند و آرایه‌ها و فنون ادبی ابزاری جهت تأکید و تأثیرگذاری کلام بودند. در حالی که در ادبیات معاصر از بیان صریح و مستقیم آموزه‌ها پرهیز می‌شود و اندیشه‌ها عمدتاً در لفافه‌های بیانی ارائه می‌شوند. از این رو درک بُعد تعلیمی ادبیات و به طور اخص شعر در سدۀ اخیر با گذ...

خاطرات گذشته، به عنوان یکی از رفتارهای ناخودآگاه انسان و حاصل نوعی نگاه نوستالژی، همواره بر محتوا و شیوه‌ی بیان شاعران، تأثیر فراوانی نهاده و در شعر شاعرانی که احساسی قوی تر دارند، ظهور و بروز بیشتری داشته است. این ویژگی در اشعار شهریار، سراینده‌ی معاصر ایرانی، و سید قطب، نویسنده و شاعر معاصر مصری، تقریباً به گونه‌ای یکسان تجلی یافته و حاصل عوامل مختلفی است که از جمله‌ی آنها می‌توان به شرایط ناب...