انقلاب مشروطه یکی از مهم­ترین عوامل تحوّل در حوزه ی سیاست، اجتماع، فرهنگ و ادبیات در عصر حاضر به شمار می­رود. از نتایج مهم این نهضت، تفکیک و تقسیم جامعه ی ایران به دو دوره ی سنتی و مدرن است؛ این تقسیم­بندی در ادب مشروطه و معاصر نمود تام و تمام داشته است. از جمله نتایج برخورد سنت و مدرنیسم در عرصه ی شعر فارسی پیدایی شیوه ی جدیدی موسوم به شعر نیمایی است که همگام با شعر کلاسیک تا امروز جریان دارد. ...

شعر فارسی ازجهت یگانگی شکل و معنا در زمان رودکی قالب اساسی خود را می‌یابد؛ اما ساخت هنری بیت شعر فارسی در عهد رودکی و هم‌زمانانش هنوز به استقلال کامل نرسیده است. از موقعیت دید نحوی نیز، بیت شعر ادبیات کلاسیک جمله‌ای دارای مضمون واحد است؛ بنابراین، بیت خردترین واحد شکل و مضمون شعر است. در شعر حافظ بیت نه‌تنها از لحاظ ریتم، آهنگ و نحو، بلکه ازنظر معنا هم در تناسب با ابیات دیگر شعر استقلال دارد. د...

اشعار بیدل دهلوی با صفت «غرابت» توصیف می­شود، اما غزل‌های او، از نظر وزن، تا حد زیادی «معمولی» است، زیرا اوزان پربسامد آن مجموعه، که چهارپنجم غزل‌ها در آنها سروده شده، مطابق سنت شاعری آن دوره است؛ با این حال در اوزان کم­بسامدتر غزل‌های او، وزن­های نادر یا بی­سابقه­ای وجود دارد که او را از دیگر غزل­سرایان متمایز می­کند. بهره­گیری بیدل را از این وزن‌ها، می­توان با توجه به فرهنگ محیط زندگی او تحلی...

پس از گذشت دو سده از ظهور اسلام، رفته رفته استفاده از خط به عنوان عنصر تزئینی گونه­های مختلف سفالین رواج یافت. مضامین کتیبه­های سفال­ها که ابتدا به کلمات یا عبارات کوتاه عربی چون نام سفالگر یا طلب خیر محدود می­شد به مرور گسترش یافت و احادیث، جملات قصار بزرگان و اشعار را نیز در بر گرفت. اشعار فارسی نیز به سرعت جایگاه خود را بر روی سفالینه­های دوران اسلامی یافتند و سخن موزون شاعران برجسته پارسی­گ...

بخش بزرگی از اشعار مانوی از لحاظ قالب جزء دسته بندی اشعار کوتاه قرار می گیرند. از نظر ساخت شعری هر بیتی از اشعار کوتاه با یکی از حروف ابجد آغاز می شود و تحت عنوان اشعار ابجدی مانوی معرفی می شوند. در پژوهش حاضر تعدادی از اشعار کوتاه ابجدی که به ستایش چهار ایزد توانای مانوی- پدر بزرگی، نفس زنده، رسول سوم و عیسای درخشان- می پردازد، برگزیده و بررسی شده اند. لازم به ذکر است که اشعار گزیده شده به زبا...

چکیده بدیع یکی از شاخههای علم بلاغت است که به کارگیری آن ضمن آرایش کلام به بخشی از توان هنری شاعر اشاره دارد. دیدگاه افراطی منتقدان به این فن، سبب شده است نقش آرایههای سودمند بدیعی در میان صنایع غیرمفیدی که به علل گوناگون گسترش یافتهاند، نادیده گرفته شود تا جایی که نظریات ارائه شدهی آنها، توصیه به پرهیز از استفادهی صنایع بلاغی و بدیعی را نشان میدهد. این پایاننامه ضمن بررسی کاربرد صنایع بلاغی،...

خوشبختانه ادب فارسی از دیرباز تا امروز ناب ترین، بلندترین و زیباترین مضامین را در حوزه های مختلف به تصویر کشیده و همواره بر غنای فرهنگی سرزمین ما افزوده است. یکی از مضامینی که به طور گسترده در ادب فارسی بدان توجه شده، قیام عاشورا و نهضت امام حسین(ع) است که در دوره های مختلف با رویکردهای متفاوت به آن پرداخته شده است. توجه به این موضوع به اندازه ای بوده که بعد از انقلاب اسلامی جریان مستقلی با عنو...

امیرمعزّی از شاعران بزرگ و مشهور خراسان است که به ادب عربی ارادت می ورزید؛ به همین دلیل بسیاری از مضامین شعری خود را چه به صورت مستقیم و چه به صورت غیرمستقیم از طریق شاعران پیش از خود، از ادب عرب اخذ کرده و در تعدادی از قصاید خود، طرح کلی و ساختار عمومی و مضامین و تصاویر شعری قصاید عربی جاهلی را رعایت کرده است. هدف مقاله حاضر، این است که با بررسی دو قصیده و ابیاتی چند از دیگر قصاید تأثیرپذیری او...

امیرمعزّی از شاعران بزرگ و مشهور خراسان است که به ادب عربی ارادت می ورزید؛ به همین دلیل بسیاری از مضامین شعری خود را چه به صورت مستقیم و چه به صورت غیرمستقیم از طریق شاعران پیش از خود، از ادب عرب اخذ کرده و در تعدادی از قصاید خود، طرح کلی و ساختار عمومی و مضامین و تصاویر شعری قصاید عربی جاهلی رارعایت کرده است. هدف مقالة حاضر، این است که با بررسی دو قصیده و ابیاتی چند از دیگر قصاید تأثیرپذیری او ...

انسان کمال گرا همواره به دنبال آرمان گرایی و جامعه آرمانی بوده است. ادبیّات، برای طرح اینچنین اندیشه هایی عرصه مناسبی در اختیار شاعران و نویسندگان قرار داده است. شاعران نیز همواره از این مقوله غافل نبوده اند و در اشعار خود به روایت آرمان شهر خود پــرداخته اند. آرمان شهر، تجلّی برآورده شدن آرزوهای شاعر برای بقا است و پناهگاه خوبی برای گریز از مشکلات زندگی شاعر است. با توجه به اینکه فریدون مشیری و ...