مورخین یونانی مانند هردودت آغاز حکومت های وابسته قلمرو هخامنشی، ساتراپی ها را از دوره حاکمیت داریوش اول می دانند، در صورتی که اصطلاح ساتراپ از دوره کوروش و کمبوجیه نیز رواج داشته است؛ بنابراین اگر آغاز حیات امپراتوری هخامنشی را از سال 559 ق.م، سال به قدرت رسیدن کوروش دوم، و پایان آن را سال 332 ق.م، فتح ایران توسط اسکندر مقدونی، بدانیم در این 227 سال توسعه قدرت سیاسی و نظامی امپراتوری هخامنشی تع...

صحیفی جوهری یکی از چیره‌دست‌ترین خوش‌نویسان ثلث دوره صفوی است که دستی هم در شعر داشته؛ با این حال، چنان که باید شرح احوال و آثارش در تاریخ خوش‌نویسی ایران مورد توجه قرار نگرفته است. صحیفی از بزرگ‌زادگان طایفة ذوالقدر شیراز بوده که در اصفهان رشد کرده و همانجا نیز وفات کرد. این پژوهش در نظر دارد ضمن معرفی آثار موجود و قابل دسترس این خوش‌نویس، به دسته‌بندی آن‌ها از چند منظر مختلف بپردازد و شیوة نگ...

صحیفی جوهری یکی از چیره‌دست‌ترین خوش‌نویسان ثلث دوره صفوی است که دستی هم در شعر داشته؛ با این حال، چنان که باید شرح احوال و آثارش در تاریخ خوش‌نویسی ایران مورد توجه قرار نگرفته است. صحیفی از بزرگ‌زادگان طایفة ذوالقدر شیراز بوده که در اصفهان رشد کرده و همانجا نیز وفات کرد. این پژوهش در نظر دارد ضمن معرفی آثار موجود و قابل دسترس این خوش‌نویس، به دسته‌بندی آن‌ها از چند منظر مختلف بپردازد و شیوة نگ...

سنگ­های بسیار مزین به چلیپا در ارمنستان و ترکیه به دست آمده است که بر روی کتیبۀ میخی و به ویژه کتیبۀ اورارتویی نقر می­شدند که تعدادی از آنها تا کنون شناسایی و مورد پژوهش قرار گرفته­اند. تا کنون نمونه­ای مشابه در ایران شناسایی نشده بود. به تازگی کتیبه­ای میخی که به دلیل نقش کردن صلیب بر آن آسیب فراوان دیده در ماکو به دست آمده و نگارندگان بررسی و پژوهش بر آن را انجام داده­اند. سمت راست تخته سنگ ا...

بحث اصلی این مقاله بررسی وضعیت و خوانش کتیبۀ توغ های تاریخی منطقۀ کاشان به عنوان اسنادی از تاریخ، فرهنگ و هنر این منطقه است. امروزه توغ هایی نفیس با پیشینه ای چندصدساله در بسیاری از حسینیه ها، تکیه ها، زیارتگاه ها و مساجد شهرها و آبادی های منطقه نگهداری شده و در ایام عزاداری در میان دسته های عزادار برافراشته می شود. تزیینات توغ به طور عمده شامل کتیبه ها و نقوش گل و بوته و اسلیمی است. این تزیینا...

در دوره میانی اسلام در ایران، مینا، یک اصطلاح کلی برای لعاب روی فلز، شیشه و سفال بود اما در دوره معاصر، مینایی به گروه خاصی از سرامیک، با نقاشی رولعابی و تزیینات پیکره​ای، هندسی و گیاهی اشاره دارد که در بسیاری موارد به کتیبه​هایی مزین بوده و با طلا نیز آراسته شده است. این سفالینه​های کتیبه​دار، جایگاهی برای پیوند دو هنر سفالگری و خوشنویسی است و نشان می​دهد علاوه بر اینکه خوشنویسی در تزیین سفالی...

در این پژوهش تلاش شد تا با بررسی نقوش، مضامین و محل قرارگیری کتیبه های باقی مانده از دوره ی ایلخانی به تاثیر لایه های آشکار و پنهان سیاست و مذهب در این دوره پرداخته شود. به این منظور سه نمونه ی موردی شامل تخت سلیمان، محراب اولجایتو و مقبره ی پیربکران مربوط به دو دوره ی تاریخی( قبل و بعد از اسلام آوردن ایلخانان)، مورد واکاوی قرار گرفت. نتایج این پژوهش که به روش توصیفی-تحلیلی انجام پذیرفته است نش...

مساجد شاهی یا سلطانی، یکی از انواع مساجدی هستند که در دوره­ی صفویه ظهور نمودند. سازندگان این مساجد، مرکز ثقل امور دینی را از مساجد جامع به این گونه مساجد منتقل کردند، تا آنان که نامشان با مسجد همراه بود نیز، در مرکز توجّه عموم قرار گیرند. ساخت مساجد شاهی در دوره­ی قاجار، به­خصوص در دوره­ی حکومت فتحعلی شاه قاجار، توسعه و گسترش بسیاری یافت، به­گونه ای که در پنج شهر قزوین، تهران، زنجان، بروجرد و سم...

در مطالعات پتروگرافی بر روی مقطع نازک مشاهده شده فضای خالی (تخلخل) در این نمونه دیده نمی شود و فضاهای موجود با کانی کلسیت و اکسید آهن ثانویه پر شده اند. با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی ، مدل رقومی ارتفاعی، شیب ، جهت شیب، تراکم جریان آب، حوضه ها، زیرحوضه ها، محل خروج آبراهه ها و جهت جریان آب در منطقه به دست آمد. لذا بر همین اساس برای حفاظت کتیبه های سنگی و کنترل منابع آب سطحی ابندا روش های...

قدیمی ترین آثار مکتوبترجمه شده به زبان فارسی متعلّق به دوره هخامنشی می باشد .متون تاریخی از اهمیّت بسزایی در زمینه ی ترجمه برخوردارند، زیرا اطّلاعات ارزشمندی از گذشتگان را در اختیار ما قرار می دهند و ما را با فرهنگ و سنن اجدادمان بیشتر آشنا می سازند. در زمینه ی ترجمه ی کتیبه های ایران باستان پژوهش های اندکی صورت گرفته، تنها در برخی مقالات و آثار به صورت پراکنده به آن اشاره شده است. در این پژوهش به...