این مقاله که بخشی از رساله «ریخت شناسی قصیده در ادب فارسی» نوشته نگارنده است، تحقیقی در باب وزن ها و بحرهای استفاده شده در قصاید ادب فارسی است که از قرن چهارم تا دوره معاصر (بهار) را در بر می گیرد. در این تحقیق، 50 قصیده اول دیوان شاعران معروف قصیده سرا در هر دوره ادب فارسی مورد بررسی قرار گرفت و انواع وزن و مضمون های مورد علاقه آنها مشخص شد که نتایج این بررسی به صورت مقاله زیر درآمد. در این نو...

نگاه، موضوع، فکر، نحوه بیان، ساختار، لحن و بسیاری از عناصر جمال شناختی این اشعار مربوط به تأثیرپذیری آنها از منابع خارجی است. شعر «یاد آر ز شمع مرده» دهخدا از نظر تاریخی و ادبی جایگاه ویژه ای در تاریخ ادبیات و شعر عصر جدید فارسی دارد و اولین شعر مهم و تأثیرگذار فارسی است که به صورت مستقیم از شعر غربی تأثیر پذیرفته است. تصاویر مشترکی میان این شعر و شعر «به یاد آر» آلفرد دو موسه و هم چنین شعر «یا...

بر این باوریم که ادبیات هر ملت یکی از عناصر اصلی هویت ساز آن به شمار می رود، به همین جهت می توان گفت ادبیّات فارسی آینه تمام نمای فرهنگ و آداب و رسوم این سرزمین است. یکی از موضوعات مورد توجّه شاعران ادوار مختلف شعر فارسی، بازی های سنتی نظیر چوگان است و شاید بتوان کمتر شاعری را نام برد که واژۀ «چوگان» در اشعارش وجود نداشته باشد. بازی چوگان از نظر تاریخی در ایران دارای فراز و فرودهایی است به گونه ا...

طبیعت سیاه و شعر معاصر فارسی فاطمه کوپا محسن اسماعیلی چکیده: یکی از ویژگی های طبیعت گرایی شعر معاصر فارسی، توجّه به جنبه هایی از طبیعت و جهان عینی است که به دلیل اشتمال بر فضاهایی نیمه روشن یا تاریک، مبهم، رازآمیز و ترسناک در خواننده تداعی گر ملالت، انزجار، تباهی، زوال و نیستی است. تصویرهایی از این دست در این پژوهش «طبیعت سیاه» نامیده می شود. روی آوردن به «طبیعت سیاه» معلول تحوّلات فلسفی...

در بررسی شعر معاصر به دلیل بر هم ریختن ساختارهای هزارسالۀ شعر فارسی این تصور پیش می‌آید که ممکن است نوع و روش‌های کارکرد صور خیال در شعر معاصران با شاعران سلف متفاوت باشد. برای کشف این موضوع، چهار شاعر؛ مهدی اخوان ثالث، سهراب سپهری، فخرالدین مزارعی و حسین منزوی از جریان‌های مختلف شعر معاصر فارسی انتخاب شدند تا پژوهشی در زمینه‌ها و میزان استفادۀ صور خیال در شعر آن‌ها صورت گیرد. د...

بر خلاف دیدگاه سنتی در مطالعات سبک شناختی ادبیات، در مطالعه ی حاضر فرض نگارنده بر این بوده است، که این دو شاخه ی علمی می توانند از یافته های یکدیگر به شکل مطلوبی بهرمند شوند. با چنین فرضی مطالعه ی حاضر بر آن است که نشان بدهد، از یافته های علم زبان شناسی می توان در تجزیه و تحلیل عینی تر زبان ادبیات بهر جست. در راستای تحقق این هدف در چهار چوب طرح پیشنهادی لیچ ( 1969) انواع هنجار گریزی های زبانی د...

بی هیچ شکی،  نیما  از برجستگان شعر معاصر فارسی است که امروزه نام او بر پیشانی شعر مدرن فارسی می درخشد. شعر معاصر فارسی در سه حوزه ی شعر نیمایی، سپید و موج نو همچون جویباری به جریان خود در حوزه ی ادب معاصر ادامه می دهد امّا راه و رسم  نیما طرفداران بیشتری دارد و به نظر می رسد به اوج هنری  خود نزدیک می شود. امّا چرا و چگونه این سنت  ادبی مدرن راه خود را گشود و علی رغم تمامی ناملایمات به راه خود ادا...

در میان اغراض و معانی شعر فارسی و عربی آنچه از زیربنـای عـاطفی بـسیار اسـتواربرخوردار است و در عین حال از تخیل یعنی مهمترین عنصر شعر به کمال بهره دارد، مرثیـهاست . خاصه مرثیه در سوگ فرزندان، این گونه مراثی بی هیچ گونه اغراقی نمودی بیرونـی ازعواطف متراکم است که با آمیزه هایی از ابداعات مخی ل، امکان تجلّی پیدا کرده است و ایـنمقاله کوششی است در راه شناساندن بخشی از این قسم شعر، در ادبیات فارسی و ع...

یکی از پربسامدترین مضامین قرآنی در ادبیات فارسی بعد از داستان حضرت یوسف داستان حضرت عیسی است که در قرآن کریم و اناجیل مقدس با روایتی همسان آمده و در شعر فارسی بازتاب گسترده‌ای یافته است. کمتر شاعری است که از تلمیحات داستان حضرت عیسی سود نجسته و آن را مضمون مایة شعر خویش قرار نداده باشد. تلمیحات داستان حضرت عیسی گاه به صورت مستقل و گاه در کنار پیامبران دیگر تصاویر شاعرانه‌ای را پدید آورده‌ است. ...

سبک شناسی یکی از دانش های نوپا و جدید است که عمر آن از صد سال تجاوز نمی کند. علی رغم وسعت دامنه ی این علم آثار بسیار انگشت شمار و محدود در این زمینه نگارش یافته است. بنابراین بررسی سبکی اشعار گامی در شناخت بیشتر و دقیق تر آن ها محسوب می شود و ارزش ادبی آن اثر را روشن تر می سازد و به فهم ساختار آن کمک می کند در این راستا پژوهش حاضر به بررسی سبک شناسی اشعار فارسی مولانا خالد پرداخته است و انتظار...