در مقاله حاضر، با کی نگرش تطبیقی، زمینه های تاریخی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و ادبی در روند شک لگیری شعر حماسی  آ یینی عاشورایی با زبان ادبی ویژه و مستقل آن، تبیین می شود و انعکاس ارزشهای آیینی )دینی( عاشورا همچون استمرار غدیر و ولایت، تولی و تبرّی، ظل مستیزی، عدالت محوری، جهاد و شهادت و تبلیغ و ترویج آرما نهای انسانی و اسلامی و اندیشه های انقلابی تشیع در گستره ادب عربی و فارسی با ارائه نمونه های ...

ادبیات و به تبع آن شعر همواره دوشادوش ملّت حرکت کرده و همچون آیینه‌ای بازتاب دهنده و منعکس کننده اوضاع جامعه بوده است. با شکل گیری انقلاب اسلامی ایران و به دنبال آن بروز جنگ تحمیلی، شاهد حضور شاعرانی متعهد و دلسوز در جامعه هستیم. پدیده جنگ، سبب تحوّل فضای ایرانِ پس از انقلاب اسلامی شده و نیز تغییر جوّ مبارزاتی و تظاهراتی و اشعار شعارگونه و تهییجی بر ضد ستمشاهی، به سمت و سوی دفاع مقدس و شاعران ذهن خ...

در دورة عباسی اول، دعبل خزاعی به دفاع از تفکر شیعه، به ویژه حقانیت علویان پرداخت. اشعار احتجاجی او در اثبات عقاید شیعه، مسألة امامت و خلافت و نقض گفتار مدعیان، فراوان است. این مقاله در صدد یافتن پاسخی برای سؤالات زیر است – رویکردهای احتجاجی شاعر برای اثبات حقانیت اهل‌بیت (ع) مبتنی بر چه اصول و مواردی است؟ - گرایش غالب شاعر برای اقناع مخاطب بیشتر بر محور چه عناصری می­چرخد؟ - مضمون اشعار، چه تأثی...

شاعران توانسته‌اند با روش‌های گوناگونی بر غنای شعر خود بیفزایند. این ابزارها و تکنیک‌ها همچون مباحث قدیم بلاغی(تشبیه، استعاره، مجاز و ...) و مباحث نقد جدید مانند نقاب، نماد، اسطوره و ... توانسته‌اند شعر را به حد اعلای خود برسانند. یکی از این روش‌ها، تناص است که شاعر با ورود متون دیگر، به شعر خود استحکام و مقبولیت مضاعفی می‌دهد. عبدالوهاب بیاتی از جمله شاعران معاصر عراق است که تناص را ی...

چکیده: در ادبیات کودک و نوجوان به ویژه در سال‌های اخیر، موضوعات مذهبی حضور پررنگ و چشمگیری داشته و شاعران و نویسندگان، اقبال زیادی به نگارش داستان و سرودن شعر با مضامین دینی نشان داده‌اند. ادبیات کودک و نوجوان مخصوصاً به زبان شعر‌که جنبه تاثیرگذاری اش به دلیل آهنگ و قافیه آن و نیز کوتاه بودنش نسبت به داستان، متجلی‌تر است‌، رسانه‌ای جذاب و کم هزینه برای فرهنگ هر جامعه می‌باشد. در این راستا...

اشعار خاقانی مشحون از نکاتی است که به  انواع علوم زمانة او اشاره دارند و وی آنها را در تاروپود شعر خود تنیده ­است. همین اصل باعث شده ­است تا دریافت شعر او بدون درک دقایقی که از انواع علوم (طب، نجوم، تاریخ، اسطوره، جغرافیا و…) در شعرش به­کاربسته است، محال بنماید. یکی از مبانی مهمّی که خاقانی در اشعارش برای فربه­کردن فضای شعری بهره جسته است، آیات الهی، احادیث و روایات پیشوایان دینی است. در زمانة خ...

ادبیات دوران حکومت سامانی(287-385ه.ق) نخستین جلوه‌های ادب پارسی را در بردارد. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های سبکی شعر غنایی این دوره، یادآوری از نام شخصیت‌های دینی در انواع شعرهاست. ثبت این تلمیح‌ها و منقبت‌های دینی و تحلیل تأثیر زمینه‌های سبکی و سیاسی در نوع استفاده شاعران از آن‌ها، مسأله‌ای است که تا کنون بطور کامل به آن توجه نشده است. در کتاب‌های سبک‌شناسی و تاثیر قرآن و حدیث نیز به سبب اعتماد به...

تلاش در جهت زدون فرهنگ دینی و احیای فرهنگ باستانی و جایگزینی آن به جای ارزش‌های مذهبی و به تبع آن جدایی دین از سیاست در دوره پهلوی پدر و پسر، در شعر فارسی تأثیر بسزایی گذاشت تا جایی که باعث کم رنگ شدن انعکاس مسائل دینی در شعر شاعران این دوره گردید؛ اما از سال 1332 به بعد کم‌کم رگه‌هایی از مذهب در شعر فارسی علی رغم سوق شعر به مسائل مادی و شهوانی در آثار شاعران مشاهده شد. در این مقاله بر آنیم تا ...

شعر از آغاز حیات بشری، با همۀ لحظات آسمانی و زمینی‌اش، با انسان همراه بوده است. هرچند شعر در مکتب متعالی اسلام جایگاه واقعی و دینی یافت، در زبان‌های مختلف به‌ویژه عربی و فارسی تکامل خود را در قالب‌های متفاوت نشان داد. اگر شعر و شاعری درخدمت خیر و صلاح جامعه باشد و جامعۀ بشری را به‌سوی اخلاق فاضله و ایمان به خدا سوق دهد، بدون تردید مورد تأیید اسلام است و قرآن و پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) از چنین ش...

طاهره صفّارزاده یکی از چهره­های شاخص اسلامگرا است که بررسی و تحلیل ابعاد اسلامگرایی شعر وی نه تنها برای شناخت جایگاه او در جریان شعر متعهّد و ادبیات انقلاب اسلامی، بلکه در بازشناسی جریان کلّی شعر معاصر  فارسی ضرورت دارد. اسلامگرایی در واقع بازگشت به سرچشمه­های معرفت دینی، بازخوانی آرمانشناختی(ایدئولوژیک) و نواندیشانۀ آیات قرآن کریم، احکام و فرمان های الهی، ارجاع به کردار و کلام پیامبر اسلام،  بزرگ...