بیدل دهلوی یکی از شاعران معروف عصر صفوی در سده یازدهم و دوازدهم هجری و شاعری برجسته در تاریخ ادب فارسی است؛ به‌گونه‌ای که بعد از جامی و امیر خسرو بزرگ‌ترین شاعر تلقی می‌شود. بیدل را از نظر نازک‌اندیشی و پرکاری باید نماینده تمام‌عیار سبک هندی به‌شمار آوریم؛ زیرا تمام خصایص شعری گویندگان عهد صفوی را به‌گونه‌ای روشن‌تر و مشخص‌تر می‌توان در آثار او جست‌وجو کرد. هنجارگریزی یکی از مؤثرترین شیوه‌های ب...

همزمان با انقلاب مشروطه در ایران و انقلاب مردم عراق علیه عثمانی‌ها شاعرانی پا به عرصه ادبیات نهادند که مضمون‌های مشترکی در اشعارشان بود، از جمله مبارزه با جهل و طلب علم و استعمارستیزی و آزادی خواهی و... آنان پیشرفت و رشد و ترقی کشورشان را در گرو علم طلبی و دوری از نادانی می‌دانستند و این شاعران در دو کشور مسلمان و همسایه می‌زیستند. ملک الشعرای بهار و جمیل صدقی زهاوی هر دو شاعر...

آثار تعلیمی خواه به صورت نثر و خواه به صورت نظم آثاری هستندکه هدف نویسنده یا شاعر را در آن آموزش اخلاق و تعلیم اندیشه‌های پسندیدة مذهبی و عرفانی است. می دانیم که از قرن ششم، اشعار حکیمانه وتعلیمی با اشعار عرفانی چنان آمیخته می‌شود، که جدا کردن این دو محال به نظر می‌رسد. یکی از گونه‌های شعر عرفانی که هدف آن تعلیم آموزه‌های عرفانی است شعر تمثیلی است، که عطّار بیش از عارفان قبل از خود در آثارش به ک...

پدیده شهر، در بیان رنج­های جامعه و همچنین در نمود آرزوی آفرینش ناکجاآباد، نگاه شاعران زیادی را به یکدیگر پیوند داده است. نیشابور، شهری است که در آثار عبد الوهّاب البیاتی و محمّدرضا شفیعی کدکنی، جایگاه ویژه‏ای دارد. بیاتی به‌ویژه در مجموعة شعری «الّذی یأتی ولا یأتی» و شفیعی در دفتر شعر «در کوچه‌باغ‌های نشابور» سیمایی متفاوت از نیشابور را ترسیم نموده‏اند. این پژوهش، با رویکردی توصیفی - تحلیلی و با ن...

مکتب رمانتیسیسم در اواخر قرن هجدهم در اروپا و در برابر مکتب عقل‌‌گرای کلاسیسیم به‌وجود آمد. این مکتب زمینه‌‌های گوناگونی مانند ادبیات، فلسفه، علوم‌‌اجتماعی، سیاسی، هنر و... را دربرمی‌‌گیرد. اوج رمانتیسم، در اروپای قرن نوزدهم بود؛ اما بعد‌‌ها به سرتاسر جهان رسید و کشورهای دیگری را تحت‌تأثیر قرار داد. ایران نیز مانند سایر کشورها تحت‌تأثیر این مکتب قرار گرفت. محققان برآنند که رمانتیسم در ادبیات مع...

بر خلاف نگاه معمول که اخوان را شاعری بی اعتنا به مباحث فلسفی- معرفتی معرفی می‌کند و شعر او را صرفا در ستایش ایران و اسطوره‌های ملی خلاصه می‌کند، تأمل در اشعار او نشان می‌دهد که وی از زمره شاعران اندیشه گری است که مقولات دینی و تأملات هستی شناسانه از اصلی‌ترین دل‌مشغولی‌های او در طول حیات بوده، اما بسامد بالا و گستردگی مضامین میهن پرستانه، جنبه‌های ایدئولوژیک و معرفتی شعر او را تحت الشعاع قرار د...

بیدل دهلوی از گویندگان بزرگ شعر عرفانی در شبه قاره است که سبک هندی را از تنگنای صورت، به فراخنای معرفت رسانید. شعر میرزا عبدالقادر بیدل در عرصه غزل، ادامه  تفکر مولانا جلال الدین محمد بلخی در عرصة شمسیات اوست. هدف از نگارش این مقاله معرفی بیدل در عرصة غزل عرفانی است. در نظر بیدل، همه تعینات و کثرت­ها، در سیر رجوعی و عروجی انسان به وحدت باز می­گردد و در سیر نزولی او یعنی سفر از حق به خلق، همه کث...

بوطیقای آغازین مکتب سوررئالیسم، تحت تاثیر مستقیم مطالعات فروید، بر آزاد گذاشتن کامل ناخودآگاه و تخیل آزاد، به هنگام آفرینش اثر هنری، تاکید داشت. چنین رویکردی طبیعتا به قوالب آزادی مانند شعر و نقاشی متمایل بود، و به قالب داستان، به سبب تفکر منطقی ماقبلی و محاکات آن از واقعیت، کمتر توجه می-کرد. با این حال برتون، آراگون وسوررئالیست های دیگر از همان آغاز دست به نگارش داستان نیز زدند و بوطیقای تازه ...

بر خلاف نگاه معمول که اخوان را شاعری بی اعتنا به مباحث فلسفی- معرفتی معرفی می‌کند و شعر او را صرفا در ستایش ایران و اسطوره‌های ملی خلاصه می‌کند، تأمل در اشعار او نشان می‌دهد که وی از زمره شاعران اندیشه گری است که مقولات دینی و تأملات هستی شناسانه از اصلی‌ترین دل‌مشغولی‌های او در طول حیات بوده، اما بسامد بالا و گستردگی مضامین میهن پرستانه، جنبه‌های ایدئولوژیک و معرفتی شعر او را تحت الشعاع قرار د...

هر گونه بررسی علمی دربارۀ روند تحولات شعر ایران نیازمند توجه به پیشینۀ باستانی آن، از جمله آثاری است که از دورۀ میانه بازمانده است. در میان این آثار، یادگار زریران به دلیل احتوا بر ویژگی‌‌های شاعرانه و حماسی منحصربه‌‌فرد خود شایستۀ توجه ویژه‌‌ای است. یادگار زریران منظومه‌‌ای شاعرانه به زبان فارسی میانه و بازماندۀ ارزشمندی از میراث پارتی است که گوشه‌ای از هنر شاعری ایرانیان را در دورۀ میانه آشکا...