خاقانی شروانی از شعرایی است که در شعرش اصطلاحات تخصصی علوم مختلفی همچون: نجوم، فلسفه، پزشکی و موسیقی به کار رفته است. وجود این اصطلاحات، ضمن اینکه بر دشواری فهم اشعار، افزوده است، گاهی چنان تخصصی مطرح گردیده که خواننده به این باور می‌رسد که خاقانی در آن علوم آگاهی فراوانی داشته است. از جمله علومی که خاقانی از اصطلاحات آن به فراوانی استفاده کرده است، علم موسیقی است. وی در شعرش علاوه بر نام بردن ...

قصاید مصنوع که بیشتر در آنها قواعد عروض و قافیه و صنایع شعری طرح می شود، یکی از شیوه های ارائه ادب تعلیمی است که سرایندگان آنها در سایه عرض هنر، به آموزش هنرهای ادبی نیز توجه کرده اند. در پژوهش های محقّقین تا کنون تعریفی دقیق از قصیده مصنوع و انواع آن داده نشده و اغلب، این نام را هم بر منظومه های وزنیّه، هم بر بدیعیّه ها و هم بر قصاید مُوَشَّح نهاده اند. در این مقاله ضمن تعریف قصیده مصنوع و تفکیک انوا...

خاقانی شروانی ملقب به «افضل الدین» از شعرای متشرع سده ششم هجری است. وجود مضامین علمی چون مضامین طب، نجوم، فلسفه، کلام، عرفان و اندیشه های مذهبی در سخن او سبب شده است تا او را «حکیم» نیز بخوانند. باورهای دینی و اندیشه های مبتنی بر شرع از مهمترین درونمایه های شعر خاقانی است که عموماً در قالب تصاویر بدیع و شاعرانه، ساخته و پرداخته شده است. محور اصلی پژوهش حاضر، بررسی تجلی کعبه در دیوان خاقانی از من...

در گفتار حاضر، به شیوۀ سندکاوی، مرثیه سرایی و گونه های آن در ادب فارسی و عربی بررسی می شود؛ و اینکه در هر یک از ادب فارسی و عربی، روند و جریان مرثیه سرایی به چه صورت بوده و مرثیه سرایی در این دو ادب چه سیری را طی کرده است، نقطة آغاز آن کجا است و کدام کی‌ از شاعران پارسی و تازی مرثیه سروده اند و هرکدام در چه مرتبه و جایگاهی قرار دارند. مبنای کار در این مقاله، مقایسۀ مرثیۀ خاقانی در مرگ فرزندش رش...

فخر یکی از اغراض برجسته شعر غنایی محسوب می شود که مقصود اصلی شاعر و مضمون قصیده حاکی از فضل و کمال شاعر بوده و او از آن به عنوان وسیله ای برای بزرگیها و مفاخر خود ، قوم ، سرزمین و مذهبش استفاده می کند. جهل دوره جاهلی ، ظهور دین اسلام ، تعصب دوره اموی و دانش و تمدن عصر عباسی ، مهمترین عواملی هستند که بتدریج در عصرهای مختلف در تحول شعر فخر عرب موثر بوده است . فخر در شعر فارسی به تقلید از شاعران ع...

عمان یکی از شاعران و عارفان قرن سیزدهم هجری قمری است.وی در قریه ای به نام سامان از توابع چهار محال و بختیاری در حدود پانزده کیلو متری مرکز استان دیده به جهان گشود.خانواده و محیط مذهبی او در بارور کردن استعداد شاعری او تاثیر به سزایی داشت.وی از خانواده ای است که اکثرشان اهل شعر و فضل و ادب بوده اند. یکی از راه های شناخت هر انسانی آثار به جا مانده از اوست . سیر در آثار عمان شخصیت علمی و عرفانی او...

چکیده شکواییه از گونه های ادبیات غنایی است که محتوای آن بر آمده از دردهای درونی و اسرار شاعر است و شاعر در آن می کوشد تا عامل رنج و آزردگی خاطر خویش را برای مخاطب روشن کند.به طور کلی شکواییه را بر اساس موضوع می توان به پنج دسته تقسیم کرد:1- شخصی2- فلسفی3- اجتماعی4- عرفانی 5- سیاسی. شکواییه از بدو ظهور شعر و شاعری، در آثار شاعران ایرانی راه یافت اما از عصر سلجوقیان به بعد با توجه به اوضاع ...

بررسی نحوه ی کاربرد تمثیل در قصاید خاقانی توسط فرشته محمدزاده تمثیل یکی از اصطلاحات پر سابقه، گسترده و پرکاربرد در میان شاعران است. به طوری که بسیاری از شاعران در دوره های مختلف شعر فارسی، بیش و کم آن را به کار برده و آن را به عنوان وسیله ای برای محسوس کردن و قابل درک نمودن اندیشه ها و سخنان خود قرار داده اند. یکی از شعرای توانای زبان فارسی که به شیوه ای بسیار هنرمندانه،این اصطلاح را...

ا امروزه، استفاده از نظریه های فلسف? زبان و زبان شناسی در تحلیل آثار ادبی، هم می تواند دیدی نو پیش روی خوانند? متن قرار دهد تا با نگاهی تازه به سمت متون ادبی برود و هم می تواند ظرایف و دقایق هنری ادبای گذشته را آشکار سازد. این پایان نامه، با چنین رویکردی به سراغ نظری? زبانی کنش های گفتاری رفته و آن را بر روی قصاید یکی از تأثیرگذارترین شاعران فارسی زبان، یعنی خاقانی شروانی پیاده کرده است. در ا...