محمدتقی مجلسی مشهور به «مجلسی اول» از علمای قرن یازدهم هجری، در شرح کتاب حدیثی آثار گران قدری به جای گذاشته است که از جمله آن ها روضه المتقین(شرح عربی من لایحضره الفقیه) و لوامع صاحبقرانی (شرح فارسی من لایحضره الفقیه) است.محمدتقی مجلسی در لوامع صاحبقرانی روایت ها را در سه محور کلی، بررسی صحت متن روایت، شرح ظاهر روایت ها و جمع و حل روایت های متعارض کاویده است. او برای احراز صحت متن از روش های ت...

     هدف مقالۀ حاضر، بررسی وجوه اشتراک و افتراق میان شرح شطحیّات روزبهان بقلی شیرازی و جواهرالاسرار شیخ آذری اسفراینی است. نتایج به دست آمده حاکی است که مؤلفان مذکور با آسیب­شناسی عرفان و تصوف از سویی به نقد، و از دیگر سو به دفاع از شطّاحان همت گمارده­اند. فارسی بودن زبان هر دو کتاب، نگاه توأم با تکریمِ مؤلفان به مشایخِ عرفان و تصوف، شرح حروف مقطّعه و کلام شِبه­شطح حضرت رسول (ص) و شطحیّات مشایخ صوفیه،...

فلسفه همواره مورد هجمۀ مخالفان بوده است و موافقان در برابر این حملات به دفاع از آن می پرداختند. در میان مخالفان فلسفه نام غزالی و فخر رازی می درخشد و ابن رشد و خواجه نصیر طوسی در برابر هجمه های بی امان این دو تن با نوشتن کتاب تهافت التهافت و شرح مشکلات الاشارات در مقام دفاع و پاسخ از این اشکالات برآمدند. در این مقاله دفاعیه های خواجۀ طوسی و ابن رشد در مسألۀ بساطت واجب و تنها با استفاده از دو کت...

در پژوهش حاضر سبک ادبی امام سجاد(ع) در دعای ابوحمزه ثمالی بررسی شده تا زمینه ی آشنایی هر چه بیش تر ادب دوستان و اهل هنر با ویژگی سبک ادبی ایشان، با نگرشی نو فراهم گردد. روش کار بدین صورت است که ابتدا کلیاتی راجع به واژه ی سبک و سبک شناسی از نظر لغوی و اصطلاحی، تاریخچه ی سبک شناسی، ذکر معانی لغوی و اصطلاحی دعا، دعای ابوحمزه ثمالی و مختصری از زندگینامه ی امام سجاد(ع) و ابو حمزه ثمالی ارایه گردد، ...

این رساله نقد و بررسی تطبیقی شروحی است که بر منظومه هفت پیکر نوشته شده است. از شروحی که بر این مثنوی نوشته شده، می توان به شرح و توضیح استادانی همچون حسن وحید دستگردی، بهروز ثروتیان، عبدالمحمد آیتی و برات زنجانی اشاره کرد. با اینکه شروح نامبرده از اهمیت و ارزش بسیاری برخوردارند، اما باید اذعان داشت که در بخشی از آنها ابهاماتی راه یافته که باعث بدفهمی و گاه دور شدن خواننده از معنی درست بیت گرد...

امروزه یکی از شاخه‌های مطرح در روان‌شناسی، روانشناسی دین است. پژوهشگران با رویکردهای مختلفی به تألیف آثار مختلف در این زمینه پرداخته‌اند. یکی از رویکردهای مطالعه روان‌شناسی و دین، رویکرد «گفتگویی» است که تلاش می‌کند ضمن حفظ شأن دین و روان‌شناسی و عدم دستکاری اهداف و روش‌های دو طرف، مناسبات و سودمندی‌های هر یک از قلمروها را برای دیگری ترسیم نماید. کتاب روان‌شناسی، دین، و معنویت اثر جیمز ام. نلسو...

از ابتدای خلقت بشر تاکنون، در تمامی ادیان الهی و غیر الهی، انسان معتقد، در عابدانه ترین نقش عبودیت خویش در محضر معبود به عنصر عبادت و از آن میان در خالصانه ترین شکل آن به دعا رسیده است. سخن به گزاف نیست اگر دعا را لب بندگی بدانیم چرا که در تعمقی عمیق یک دعای حقیقی و کامل، مشمول تمامی عناصر خلوص و ایمان است. این مسئله که یک دعا کننده ی واقعی در حین این رویارویی با معبود خویش، تا چه حد با اخلاقیا...

ادریس‌بدلیسی از نثرنویسان معاصر سلطان یعقوب آق قویونلو در ایران و سپس شاه‌اسماعیل صفوی بوده‌ است. مهم‌ترین اثر ادریس بدلیسی دربارة تاریخ عثمانی و شناخته‌ترین اثر در میان تمام آثارش، کتاب «هشت بهشت» است. هم خودِ اثر و هم عنوان آن به فارسی است. نثر کتاب هشت بهشت مصنوع و فنی، به پیروی از سبک جهان‌گشای جوینی و تاریخ وصاف از وصاف الحضره‌ است. باید دانست چه در ایران و چه در ترکیه نسخة خطّی کتاب اخیر یع...

الرسالة ابوالقاسم قشیری یکی از متون مهم نثر عرفانی، به‌ویژه در زمینة آداب و تعالیم تصوف است. قشیری این کتاب را در فاصلة 437 تا 438 هجری قمری به زبان عربی نوشت. این اثر از همان روزگار تألیف، توجه بسیاری را برانگیخت. الرساله دو بار به فارسی ترجمه شد. سید محمد گیسودراز، یکی از عارفان طریقة چشتیه در سدة نهم، برای نخستین بار الرساله را شرح و تفسیر کرد. اهمیت شرح گیسودراز در آن است که نویسنده  افزون ...