چکیده قرآن در استفاده از الفاظ به کاربردهای عرفی که اهل لغت به کار می برند بسنده نکرده است، این ویژگی خود موجب پیدایش احتمالات گوناگون معنایی در کلمات وجمله های این کتاب مقدس شده است که ما را به این حقیقت که قرآن، کتابی است معناپرور، سوق می دهد. مهمترین دلایل معناپروری قرآن را می توان با استناد به ویژگی های این کتاب الهی چون جهان شمولی و ارائه دادن معارف بلند باطنی وظاهری در قالب ساختار کلما...

آیات متعددی در قرآن بر این مطلب تصریح دارند که تحمیل عقیده بر دیگران نامطلوب بوده پذیرش دین امری اختیاری است. در مقابل، آیات فراوانی وجود دارد که به قتال با کافران تا فراگیر شدن دین الهی فرمان می‌دهد. از آیات چنین برداشت شده است که قرآن، کفار و به­ویژه مشرکان را بین اسلام و قتل مخیر کرده است. این مطلب، افزون بر آن‌که در تعارض ظاهری با آیات دسته نخست است، خاستگاه شبهاتی قرآنی و دست‌مایه اتهام بر...

التفات از صنعت های علوم بلاغت می باشد که با یادگیری آن به فهم عمیق تر اعجاز بلاغی قرآن و ساختار کلامش و درک صحیح آیات الهی نایل می شویم. هدف پژوهش حاضر بررسی تطبیقی صنعت التفات در تفسیر المیزان فی تفسیر القرآن و تفسیر التحریر و التنویر است. پژوهش حاضر از نوع بنیادی و با روش توصیفی – تحلیلی انجام شده و روش تحلیل داده ها مقایسه ای بوده است. جامعه تحقیق متنی: شامل آیات قرآن و تفسیر المیزان و التحر...

استفاده از سیاق امری عقلایی بوده و حجیت آن از باب حجیت ظهور می‎باشد و مفسران از آن به طور گسترده و به صورت‎های گوناگون در فهم کلام الهی بهره می‎برند. این مقاله در پی بیان قرینیت سیاق در فهم کلام الهی از منظر علامه محمد حسین فضل الله می‎باشد. از نظر ایشان سیاق را می‎توان به چهار دسته سیاق کلمه، سیاق آیات، سیاق سوره و سیاق قرآنی تقسیم کرد. هر یک از این اقسام کاربردهای فراوانی در تفسیر «من وحی ال...

وجود آیات به‌ظاهر متفاوت در قرآن کریم پیرامون مسأله هدایت و ضلالت، و آیاتی که بیانگر عمومیت مشیت و اراده الهی و حاکمیت آن بر نظام آفرینش می‌باشد، آن را به یک دل‌مشغولی فکری و دینی میان متکلمان، و مفسران اسلامی تبدیل نموده و موجب پیدایش آرای متفاوتی در این خصوص شده است و این امر در تفاسیری که با صبغه کلامی به نگارش در آمده‌اند از نمود بیشتری برخوردار بوده است و در این میان، فخر رازی و علامه طباط...

در جوامع روایی و کتب تفسیری و اسباب نزول، برای بسیاری از آیات و سوره‌ها، سبب نزول گزارش شده است. اما از آن‌جا که تمام روایات اسباب به صحت نپیوسته است، محققان را بر آن داشته تا به ارزیابی سند و محتوای آنها همت گمارند. 12 سوره اولِ جزء 30 قرآن آکنده از روایات اسباب نزول می‌باشد که تاکنون تحقیقی بایسته و شایسته در زمینه ارزیابی سند و محتوای آنها انجام نشده است. در این نوشتار با روش توصیفی-تحلیلی تم...

فخر رازی، متکلم - فیلسوف و مفسر بلندآوازه سدۀ ششم - در برخی آثار خود دلائل قرآنی در اثبات جسمانینبودن و تجرّد نفس آورده است که مبتنی بر تفسیر خاص او از برخی آیات شریفۀ قرآن کریم اند. در این مقاله، ضمن اشارۀ اجمالی به دیدگاه های فخر رازی در باب تجرّد نفس انسانی، دلائل قرآنی او بر تمایز نفس و بدن و تجرّد نفس ناطقه پرداخته می شود. همچنین ضمن مقایسۀ دیدگاه های فخر رازی با آرای دیگر مفسران نشان داده خو...

قرآن (طریق وحی) در کنار استدلالات عقلی و برهان و نیز تهذیب نفس و عرفان، یکی از مؤلفه‌های اصلی و در حقیقت مهمترین رکن حکمت متعالیه به‌شمار می‌آید.. صدرالمتألهین به عنوان فیلسوف، مفسّر و عارف بزرگ جهان اسلام، رسیدن و نایل آمدن به «حقیقت واحد» را از طرق مختلف ممکن دانسته، آن‌ها را مکمل یکدیگر تلقی می‌کند. به‌گونه‌ای که از سویی می‌توان تأثیر عمیق فلسفۀ وجودی ملاصدرایی، آگاهی از اصول و مبانی...

گرایش به معنویت و نگاه های عارفانه دینی در دوره معاصر و نیاز مبرم به بازبینی متون عرفانی پژوهشگران را بر آن می دارد تا نگاهی دوباره به آثار عرفانی دوره های گذشته داشته باشند. از سویی نگاه هایی با تفسیر عارفانه یا رویکرد عرفانی به قرآن مجید زبان این کتاب را برای فهم مخاطبین امروز قابل دستیابی می کند. در بازار ارائه مکاتب مختلف عرفانی آن دسته از منابع که مطابقت بیشتری با مفاهیم کلام وحی دارند، هم...

تناسب آیات از مباحث مهم وبحث برانگیز در میان مفسّران و دانشمندان علوم قرآنیمی باشد، به همین دلیل در این پایان نامه به روش تحلیلی، توصیفی دیدگاه علامه طباطبایی درباره تناسب آیات باتکیه بر سوره احزاب بررسی می شود تا انسجامو تناسب آیات در یک سیستم وچارچوب منظم مشخص وتناسب در سورهاحزاب بررسی شود.علامه قرآن را مجموعه ای به هم پیوسته و منسجم می داند که تمامی آیه ها و سوره های آن باهم مرتبط ودارای هدف ...