حساب شصتگانی که از ارکان حساب دوره اسلامی به شمار می رود، علاوه بر محاسبات نجومی، در محاسبات دقیق، مانند به دست آوردن جذر و کعب اعداد صحیح غیر شصتگانی نیز کاربرد داشته است و ریاضیدانان مسلمان، پیش از ابداع و رواج کسرهای اعشاری، برای نمایش قسمت کسری اعداد از کسرهای شصتگانی بهره می جستند. نظام عددنویسی و حساب شصتگانی سابقه ای بس طولانی در تاریخ ریاضیات دارد. سومری ها در حدود 2000 ق. م این ...

در نجوم دورة‌ اسلامی، بین‌الطلوعین نجومی را «صبح صادق» می‌نامیدند. در احکام اسلامی، رؤیت این پدیده، شاخص شروعِ وقت نماز صبح است. همچنین گزارش‌هایی دربارة رؤیت‌پذیر بودن هاله‌ای کم‌نور به شکلی کشیده پیش از صبح صادق، که «صبح کاذب» نامیده می‌شد، [از دورة اسلامی] بر جای مانده است. اخترشناسی جدید علت صبح کاذب را بازتاب نورخورشید از ذرات غبار بین سیاره‌ای می‌داند و آن را نور منطقة‌البروجی می‌نامد؛ زیر...

روششناسی شروح نهجالبلاغه جهت بررسی و شناخت بهتر شروح و یافتن محاسن و کاستیهای آن روش و رویکرد برای پژوهشگران و مخاطبان شروح، امری لازم و مهم و کمک به تألیف شروح با رویکردهای کاملتر است. یکی از شرحهای نهجالبلاغه که اولین شرح کامل آن نیز به شمار میرود، علاوه بر تقدم تألیف به جهت تخصص و تألیفات متعدد مؤلف در آنرابطه دارای نکات ارزندهای در زمینههای لغتشناسی، ادبی، بلاغی، توجه به اشعار عرب جهت فهم ب...

مشاهدات نجومی متععدی وجود دارند که نشان می دهند عالم ما وارد یک فاز انبساط شتابدار شده است. امروزه اکثر کیهان شناسان بر این باورند که انرژی تاریک مسئول انبساط شتابدار عالم در دوره کنونی می باشد. از میان نامزد های مختلف برای انرژی تاریک، میدان نرده ای تاکیونی که خاستگاه آن نظریه ریسمان می باشد به صورت گسترده ای در متون مورد استفاده قرار گرفته است. در این پایان نامه، ما به بررسی نقش میدان تاکیونی...

در این رساله تصاویری که به کمک دوربین نجومی ufti ‎ متصل به تلسکوپ ukir واقع در رصد خانه موناکی، در هاوایی از کهکشان m33گرفته شده‏، نورسنجی شده است.‎‎‎ تصاویر در سه شب متوالی‏ ‎‎در 12،11 و 13 آگوست 2005 در فیلتر‎‎ k گرفته شده است‎.‎ برای همه ی تصاویر مدل نقطه پخش مناسب هر تصویر به صورت جداگانه‎‎‎ ساخته شد. نورسنجی برروی تمام تصاویر این دوربین انجام گرفت. جابجایی تصاویر به دقت محاسبه شد و لیست نه...

ستاره یاب یا سامانه ناوبری نجومی، یکی از دقیق ترین ابزارهای تعیین وضعیت ماهواره به شمار می رود. این سامانه قادر است با شناسایی ستارگان موجود در محدوده دید اقدام به تعیین وضعیت ماهواره نماید. یکی از بخشهای مهم این سامانه، نرم افزار شناسایی الگوی ستارگان است. در پژوهش حاضر یکی از جدیدترین الگوریتم های شناسایی الگوی ستارگان با عنوان الگوریتم شناسایی بدون بعد مورد بررسی قرار گرفته است. این الگوریتم...

حساب شصتگانی که از ارکان حساب دوره اسلامی به شمار می رود، علاوه بر محاسبات نجومی، در محاسبات دقیق، مانند به دست آوردن جذر و کعب اعداد صحیح غیر شصتگانی نیز کاربرد داشته است و ریاضیدانان مسلمان، پیش از ابداع و رواج کسرهای اعشاری، برای نمایش قسمت کسری اعداد از کسرهای شصتگانی بهره می جستند. نظام عددنویسی و حساب شصتگانی سابقه ای بس طولانی در تاریخ ریاضیات دارد. سومری ها در حدود 2000 ق. م این ن...

«مختصری از مضامین نجوم در دیوان مجیر» عنوان مقاله‌ای است که پیش رو دارید. وقتی که وضعیت علوم را در ایران از میانه‌ی قرن پنجم تا آغاز قرن هفتم مطالعه می‌کنیم، با وجود همه ی موانع موجود، متوجّه پیشرفت و توسعه ی علوم عقلی،به ویژه نجوم، در کنار سایر دانش‌ها می‌شویم و در می‌یابیم که بعد از خاقانی، شاگردش مجیرالدّین بیلقانی مجال یافته است تا کلیّه‌ی دانش های زمان، به ویژه نجوم، ابزار نجومی، پدیده های جوّ...

هرچند امروزه تقویم‌های خطی و چاپ سنگی کمیاب‌اند و نمونۀ اعلان‌‌های نجومی که در دورۀ قاجار منتشر و توزیع شده‌اند و از گزند حوادث در امان بوده و به دست پژوهشگران رسیده است، بسیار نایاب‌اند، اما خوشبختانه نمونه‌ای از آنها شامل پیشگویی تاریخ پایان جنگ جهانی اول در تیر ماه سال 1296ش. در دسترس نگارنده قرار گرفت. این سند یک آگهی بدون تاریخ است. این آگهی به شیوۀ چاپ سنگی و بر روی کاغذ کاهی با خطوط نستع...

در این مقاله فصل دوم از کتاب جامع بهادرخانی با موضوع نورشناسی برای شرح و نقد برگزیده شده است. سوال مبنایی این مقاله بررسی میزان اثرپذیری نورشناسی جامع بهادرخانی از مکاتب قدیم و جدید است. فرضیه اصلی این است که جامع بهادرخانی با وجود تمام پیشرفت‌های حاصل شده در نورشناسی جدید، همچنان بر اساس متون نورشناسی هندسی دوره یونانی و دوره اسلامی موجود در زمان خود به نورشناسی می‌نگرد و پافراتر از ریاضیات اق...