بعد از توقف فتوحات و به دنبال آن تأسیس دولت ایلخانی در ایران در سال 654 هجری، حکام مغولی و کارگزارانی که از سوی مرکز دستور می گرفتند به اداره ولایات اشغالی پرداختند و طبق قوانین جدید مالیاتی در طول سال چندین بار و به عناوین گوناگون مالیات های اخذ شده را به خزانه مرکزی ارسال می کردند. پژوهش حاضر کوششی است در باب مالیات ها و نظام مالیاتی در دوره ایلخانان و در پی توصیف و پاسخ گویی به صور گوناگون...

با حمله مغول بسیاری از مراکز اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران از بین رفت ، اما با کمک دیوانسالاران ایرانی بخشهای مختلف کشور بازسازی شد. از جمله دیوانسالاران ایرانی که دراین بازسازی نقش مهمی بر عهده داشته اند می توان به خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی وزیر سه ایلخان : غازان ، اولجایتو، ابوسعید اشاره کرد. وی علاوه بر اداره امور سیاسی کشور در صدد کاستن و ترمیم اثرات حمله مغول بر ایران بود. تاسیس رب...

نسخه های خطی «جامع التواریخ» و «مزامیرنامه ملکه مِری»، دو گروه نگارگری شاخص و مهم در هنر اوایل قرن ?ه.ق/??م. در جهان هنر اسلامی و مسیحیت هستند. نگاره های مکتب تبریز ایلخانی به ویژه «جامع التواریخ» همچنین «مزامیرنامه ملکه مری»، هر دو سکویی برای صعود نگارگری روایی به اوج در مکاتب هنری بعد از خودشان بودند. این پژوهش با هدف معرفی نظام منسجم پانوفسکی، تفسیر آثار هنری با رویکرد آیکونوگرافی و آیکونولوژ...

عصر ایلخانی از مهمترین دوره ها در سرزمین های اسلامی به ویژه ایران به شمار می رود، زیرا با هجوم مغولان به رهبری چنگیز خان، این سرزمین ها در بحران فرورفت. حمله مغول به ایران سبب سقوط اسماعیلیان و خلافت عباسی گردید. در این میان بسیاری از مراکز علمی، تمدنی و اقتصادی با چالش دیگری روبرو شدند و شیعه با تلاش و مدیریت بزرگانش از فرصت پیش آمده بهره فراوانی برد. در این دوره، عده قابل توجهی از عالمان شیعی...

نوشتار حاضر تلاشی است تا بر اساس نگاره‌های برجای مانده از دوره ایلخانی، فضاهای جنسیتی بازنمایی شده در آن شناسایی و نسبتِ حضور زنان و مردان مورد مداقه قرار گیرد. در این راستا، نگاره‌های دو نسخه مهم بر‌جای مانده از این دوره، جامع‌التواریخ و شاهنامه بزرگ ایلخانی بررسی شده است. نگاره‌های جامع‌التواریخ، گویای تاریخ مغولان و نگاره‌های شاهنامه بزرگ‌ایلخانی، به تاریخ اساطیری ایران اشاره دارد. طبقه‌بندی ...

تجارت یکی از قدیمی ترین و اصلی ترین ارکان اقتصاد هر جامعه از جمله جامعه ایرانی به شمار می آید. در عین حال تاریخ تجارت در ایران در دوران های مختلف، وضعیت متفاوتی داشته است و با فراز و فرودهای فراوانی همراه بوده است. جابه جایی حکومت ها، سلطه بیگانگان، جنگ ها و دیگر تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و حتی مذهبی تجارت را تحت تأثیر خود قرار داده اند. در این بین شرایط سیاسی بیش از همه بر موضوع...

رشیدالدین فضل الله همدانی (645-718 ق/ 1247- 1318 م) طبیب، مورخ، وزیر و سیاستمدار برجسته سلاطین بزرگ ایلخانی، غازان و اولجایتو، به شمار می رود. بدون تردید فعالیت های اجتماعی این وزیر مدبر و دانشمند در گرایش سلاطین متأخر ایلخانی به اعمال یک سلسله اقدامات اصلاح طلبانه خصوصاً در زمینه اقتصادی و توسعه شهر و روستا و تثبیت نظام مالیاتی به نحو کاملاً چشم گیری مؤثر بوده است. از این روی شایسته است فعالیتها...

با ظهور کلام وحی، هنر کتابت قرآن، در قرون اولیه هجری قمری آغاز شد. به علت ارزش و اهمیت موضوع، این هنر درمیان دیگر هنرهای اسلامی از جایگاه والایی برخوردار است و جزء متعالی ترین و شریف ترین هنرها نزد مسلمانان به شمار می آید. کتابت دوران اسلامی معنای گسترده ای دارد و تنها معطوف به هنر خط و خوشنویسی نمی باشد بلکه مجموعه ای از هنرها شامل خط و خوشنویسی، تذهیب و رنگ، کاغذ، صحافی و تجلید و… است و درحقی...

چکیده فعالیت راهزنان به دلیل ماهیت این گروه همواره در سایه ابهام باقی مانده است. در صورتی که ماهیت راهزنان هر چه بوده باشد، به عنوان یکی از گروه‎هایی که با فعالیت های خود بخش‎های تمدنی و اقتصادی و به طورکلی امنیت جامعه و اقتدار حکمرانان را تحت تأثیر قرار می دادند، قابل بررسی و ملاحظه است. علاوه بر این روزگار حکمرانی مغول ها به ویژه در اواخر دوره ایلخانی در ایران دوره ویژه ای از جهت رشد و افزایش...

ساخت مجموعه های معماری و فضاهای مستقل شهری تحت عنوان ابواب البر ـ با الهام از امکان مقدس، مشاهده قبور ائمه اطهار و سایر بزرگان دینی و عرفانی ـ و نیز مراکز آموزشی که در واقع ترکیبی از مجموعه های علمی و مذهبی اند، عمده ترین تحول در معماری و شهرسازی دوره ایلخانی می باشد. متأسفانه به سبب وقوع حوادث طبیعی و غیرطبیعی بسیار در طول زمان، دسترسی به این شهرها و مطالعه مستقیم آن ها به راحتی میسر نیست؛ از ...