به نظر دانشمندان بلاغت یکی از ترفندهای رسایی کلام و شیوایی سخن در ادبیات کوتاه گویی (الإیْجَاز: brachylogy/brevity) است (نک، زیدان، 1/48) که حتی برخی آن را مرادف بلاغت می دانستند؛ (جاحظ، بی‌تا، 1/64، ابن رشیق، 1988م، 1/418؛ ابن اثیر،1998م، 2/55) و به معنی بیان معانی مورد نظر با کم‌ترین واژگان ممکن و به منظوری بلاغی است، بی‌آنکه ابهامی در فهم کلام ایجاد شود، (جاحظ، بی‌تا، 2/8؛ ابن رشیق،1988م، 1/43...

حُسن­ طلب، از آرایه های ادبی است که نیاز و خواسته ای را با شیوه‌ی نیکو و اثرگذار برای شنونده‌ی خویش بیان می نماید؛ این آرایه ادبی­ به­ عنوان یک­ متغیّر در بدیع معنوی، بر پایه‌ی نیاز، نوع تقاضا و  جایگاهِ مخاطب، به­گونه­های متفاوتی در قالب­های شعری پدیدار می­گردد و در مرکز آن  طلب به ­عنوان یک سخن هدفمند نمود دارد. اجزای سازنده‌ی بافت شعر، همچون واژگان و ­زبان، تصویر،آهنگ کلام، عاطفه، لحن و...

ادبیات تطبیقی یا هم‌سنجی،شاخه‌ای از نقد ادبی است که از روابط ادبی ملل و زبان‌های مختلف و از تعامل میان ملّت‌ها با یکدیگر سخن می‌گوید و به دیگر سخن ادبیات تطبیقی بازشناخت خود از زبان دیگری است. بر اساس این تعریف در این پژوهش سعی شده است تشابه و تفاوت طرز تفکر و اندیشه‌های دو شاعر معاصر ایرانی و‌ آمریکایی یعنی محمدحسین بهجت تبریزی (1367ـ1285) و رابرت لی فراست (1963ـ1874) بررسی‌ شده تا هم نوعی ارتب...

قرآن اثری مقابله‌ناپذیر با ساختاری شگرف است که از آن به‌عنوان شاهکاری ادبی یاد می‌شود، بر این اساس است که قرآن خالی از عیوب سخن و آسیب‌هایی مانند «حشو متوسط و قبیح» است که در بلاغت «حشو مذموم» نامیده می‌شود. با این حال در پاره‌ای از آیات و عبارت‌های قرآنی ترکیب‌هایی یافت می‌شود که در نگاه ظاهری  با وجود تفاوت لفظی اما تکرار بی‌فایده معنای مطالب پیشین و مصداق حشو مذموم است. هدف پژوهش حاضر بررسی ...

چکیده اندیشه­ها و تأمّلات فلسفی خیّام، تأثیری ژرف بر شعر و ادب معاصر عربی گذاشته­اند. سایه پرسش­های حیرت­آلود او که از طریق ترجمه رباعیات به زبان عربی در جهان عرب نفوذ کرده، در جای جای آثار ادبی و در شعر بسیاری از شاعران معاصر عرب بوضوح مشاهده می گردد. سیّد قطب، ادیب، متفکّر و شاعر نا­م­آشنای معاصرِ مصری، از جمله شاعرانی است که در آثار ادبی- نقدی خود از خیّام و تأمّلات فلسفی او فراوان سخن گفته است و ع...

ادبیات معاصر فرانسه شاهد حضور چشمگیر آثاری است که بی پرده از «منِ» نویسنده سخن می گوید. حلقۀ سه گانۀ نویسنده، راوی و شخصیت در هم آمیخته و جریانی از ادبیاتی خلق کرده که در سیطرۀ اول شخص است. بسیاری از منتقدان بدین باورند که این امر نشانی از سلطۀ فردگرایی در جامعۀ امروز فرانسه است. گروهی دیگر از تحلیلگران اجتماعی با ردّ دیدگاه فردگرایانه نسبت به دورۀ معاصر، جامعۀ امروز فرانسه را بسیار جمع گرا می دا...

در زیبایی­شناسی جدید توجه به شکل ظاهری شعر صرفاً برای بیان زیبایی های هنری آن کافی به نظر نمی­رسد، به همین دلیل نوعی گرایش تطبیقی برای بررسی تأثّر ذوقی و شخصی شاعر از محیط اجتماعی شکل می گیرد که­ شناخت آثار ادبی را برمبنای تحقیق روان­شناختی و جامعه شناختی ادبی استوار می­سازد. در این جستار با روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از دانش­های میان­رشته­ای روان شناسی، جامعه­شناسی و زبان­شناسی به توصیف و ...

اگر نگوییم دانستن نظریه های ادبی بر هر دانشجو و پژوهنده ای که در جهان ادبیات کار و کوشش دارد، واجب است، نمی توان گفت که ندانستن آن، نقصی آشکار نیست. امروز ادبیات جهان بنا بر نظریه ها و نحله ها و مکتب ها خوانده می شود و این امر اتفاقاً به فهم ادبی و فلسفی متن یاری می رساند. در این مقاله کوشش شده است با برخی از نظرها و اصول مقبول اندیشه های منتقدان غربی، رو به حافظ شود و حافظ با آن آرا و گفته ها ا...

این مقاله بر آن است نشان دهد چگونه مایکل آنداچی کوشیده تاریخ شرق از دید غرب را در رمان بیمار انگلیسی (1992) بازنویسی کند. در پرتو رویکرد مطالعات استعمار و پسااستعمار و نیز با توجه به نظریة هیدن وایت مبنی بر روایتمندی تاریخ (مجازی بودن ذاتی سخن تاریخی)، نویسندگان کوشیده اند چگونگی به چالش کشیده شدن تاریخ مکتوب را در این رمان بررسی کنند. آنداچی، به عنوان یک نویسندة مهاجر پسااستعماری، سکوت دیرپای ...

     چکیده در تقسیم‌بندی شعر از لحاظ محتوا و عوامل درونی، با چهار گونة حماسی، غنایی، تعلیمی و نمایشی رو به رو هستیم. این تقسیم‌بندی بدین معنی نیست که یک اثر ادبی به‌طور کامل به یک گونة خاصّ تعلّق دارد زیرا در آثار ادبی، گونه‌های شعر با یکدیگر تداخل دارند. به دیگر سخن یک اثر غنایی می‌تواند دارای بخش‌های حماسی باشد و در یک اثر حماسی می‌توان نشانه‌هایی از شعر تعلیمی یا غنایی دید. حماسه هیچ گاه از جن...