زُروان نام یکی ازایزدان  باستانی است که درنوشته های پهلوی خدای زمان بوده و در دورۀ میانه به عنوان خدای یگانه ظهور می­یابد؛ به عبارتی در دورۀ میانه، زروان شخصیتی کاملاً مستقل یافته و در رأس اهورا­مزدا و اهریمن، ثنویّت زردشتی را تحت­تأثیر قرار می­دهد. نمونۀ چنین تفکّری در اساطیر دیگر ملل نیز دیده می­شود و همواره زمان در دیدگاه بشری به عنوان خدای خالق جهان مورد نظر بوده­است. حضور و نقش نحله زروانی و ا...

سدس فخری اسباب رصدی است که ابومحمود خجندی آن را به نام فخرالدوله ساخته است. در این مقاله، دربارۀ ویژگی های سدس فخری و نحوۀ اختراع این وسیله ازسوی خجندی با تکیه بر مطالب نقل شده در منابع گوناگون ازجمله تحدید نهایات الامکان بیرونی خوارزمی و جامع المبادی و الغایات ابوعلی حسن بن مراکشی بحث شده است. در ادامۀ مقاله نیز بحثی دربارۀ قانون هیئت (شکل مغنی) مطرح شده است. آنچنان که در کتاب مقالید علم الهیه...

فلسفه وجود آدمی، ذکر و پرستش حق است. هنرمندان چیره دست مسلمان نیز اصولِ معرفتِ اسلام را به چشم نوازترین شیوه ممکن به زبان زیبایی شناسانه ترجمه کرده اند و در قالب صورت ها و مضامین گوناگون در خلقِ فضای معنوی در جامعه اسلامی به کار گرفته اند. ازاره دیوار مرقد امام زاده علی بن جعفر در قم، متعلق به اوایل قرن هشتم هجری، مزین به ستارگان هشت پری است که کتیبه هایی به خط نَسخ ریز در حاشیه سفید خود دارد. تعدا...

طبیعت از ابتدا تا امروز همواره یکی از خاستگاه ها و سرچشمه های هنر بوده است. از همه بارزتر در هنر شعر، که نمونه ها و نشانه های آن را از قدیم ترین ایّام تاکنون، در آثار منظوم و شاعرانة همۀ کشورهای جهان می توان دید. برای مثال، از ترانه ها و شعرهای «سافو» در سرزمین سرسبز و سواحل جادویی یونان گرفته تا اشعار شاعران عرب از جمله «امرءالقیس» در بیابان های پر از «ربع و اطلال و دمن» یا تغزّلات آغاز قصاید قص...

با توجه به کاربرد وسیع ماهواره ها و فضاپیماها در زمینه های مختلف، برای انجام مأموریت ها لازم است آنها بصورت دقیق و به طور خودکار تحت کنترل قرار بگیرند. یکی از پارامترهایی که در کنترل ماهواره یا فضاپیما مطرح می گردد تعیین وضعیت است. ردیاب ستاره یکی از سامانه های است که کاربرد وسیعی در تعیین وضعیت دارد. عملیات تعیین وضعیت در ردیاب ستاره مبتنی بر تصویربرداری از فضای اطراف ردیاب و شناسایی ستارگان م...

به منظور افزایش عملکرد سامانه ستاره یاب به طول روز نیازمندی‌های این سامانه در دو بخش کاتالوگ ماموریت و الگوریتم شناسایی مقاوم به غیر ستاره بررسی و تامین شده‌اند. کاتالوگ مورد استفاده تومس می‌باشد. به دلیل بالا بودن تعداد اجرام ابتدا کاتالوگ فیلتر گشته و 61 هزار جرم با بالاترین کیفیت موقعیتی و فوتومتری انتخاب شده‌اند. سپس با استفاده از یکنواخت سازی چیدمان ستارگان، 4000 ستاره به عنوان کاتالوگ مام...

فلسفة وجود آدمی، ذکر و پرستشِ حق است. هنرمندان چیره‌دست مسلمان نیز اصولِ معرفتِ اسلام را به چشم‌نوازترین شیوة ممکن به زبان زیبایی‌شناسانه ترجمه کرده‌اند و در قالب صورت‌ها و مضامین گوناگون در خلقِ فضای معنوی در جامعة اسلامی به‌کار گرفته‌اند. ازاره دیوار مرقد امام‌زاده علی ‌بن ‌جعفر در قم، متعلق به اوایل قرن هشتم هجری، مزین به ستارگان هشت‌پری است که کتیبه‌هایی به خط نَسخ ریز در حاشیة سفید خود دارد. تع...

در 13 مارس سال 1781 یک موسیقیدان و منجم آماتور به نام ویلیام هرشل، شب هنگام موفق به کشف سیاره ‏اى به نام اورانوس گردید. ابتدا او به درستى در نیافت که موفق به کشف چه چیزى شده است و آن را با یک ستاره دنباله‏ دار اشتباه گرفت. هرشل زمانى که در حال تفحص در آسمان با تلسکوپ بازتابنده 15 سانتیمترى‏ اش بود، به طور اتفاقى موفق به کشف یک ستاره کم نور و غیرعادى شد. وقتى او بزرگنمایى تلسکوپش را بالا برد، ای...

مرگ و زندگیِ پس از آن، از معماهای بزرگی است که همواره ذهن انسان را به خود معطوف کرده است. در ادبیات شرق و غرب، آثاری در توصیف چگونگی این زندگی و عقیده به معاد در قالب داستان سفر به جهان دیگر یافت می‌شود. مثنوی سیر العباد الی ‌المعاد اثر سنایی و ارداویراف‌نامه که از متون پهلوی در آیین زرتشتی است، دو نمونه از این سفرها هستند. این دو متن مبتنی بر تجربه عرفانی معاد، تصاویر و اشکال حیرت‌زا و هیجان‌آو...

در فرهنگ اسلامی و قرآنی و به تبع آن در ادبیات ارزشمند فارسی ، شعور و آگاهی و نیز عشق و تسبیح و عبادت ، مخصوص انسان نیست ، بلکه تمام عالم هستی و پدیده های آن درک و شعور خاص خود را دارند. پیام حق را می شنوند و به زبان و شیوة خاص خود، آن هم بر اساس علم و شعور و انتخاب به تسبیح و سجده و عبادت حق مشغولند؛ لذا عشق به خداوند در تمامی موجودات و ذرّات عالم هستی جاری و ساری است؛ ولی انسان‌ها چگونگی این مس...