پژوهش ذیل جستاری تطبیقی است پیرامون جهت گیری متفاوت صادق هدایت و بنت الهدی صدر، دو نویسنده برجسته ادبیات فارسی و عبدی نسبت به اندیشه های اعتقادی با بکارگیری یک ابزار، در یک برهه زمانی مشابه و در گستره جغرافیایی متفاوت؛ هدف از این مقاله، بررسی سبک و نوع نگرش دو نویسنده چیره دست نسبت به محیط پیرامونی و ماورایی خود می باشد. با توجه به طرح ایده های نو در قالب جذاب داستانی، ضروری است با نگاهی جدید، ...

محمد حسن خان اعتمادالسلطنه که در دوره ناصری وزیر انطباعات بوده به لحاظ تاریخی و ادبی در عصری قرار گرفته که به جهت ترجمه کتابهای فرنگی و نشر جراید و رشد فکر آزادی و ترقی صنایع و علوم بسیار مهم می باشد. وی به دلیل آشنایی با زبان فرانسه و تحصیل در آن کشور و داشتن مقام های بالای دولتی نقش موثری در رواج ساده نویسی و روزنامه نگاری و شروع تألیفات علمی تاریخی و متون مدرن حغرافیایی داشه است. به دلیل وج...

گلستانِ سعدی همواره از قلل رفیع نثر پارسی به شمار‏ آمده ‏است. از مسائلی که کمتر بدان پرداخته‏ شده، شگردهای هنری گزینش فعل و تأثیر آن بر کیفیت شیوۀ تعلیم در گلستان است. در دستور نقش گرای هَلیدی مقولۀ فعل با نام فرایند، از رهگذر نظام گذرایی (قابلیت دستوری بازنمایی تجربه در زبان) و فرانقش اندیشگانی و تجربی بررسی ‏می‏شود؛ با بررسی انواع و بسامد فرایندهای اثر، می‏توان به دنیای ذهن نویسنده و درنهایت سب...

روح الارواح یکی از متون عرفانی فارسی است که به دلیل رویکرد تأویل گرایانه نویسنده آن در شرح و تبیین اسماء الهی از یک سو و بهره‌مندی از ظرفیت‌های زبان ادبی در پردازش آن معانی در فرم و ساختار، از سوی دیگر، میتواند در ردیف متون منثور هنری زبان فارسی، چون مرصادالعباد و کشف الاسرار قرار گیرد؛گرچه برخی ظرافت های ادبی بکار رفته در متن، ارزشهای آن را از این هم فراتر برده است. اهمیّت این اثر از جهات یاد ش...

کولاب یکی از شهرهای باستانی کشور تاجیکستان است که در طی قرن های گذشته خاستگاه شخصیت های بزرگ علمی، فرهنگی و ادبی بوده است. در چند دهۀ اخیر نیز از این منطقه شاعران و نویسندگان جوان وارد عرصۀ ادبیات شده اند. این ادیبان پروردۀ زمان استقلال بعد از فروپاشی شوروی هستند؛ بدین سبب موضوع و مسئله های مورد تصویر ایجادیات این ادیبان با جریان هایی که در کشور صاحب استقلال تاجیکستان رخ می دهد، به شدت در ارتبا...

تکرار پدیده­ای زبانی است که پیرامون آن بررسی­ هایی در زبان­های گوناگون و در چارچوب نظریه ­های مختلف صورت گرفته‌است. تکرار در دو نوع کامل و ناقص از سوی زبان­شناسان بررسی شده­است که از آن میان در پژوهش حاضر به ویژگی­های سبکی تکرار کامل در سووشون (سیمین دانشور) و بوف کور (صادق هدایت) می­پردازیم. پرسش این است که فرایند تکرار تا چه میزان می­تواند ملاکی برای تشخیص سبک ادبی نویسنده تلقی شود؟ برای دست­...

کتاب سبک ادبی ازدیدگاه زبان‌شناسی بنابر مدعای نویسندۀ آن می­کوشد تا الگویی برای تحلیل سبکی متون ادبی براساس دانش زبان­شناسی، به‌ویژه دستور زایشی، به‌دست دهد. مقالۀ حاضر به‌تفصیل به ‌نقد و بررسی این ادعا پرداخته و پس از معرفی اجمالی نویسنده و کتاب، از جوانب مختلف صوری و محتوایی سبک ادبی ازدیدگاه زبان‌شناسی را نقد و ارزیابی کرده است. براساس یافته­های نویسندۀ این سطور، کتاب موردبحث نه‌تنها روش و د...

در این مقاله، به واکاوی سبک‌شناسانة مجلد ششم کتاب تاریخ بیهقی بر اساس یکی از الگو‌های متأخّر در زمینة سبک‌شناسی ادبی (که در بستر دانش روایت‌شناسی شکل گرفته‌)، پرداخته شده‌است. پرواضح است که هر متن ادبی از لایه‌ها و سطوح مختلف زبانی شکل یافته‌است و هر کدام از این لایه‌ها و سطوح، به سهم خود در تعیین سبک نگارش نویسنده دخیل هستند؛ لایه‌هایی چون واژگان، جمله و سطوح کلان‌تر همچون گفتمان روایی...