فخرالدین عراقی یکی از عارفان بزرگ فرهنگ ما است که در قالب تعبیرهایی شاعرانه، اندیشه‌ها و تجربه‌های ناب عرفانی خود را ترسیم نموده است. شگردهای بلاغی از جملۀ ابزارهایی است که در صورت بندی زبان، ذهنیت، تجارب و درونمایه‌های عرفانی شاعران کارکردی برجسته به خود گرفته است. عراقی عارفی نواندیش می‌باشد که از این رهگذر توانسته است افکار تازۀ خود را در ساختی هنرمندانه و متفاوت از زبان رسمی صوفیان به مخاطب...

صباحی بیدگلی از پیش آهنگان و شاعران پرآوازۀ سبک دورۀ بازگشت ادبی است و در میان شاعران این سبک، رتبتی ممتاز دارد. او در سرودن انواع شعر (غزل، قصیده، ترکیب بند، مثنوی و...) طبع خود را آزموده و در هر صنفِ سخن، به خوبی از عهدۀ ادای آن برآمده است. صباحی در غزلیاتِ شیرین و لطیف خود، به سخن سعدی و حافظ توجه دارد و در قصیده، کار قصیده سرایان بزرگ قرن پنجم و ششم سرمشق اوست. او توانسته است با به کارگیری ان...

ردیف از ویژگی­های بارز اشعار فارسی، به­خصوص غزل است؛ به گونه­ای که اکثر شاعران غزل­سرا از ردیف به طرزی ویژه بهره برده­اند و کمتر شعر موفقی را می­توان یافت که ردیف نداشته باشد. حال باید روشن شود که این ردیف چه زیبایی­ها و کارکردهایی دارد که حتی شاعران معاصر ما بدان گرایش دارند و برای نمونه، حدود هشتاد درصد اشعار سیمین بهبهانی مردّف است. ردیف مانند قافیه، شعر را آهنگین می­کند و سطح زیبایی آن را با...

سبک وقوع حد واسطی است میان سبک عراقی و هندی. همانگونه که از نام وقوع بر می آید، وقوع بیان حالات واقعی میان عاشق و معشوق است، به زبانی ساده و به دور از تکلّف و تصنّع. شاعر احساسات و حالات خود را در نهایت سادگی و صمیمیّت بیان می کند. در این سبک عاشق پست و حقیر است و معشوق ارجمند و معمولاً مذکّر است، عاشق ناچار است در برابر هر آنچه محبوب می گوید فرمانبردار باشد در غیر این صورت عشق محبوب را بیشتر از دست...

چکیده شمس الدّین محمّدشیرین مغربی (750-809) که از او با عنوان "قدوه العارفین" و "زبده الواصلین" نیز یاد کرده اند، از شعرای متصوّف قرن هشتم و نهم هجری به شمار می رود. اوایل حیات او با اواخر حکومت ایلخانان (736-756)هجری مصادف بوده است. علّت تخلّص وی به"مغربی" چنین ذکر شده که در ضمن سیاحت خود، به دیار مغرب رسیده و آنجا، از دست یکی از مشایخ که نسبت وی به شیخ محیی الدّین بن عربی می رسیده، خرقه پوشیده است...

شیخ‌الاسلام سید نعیم فرزند عفیفا متخلص به سحاب از شاعران دورة بازگشت ادبی ایران است. تنها دست‌نویس دیوان او در مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی نگهداری می‌شود. در دیوان سحاب انواع ادبی ازجمله شعر غنایی و شاخه‌های آن مانند مرثیه و مدح بسیار است. سبک سحاب در مدح‌ها، خراسانی و در غزل‌ها عراقی است. او شاهان قاجاری معاصرش مانند محمدشاه و ناصرالدین‌شاه و برخی از شاهزادگان را می‌ستاید. حاکمان محلی زادگا...

رهی معیری از شعرا و ترانه‌سرایان معروف معاصر است که با مطالعۀ غزلهای سعدی، حافظ، مولوی و عراقی خود را از چشمۀ فیاض شعر پیشینیان سیراب کرد و یکی از غزل‌سرایان مشهور معاصر ایران شناخته شد. روانی، انسجام و خیال انگیزی سخن او آن گونه است که شعر او به سبک سخن سعدی نزدیک می‌شود؛ از این رو در این پژوهش کوشش شده است عناصر موسیقایی غزلیات این دو شاعر با توجه به موسیقی بیرونی، کناری، درونی و معنوی با ارا...

ردیف از ویژگی‌های بارز اشعار فارسی، به‌خصوص غزل است؛ به گونه‌ای که اکثر شاعران غزل‌سرا از ردیف به طرزی ویژه بهره برده‌اند و کمتر شعر موفقی را می‌توان یافت که ردیف نداشته باشد. حال باید روشن شود که این ردیف چه زیبایی‌ها و کارکردهایی دارد که حتی شاعران معاصر ما بدان گرایش دارند و برای نمونه، حدود هشتاد درصد اشعار سیمین بهبهانی مردّف است. ردیف مانند قافیه، شعر را آهنگین می‌کند و سطح زیبایی آن را با...

فروغی بسطامی شاعر دوره بازگشت ادبی است که بسیار استادانه، با پیروی از استادان سبک عراقی،برخی از مفاهیم عرفانی را در خدمت شعر خود گرفته است. فصاحت، روانی و شیوایی کلام از ویژگی­های اصلی غزل عارفانه فروغی است. در این پژوهش کوشش می‌شود جایگاه مفاهیم عرفانی در غزلیات فروغی بسطامی مشخص شود. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که «وحدت وجود» اساسی‌ترین ویژگی فکری فروغی در غزل عارفانه اوست. فروغی در پرداختن ب...