انقلاب اسلامی ایران یکی از مهمترین انقلاب های قرن بیستم است. در این زمینه پژوهشهای زیادی انجام گرفته است و صدها مقاله و کتاب در این باره نوشته شده است این پدیده از ابعاد مختلفی مورد بررسی قرار گرفته است. از مهمترین مسائل و جنبه های این انقلاب،ایدئولوژی است. در این بایان نامه برای شناخت ماهیت ایدئولوژی انقلاب اسلامی ایران، از کارکردهای ایدئولوژیک در مدل ژان بشلر، استفاده می کنیم. با استفاده از...

یکی از بارزترین گفتمان‌های کلیله و دمنه، «تأکید پادشاه‌محوری» است که در این پژوهش، با رویکرد تحلیل گفتمانی لاکلا و موف، به بررسی ساختار این گفتمان پرداخته‌ایم. این گفتمان از طریق بازنمایی جایگاه عنصر «پادشاه/ ملک» به‌عنوان «دال مرکزی»، و چگونگی ارتباط متقابل وی با سایر مشارکان، مفصل‌بندی خاصی را القا و هژمونی می‌کند که در آن، هویت این مشارک و سایر مشارکان اجتماعی و نیز تعریف برخی تعالی...

ترجمه به عنوان یک فعالیت اجتماعی هرگز نمی تواندخارج از زمینه اجتماعی اش در نظر گرفته شود. ایدئولوژی و هنجارهای رایج در یک جامعه در ترجمه های آن جامعه منعکس خواهند شد. زمانی که یک ایدئولوژی جدید در جامعه حاکم می شود، ارزش ها و هنجارهای جدیدی به وجود می آورد تا قدرت خود را در جامعه حفظ نماید. هدف این پژوهش این است که مشخص کند چنین تغییرانی در ایدئولوژی یک جامعه تا چه حد بر نحوه ی ترجمه متون در آن...

امروزه مسئله ی اساسی در رویکرد های جدید زبانشناسی، ابعاد اجتماعی و ایدئولوژیک زبان تلقی می شود. گروه های مختلف اجتماعی، سیاسی و یا مذهبی از زبان به عنوان ابزاری برای دستیابی به اهداف درون گروهی خود استفاده می کنند (ون دایک، 2003). آنها معولا ایدئولوژی خود را صریحا ابراز نمی کنند بلکه آن را در غالب کلمات و ساختارهای زبانی پنهان نگه می دارند. تشخیص ایدئولوژی های پنهان در گفتمان نیازمند این موضوع ...

این مقاله به تحلیل و بررسی فیلم عروس آتش می پردازد. پس از مروری بر ادبیات نظری، روش نشانه شناسی برای تحلیل داده­ها انتخاب شده است. روش نشانه­شناسی این مقاله در سه سطح توصیفی (رمزگان اجتماعی)، بازنمایی(رمزگان فنی) و ایدئولوژیک (رمزگان ایدئولوژیک) است. فرایند رفت و برگشت و تعامل میان این سطوح سه­گانه منجر به نتایج زیر می­شود. علیرغم اینکه فیلم دارای بعدی رهایی بخش است و سعی می­کند که با سنتی غیر ...

ایدئولوژی و استراتژی مقولاتی هستند که به صورت مستقل، بسیار مورد بررسی قرار گرفته‌اند و تعاریف و مفاهیم بسیاری برای آنها برشمرده شده است؛ اما نسبت میان این دو مقوله را فقط بر اساس این بررسی‌های مستقل نمی‌توان سنجید. برای اینکه نسبت میان ایدئولوژی و استراتژی یا نگرش ایدئولوژیک و تفکر استراتژیک مورد کنکاش دقیق علمی قرار گیرد، لازم است خاستگاه‌های تاریخی، مفاهیم و کاربردها و ویژگی‌های کلی آنها در ک...

مباحث مربوط به ذات استعماری برخی از علوم، از جمله ادبیات انگلیسی، صرفاً به ایران ختم نمی‌شود. این مسأله دغدغه‌ای جهانی بوده و متفکران بسیاری در سراسر دنیا بدان پرداخته‌اند. در حالی که برخی از اظهار نظرات جنبه شعاری و غیر علمی دارند، برخی دیگر روشمند، مستدل و روشن‌گرند و می‌توانند در مقام مبانی نظری مورد توجه قرار گیرند. این مبانی به ترتیب می‌توانند به اثبات یا رد امکان استفاده ابزاری از علم، ادب...

مقالة حاضر به جلوه‌های حضور دو ایدئولوژی در داستان ریشه در اعماق ابراهیم حسن‌بیگی براساس دیدگاه‌های آلتوسر، گرامشی و مارکس می‌پردازد. این اندیشمندان هر کدام با کلید‌واژه‌های خود به تأثیر ایدئولوژی نظرمی‌کنند. نگارنده با توجّه به آراء این اندیشمندان، این اثر را بازخوانی می‌کند. در نگاه کلی، می‌توان شاهد حضور دو نوع ایدئولوژی در داستان بود. ایدئولوژی دولتی و ایدئولوژی غیر دولتی هر کدام از این دو، ...

«داستان امیرارسلان‌ نامدار»، یکی از خوش اقبال‌ترین داستان‌های عامیانۀ زبان فارسی است که ظاهرا در عهد ناصرالدین‌شاه ساخته و پرداخته شده است. از آنجا که ادبیات عامیانه پنجره‌ای است که حیات اجتماعی ملل را می‌نمایاند و پیام‌ها در متن این نوع از آثار ادبی با واقعیت‌های تاریخی، فرهنگی و ایدئولوژیکی مردم آن سرزمین در پیوند است در این پژوهش سعی بر آن بوده است که پس زمینه‌های تاریخی و ایدئولوژیکی متن مو...

عرصة سیاست، عرصة تضاد­ها و منازعات ایدئولوژیکی است که در مسیر تثبیت دید­گاه­های گفتمانی در جامعه رخ می­دهد. پژوهش حاضر در­صدد است با بررسی قطبیت­های گفتمانی «خودی» و «غیر­خودی»، بر­ساخت ایدئولوژیِ خاصی را پی بگیرد. در همین ارتباط، مصاحبۀ دکتر محمد­جواد ظریف، وزیر امور خارجۀ دولت یازدهم، در برنامة تلویزیونی «دید در شب» به­عنوان پیکرهة پژوهشیِ مطالعۀ حاضر انتخاب و به مدد رویکرد «مربع ایدئولوژیک» ون...