زیبایی از دوره کهن تاکنون تعاریف گوناگونی داشته است. مسأله این پژوهش پرسش از معیار تعریف زیبایی در دوران معاصر است. فرض بر این است که تعریف زیبایی در دوره معاصر از محدودیت‌های زیبایی ابژکتیو و سوبژکتیو رها شده است. در مرحله اول برای پاسخ به این پرسش، با روش تحلیل محتوا تلقی از زیبایی در دوره‌های مختلف از منظر متفکران مهم عرصه زیباشناسی در دو گرایش ابژکتیو و سوبژکتیو بررسی شده است. در مرحله بعد ...

نظریة فلسفی جهان مثالی که پیش از نظریة عالم مُثُلی افلاطون در اندیشه­های زرتشت و حکمت خسروانی ریشه داشته است، در اندیشة حکیمان و عرفای مسلمان چون مولانا نیز بسیار تأثیرگذار بوده است. این نظریه در زیباشناسی هنری رویکرد خاصی را پدید می­آورد که بر پایة صدور معقول در محسوس و و نزول از وحدت به کثرت مبتنی است و شکلی از ادبیات تمثیلی یا رمزی را به وجود می­آورد که ساختی دوگانه به اثر می­بخشد. در این ساخت...

درهنر و ادبیات، نظام های نشانه ای متمایزی عمل می کنند که در مواردی قابل مقایسه اند. شعرها و نقاشی های سهراب سپهری، شاعر و نقاش توانای معاصر نیز آکنده از نشانه هایی است که با رمزگشایی این نشانه ها آثارش ملموس تر و قابل فهم تر می شود. خاستگاه بیشتر نشانه های سهراب طبیعت و همچنین عرفان بودایی و هندی بوده است. وی با نوعی کشف و شهود عرفانی و زیباشناسانه ی افلاطونی به گونه ای «همه خدایی» و «همه جا خد...

در تاریخ اسلام ، مسجد در رأس توجه مردم ، بویژه هنرمندان معتقد به مبانی دینی قرار داشته است . آنچه بر جای مانده ، خود دریچه ای است برای شناخت عظمت معماری به کاررفته در بنای مساجد ، به ویژه آن که در معماری و کاشیکاری بناها ، مظاهر معنوی و مفاهیم والای مذهبی چه در انتخاب رنگ و چه در انتخاب شکل و فرم بسیار ماهرانه تلفیق شده اند . علی رغم نگاه محققان در سال های اخیر به مقوله معماری مساجد در دوره های...

آیا تکرار از دیدگاه های بدیعی، بیانی، معانی، نحوی و سبک شناسی می تواند بیانگر زیبایی کلام و تشخص شعر حسین منزوی باشد؟ با توجه به بررسی غزل های منزوی می توان گفت که استفاده از اقسام تکرار، اصلی ترین خصیصه شعر حسین منزوی و یکی از دلایل زیبایی کلام وی است به طوری که این خصیصه باعث تمایز و تشخّص وی از دیگر شاعران معاصر شده است. با وجود این اگر قائل به سبک شخصی برای منزوی باشیم که در آن شکی نیست، بای...

خطبۀ فدکیّه یکی از معتبرترین خطبه‌های منقول از حضرت زهرا(س) می‌باشد که پس از رحلت پیامبر اکرم(ص) ایراد شده است. محتوای عمیق و پرمضمون این خطبه در تمام حیطه‌ها، معارف عمیقی را در ابعاد اعتقادی‌ـ فقهی، به‌ویژه سیاسی فرا روی مخاطب می‌گذارد. القای این مفاهیم در آن شرایط بحرانی و اتمام حجّت بر همگان، امری دشوار بوده که حضرت زهرا(س) با بهره‌گیری صحیح از آیات قرآن و سنّت پیامبر اکرم(ص) احتجاجات خود را در...

از میان دانشمندانی که در کنار تفسیر معانی و مضامین آیات، به مباحث بلاغی و زیباشناختی آیات عنایتی خاص داشته، زمخشری (متوفّای 538 ق) است که تفسیر وی آمیزه‌ای از مباحث دستوری و بلاغی بوده و به عبارتی، «قوانین نحوی» را در کشف وجوه زیبایی آیات قرار داده است. پژوهش حاضر در تلاش است با تکیه بر روش توصیفی‌ـ تحلیلی، دیدگاه‌های بلاغی صاحب کشّاف از حروف جاره را دسته‌بندی و مورد واکاوی قرار دهد. این بررسی نش...

مقاله حاضر نتیجه پژوهشی است که به روش کتابخانه­ای و با تکیه بر ادبیات زنانه به منظور دست‌یابی به مبانی زیباشناسی در رمان چراغ‌ها را من خاموش می­کنم اثر زویا پیرزاد انجام شده است. در این مقاله ویژگی­های زبانی در سطوح مختلف (واژگان، جملات، گفتمان) و نیز ویژگی­های محتوایی که متناظر با مهم­ترین عناصر داستانی است، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. بهره‌گیری از توصیفات دقیق و ظریف، دیدگاه زنانه، انت...

صورخیال پیوندی میان انسان و محیط او ایجاد می‌کند. ایماژ یا خیال عنصر اصلی در جوهر شعر است و صور خیال به وسیله دگرگونی‌های سریعی که بر کانون شعر وارد می‌سازند، شالودة شعر را بنیاد می‌‌نهند. انوری به عنوان شاعری بلند پایه که کلامش در اوج فصاحت و اقتدار قرار دارد از خیال و صورت­های خیال‌انگیز شاعرانه به زیبایی استفاده کرده است. یکی از خصایص شعر او وفور استعاره‌های عجیب و پیچیده است. در این مقاله ا...

زیباشناسی یکی از مهم‌ترین عرصه‌های نقد در دوران معاصر است؛ به گونه‌ای که ناقدان و اهل فن، به جنبه‌های گوناگون آن توجهی کرده‌اند. از آنجا که امروزه، متون ادبی از جنبه‌های مختلف فنی، لغوی، بلاغی و همچنین از نظر اسلوب و ساختار تحلیل و بررسی می‌شوند، نگارندگان درصدد یافتن گوشه‌ای از زیبایی‌های سوره‌ای هستند که «عروس قرآن» نامیده شده است.صنعت مقابله- که یکی از اسلوب‌های بلاغی است و در قرآن کریم نیز ...