شعر انتقادی، گونه ای از انواع ادبی است که شاعر، عیوب و نارسایی های خود، جامعه و حکومت را در آن مطرح می کند. شاعران منتقد، استعداد خود را در جهت خوشامد مخاطب به کار نمی گیرند؛ بلکه از آن، در جهت اصلاح فرد و جامعه استفاده می نمایند. رابطه ی ادبیات و شرایط اجتماعی، از نوع تأثیر و تأثر متقابل است؛ «ادبیات از یک سو، در جامعه تأثیر می گذارد و از جانب دیگر، از آن تأثیر می پذیرد؛ بنابراین، حوادث سیاسی ...

پژوهش حاضر به­ دنبال هویت­ شناسی گفتمان مسلط روشنفکریِ ایران در آستانه­ ی انقلاب اسلامی و بازخوانی آن در قالب دانش واژه­ های شناخته شده­ تر است. بر اساس فرضیه­ ی مقاله، گفتمان مذکور در چهارچوب ملی­ گرایی فرهنگی قابل تحلیل است. یافته­ های پژوهش که مؤید تأیید این فرضیه است نشان می­ دهد که گفتمان مذکور مؤلفه­ های مشترک و مهمی با ملی­ گرایی فرهنگی دارد. در این میان، مهم­ترین مؤلفه­ های مشترک عبارتند...

حوزه‌های علمیه پس از انقلاب اسلامی با پرسش‌های بسیاری که ارتباطی دوسویه با اسلام و جهان مدرن داشت مواجه شدند و برای پاسخ به این پرسش‌ها چاره‌ای جز به کار گرفتن روش‌های میان‌رشته‌ای نبود. البته حوزه‌ها عمدتاً ناخودآگاهانه به عرصه میان‌رشته‌ای کشیده شدند و فعالیت‌های آنان منعکس کننده روش‌های مدوّن برای این دست از فعالیت‌ها نیست. دو مسیر ارتباطی حوزه با دانش مدرن یعنی دانشجو-طلبه‌ها و مؤسسات تحقیقات...

این پژوهش با هدف تحلیل محتوای 134 مقاله منتشر شده در 19 شماره از «دوفصلنامه مطالعات اسلام و روان‌شناسی» در سال‌های 1386−1395 انجام شد؛ داده‌ها با ابزار «سیاهه دادرسی» گردآوری و در نرم‌افزار Exell تجزیه و تحلیل شدند. صاحب‌نظران روایی چک‌لیست را تأیید کردند. براساس یافته‌ها: 76% از نویسندگان مرد بوده‌اند؛ 84/36% از مقالات، حاصل کار تیم سه نفره بوده است؛ 35% از نویسندگان، همزمان دارای مدرک «کارشنا...

قلمرو جغرافیایی ارّان و ارمینیه در سده‌های نخستین هجرت بر پایه گزارش جغرافی‌نگاران اسلامی علیرضا شالباف* چکیده مورخان و جغرافی‌نگاران مسلمان درباره سرزمین‌هایی که سپاهیان اسلام بدانها دست یافتند، گزارش‌های ارزش‌مندی عرضه کرده‏اند. ارّان و ارمینیه از سرزمین‌هایی به شمار می‏روند که فتح آنها اندکی پس از فتح آذربایجان (کمابیش 19 ـ 20 ق) اواخر خلافت خلیفه دوم صورت گرفت. البته گزارش مورخان درباره این م...

کتاب «پارادایم اجتهادی دانش دینی» از کتب تأثیرگذاری در زمینه علم دینی است. در این کتاب با توجه به ظرفیت‌‌ها و محدودیت‌‌های مفهوم پارادایم در ادبیات فلسفه علم کوهن و مقایسه آن با واژگانی همچون مدرسه، مکتب و حوزه در ادبیات علوم حوزوی، تعریف جدیدی از پارادایم ارائه شده و نظریه‌‌ای بر مبنای آن عرضه گردیده و تلاش شده تا در مقایسه با مولفه‌‌های هستی‌‌شناختی، معرفت‌‌شناختی، روش‌‌شناختی و انسان‌‌شناختی...

پژوهش حاضر در جستجوی آن است که با بررسی مولفه ها، آراء، ایدئولوژی و اهداف جریان های فکری فرهنگی ایران پس از انقلاب اسلامی، به تبیین میزان و نوع اثرگذاری هر یک بر حقوق زن بپردازد. مسئله این تحقیق این است که با کدامین معیار یا بر اساس کدام مقسمی، می توان تصویری از فضای نظری جامعه ایران به دست داد و از سوی دیگر چطور می توان همبستگی میان جریانات اجتماعی با حوزه های حقوقی را به درستی بیان کرد. برای ...

سرگذشت کندوها نوشته‏ای است تمثیلی در قالب یک قصة عامیانه که شرایط هیچ یک از قالب های داستان و رمان کوتاه و رمان را ندارد. نویسنده بیش از اینکه در قیدوبند ساخت قالب باشد، درصدد طرح یک آرمان‏شهر یا لااقل طرح یک زندگی مستقل و آزاد است بر مبنای اصول فرهنگی و شرایط محلی ایران. انگیزة نوشتن این قصه احساس رسالت نویسنده و دغدغه‏های فکری او از وابسته شدن حکومت و فرهنگ ایرانی به صنعت و تمدن غرب است به عل...

در این مقاله به بررسی و تطبیق آثار مصطفی لطفی منفلوطی، شاعر و نویسندۀ مبارز و برجستۀ مصری با آثار جلال آل احمد، با تکیه بر نظریۀ پسا استعماری (روشنفکری و غرب زدگی) پرداخته شد؛ نیز به مقوله هایی مانند: دیدگاه های این دو نویسنده در مورد زن، هجوم غرب به زنان جامعۀ مصری و ایرانی، تحت شعاع قرار گرفتن حجاب و عفاف، تهاجم غرب به روستاهای این دو کشور و علت لامذهبی و دین گریزی جوانان مصری و ایرانی و بی ق...