در مطالعه مناسبت تاریخی هویت ایرانی با غیرِ غربی، انقلاب مشروطیت به‌عنوان اولین مواجهه جدی با این غیر اهمیت می‌یابد. برای بررسی اولین مواجهه‌ی قانون نویسان ایرانی با مدرنیته‌ی غربی از نظریه آینه‌ی لَکان بهره‌گیری و سپس متن مذاکرات اولین مجلس شورای ملی بازخوانی شد. پرسش اساسی مقاله این بود که «مواجهه اولین قانون‌گذاران ایرانی در مناسبت با غیرِ سلطنت مطلقه و غیرِ غربی چگونه در متنِ مذاکرات مجلس اول مش...

ادبیات آرمان‌شهری از حیث محتوا، دربرگیرندۀ آرزوی تحقق جهانی با شرایط بهتر و آرمانی (آرمان‌شهر) یا حاوی تصور جهانی مطلوب و در عین حال انتزاعی (ناکجا‌‌آباد) است. این نوعِ ادبی، بر مبنای انگیزۀ اصلی واحدی که نوستالژی و آرزوی بازگشت به خاستگاهی ازلی است، و با توجه به پارادایم‌های فکری شکل‌دهنده به آن‌ها، ساخت‌های مشخصی را شکل داده‌است. در خاستگاه‌‌شناسی و تحلیل کیفی نوع ادبیات آرمان‌شهری. احساس نوست...

آثار فولکلوری سه کشور ایران، افغانستان و تاجیکستان سرشار از عناصر مشترک و همانند است و از میان آن ها هم نوایی همسایه ها در ترانه های ملی ایرانی جایگاهی ویژه دارد. ایرانی فارسی زبانی که مجموعه های فراهم آمده از فرهنگ عامۀ این ملت ها را پیش روی خویش می گشاید، خود را در چنان حال و هوایی می یابد که اندیشۀ جدایی مرزها و قلمروهای سیاسی را مطلقاً به ذهن خود راه نمی دهد. بسیاری از نمونه های فولکلوری مرد...

ایران کشوری است که در آن اقوام گوناگونی زندگی میکنند. جوانان دانشجو، قشری از جمعیت را تشکیل میدهند که تنوع قومی جمعیت ایران در میان آنان بازتاب یافته و دانشگاه، به اصلیترین مکان برای حضور و تعامل همۀ جوانان از هر قوم و ناحیۀ کشور تبدیل شده است. جوانان دانشجو که از مناطق مختلف کشور به تهران میآیند تجربۀ حضور در دانشگاه و تعامل با دیگران را فرصتی مغتنم جهت انواع بازتاب و بازبینیها در هویتهای ...

بر نهاد اصلی این مقاله بررسی زمینه ها و عوامل  سیاسی موثر بر ساخت یابی هویت ایرانی - اسلامی  به روش کیفی و توصیفی است. پیدایش واحدهای سیاسی جدید تحت عنوان «دولت - ملت»، موجب شکل­گیری مفهوم جدیدی از هویت جمعی، تحت عنوان هویت ملی شد. هویت ملی ایران نیز یک برساخته اجتماعی و محصول مهندسی سیاسی -اجتماعی است، اما این مهندسی نه محصول دوره کنونی بلکه پیامد جریانات سیاسی- اجتماعی و فرهنگی دوره­های تاریخ...

در این مقاله ضمن عرضه فشرده داستان براساس دو روایت، از چند زاویه به تحلیل آن پرداخته شده است. در این تحلیل مقدمات بروز تراژدی مرگ رستم و دلایل آن، نقاط قوت و ضعف کار فردوسی، تقدیر اندیشی فردوسی و … مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش مقایسه روایت ثعالبی با روایت فردوسی پس از اشاره به خاستگاه داستان های ملی و حماسی و شاهنامه های منثور، مآخذ اصلی روایات ثعالبی و فردوسی یعنی شاهنامه ابومنصوری و بعضی...

در طول تاریخ همواره شخصیت هایی بوده اند که افکار و اندیشه ها و رفتار آنان زمینه ساز تحولات تاریخی گشته است. این افراد را شخصیت های تاریخ ساز لقب داده اند. ماندگاری نام و نشان افراد همواره مبین میزان تاثیری گذاری آنان بر تاریخ قوم ، ملت و یا حتی جهان بوده اند. میرزا تقی خان امیر کبیر که بهعبارتی بنیان گذار ایران مدرن نام گرفته؛ از این شخصیت های تاریخ ساز است؛ در اینجا محقق بر آن است تا با مرور...

محمد بن جریرطبری، مورخ و مفسّر بزرگ ایرانی در قرن سوم هجری قمری است. طبری در نگارش آثار خود شیوه و روش خاصی را دنبال می‌کند؛ از جمله آنکه همچون بیشتر مورخان و مفسران، در اخبار مربوط به انبیا و اقوام پیشین و بویژه آنچه در قرآن ذکری از آن رفته است، به روایات منقول از یهود و نصاری؛ « اسرائیلیات» استناد می‌کند که گاه به ایجاد نقاط ضعفی در آثار او منجر شده است. از سوی دیگر، طبری برای نخستین بار در ت...

روایات و داستان‏های کهن و عامیانه، یکی از مناسب‏ترین بسترها جهت تجلّی و ادامة حیات ایزدان و امشاسپندان و ایزدبانوان به صورت پیکرگردانی‏شده است. با توجه به منبع اصلی منظومة خسرو و شیرین که روایات محلی بوده است، می‏توان بازتاب چهره‎ها و شخصیت‎های اساطیری ایران باستان را در این منظومه یافت. این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی/ تطبیقی به بررسی شخصیت‎های منظومة خسرو و شیرین چو...

موسیقی و فوتبال بخشی هیجانی از زندگی روزمره ایرانی هستند. در این مقاله سعی شده است تا از یک سو جایگاه موسیقی در فوتبال و از سوی دیگر شناخت نقش موسیقی در فوتبال برای مخاطب ایرانی در ایجاد هویت مشترک مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. نقش فوتبال در هویت ایرانی این است که در آن تباین در سلایق و ایده‌ها کم رنگ و عرق دوستی و اتحاد زیاد می‌شود. برای شناخت هویت ایرانی، آهنگ‌های سه تیپ از خوانندگان مجاز، زی...