جام یکی از مضامین اصلی و پرکاربرد شعر فارسی به شمار می آید. استقبال زیاد از این مضمون باعث ایجاد جریان جدیدی در حوزه ی ادبیات شد جریانی تحت عنوان خمریه سرایی که شاعران بس بنامی در شکل گیری و انسجام آن دست داشتند. استفاده از جام و ترکیبات آن تنها در همین حوزه باقی نماند بلکه مفهوم دیگر آن که همان جام جم، جام جهان نما و جام جهان بین است راه را برای ورود این مضمون در ادبیات عرفانی هموار نمود و باع...

در این مقاله به بررسی عناصر اسطوره اعم از شخصیت ها، موجودات و نمادهایی که صبغه و نمودی عرفانی در غزلیات شمس داشته اند، پرداخته ایم. البته علاوه بر شخصیت ها و نمادهای اسطوره ای ملی، شخصیت های اسطوره ای دینی و عرفانی نیز که مولانا آن ها را در جهت بیان مفاهیم عرفانی آورده، مورد بررسی قرار گرفته اند. عناصر، موجودات و شخصیت های مورد بررسی در این مقاله عبارتند از رستم، زال، کیقباد، سهراب، اسفندیار، ض...

ادبیات و فرهنگ کشورِ ما جایگاه ویژه ای را به اسطوره ها، اعم از اسطوره های کهن و نو، اختصاص داده است. علیرغم گستردگی اسطوره های ایرانی، ادبیات معاصر این سرزمین شاهد حضور چشمگیر اسطوره های بیگانه و نشأت گرفته از ادبیات خارجی، اعم از شرق و غرب بوده است. در این مقاله، پژوهندگان کوشیده اند تا با بهره گیری از نظرات پیر برونل که رویکرد نوینی را در عرصة نقد اسطوره شناختی ارائه کرده است، به اهمیت نقش و ج...

گسترش اسطوره در بطن اثری پویا و ریشه دار چون مثنوی معنوی، درنگ و ژرف بینی بیشتری از دیگر متون می طلبد. پیوند این اثر با عوالم اسطوره ای باعث شده است متنی چند لایه شکل بگیرد و نوعی فضای رمزآلود و گسترده در سراسر متن احساس شود که درک آن را به فراتر رفتن از عوالم شناخته شده ظاهری موقوف می کند. اسطوره های درخت زندگانی، درخت خروب و اسطوره منشأ گیاهی انسان - که در مثنوی بدان ها اشاره شده است - از جمل...

در این مقاله سعی شده است مفهوم و توصیفی از اسطوره با خاطر نشان ساختنمشخصه های اسطوره با منطق استقرائی ارائه شود، جلوه های اسطوره ها در ادبیات جهان وادبیات کودکان و نوجوانان بحث اصلی این مقاله است . و همچنین تسری اسطوره ها درافسانه ها قصه های پریان، افسانه های حیوانات ( فابل ها ) و حماسه ها و همچنین ترانه ها ولالائی ها و مثل ها .کوشش به عمل آمده تا تعامل اسطوره ها در موضوعات ذکر شده و انواع ادبی...

در بطن سیاست های بازنمایی غرب، اسلام سیاسی و خشونت های تجسم یافته ی آن، امری درون ماندگارِ جهان اسلام و روحیه ی جمعی مسلمانان تلقی می­شود. پیامد این امر، تاریخ زدایی از جهان اسلام و اسطوره سازی از آن است. یکی از میانجی های این اسطوره سازی، بازنمایی های رسانه ای است. غرب، هژمونی گسترده ای بر انتشار تصاویر رسانه ای دارد؛ یکی از جلوه های عمده ی رسانه ای از اسلام و مسلمانان و به تبع آن تکثیر سیاست ه...

نخستین مرحلۀ اغلب داستان های اسطوره ای، فرایند تولد قهرمان است. تولد قهرمان در باورهای اسطوره ای، و با توجه به آراءِ میرچا الیاده و جوزف کمپبل، تولدی نمادین از بطن زمین است که بر میل بشر برای بازگشت دوباره به «زهدان نخستین» صحه می نهد و آرزوی اتحاد او با «مادر اعظم» را محقق می سازد. مسألۀ این پژوهش نیز تحلیل روان شناسانه و اسطوره شناسانۀ تولد قهرمان در داستان های اساطیری و مقایسۀ آن با روایت های...

چکیده: تو این را دروغ و فسانه مدان به یکسان روش در زمانه مدان (شاهنامه فردوسی) یکی از مسائلی که ذهن انسان ها را از گذشته به خود مشغول داشته بحث آفرینش و خلقت آغازین است، اسطوره ها پاسخ های شایسته و در خور انسان های پیشین است به پرسش های خود درباره آغاز جهان، انسان و کلاً راز های هستی. با مطالعه اعتقادات و بینش های اقوام مختلف این نتیجه به دست آمده است که انسان های ابتدایی برخلاف جوامع امرو...