حسبه نهادی نظارتی و محتسب ضامن اجرای نظم عمومی جامعه اسلامی براساس قوانین دینی و عرفی بود. در این نوشتار، با استفاده از منابع کتابخانه ای و به روش توصیفی ـ تحلیلی، عملکرد محتسبان دوره تیموری مورد بررسی قرار می گیرد. تیموریان با داعیه شریعت محوری، باعث رونق بازار محتسبان شدند، به طوری که در یک شهر، دو محتسب هم زمان فعالیت می کردند. اما این رونق ظاهری، با تصویر آرمانی محتسب، فاصله ای بسیار دارد. ...

چکیده گنبد مصلی عتیق یزد از جمله بناهای شهر یزد است که دارای تزیینات ارزشمند نقاشی می باشد. این بنا از نظر شیوه ی معماری شباهت زیادی با اکثر بناهای تیموری در آسیای مرکزی و نیز برخی بناهای قرن نهم در خراسان دارد. بررسی و مقایسه ی ویژگی های خاص معماری و تزیینات این بنا با دیگر بناهای تیموری باعث قرار گرفتن بنای گنبد مصلی عتیق در بین آثار این دوره در یزد شده است. این بنای منسوب به عصر تیموری اگرچ...

اهداف: پژوهش حاضر، ضمن شناسایی و معرفی صفحات افتتاح مصحف‌های قرآنی عصر تیموری موزه‌های آستانه مقدسه قم و آستان‌قدس رضوی به تبیین و تشریح ویژگی‌های صفحات افتتاح، صفحه‌آرایی و عناصر تزئینی  وابسته به این آثار می‎پردازد.  روش/رویکرد پژوهشی: مقاله از نظر هدف کاربردی بوده و پژوهش ماهیت توصیفی‌ _ ‌تحلیلی دارد و آثار به روش تطبیقی ارزیابی می‌شوند. اطلاعات...

صندوق قبر شیخ صفی­الدین و شاه اسماعیل اول از آثار چوبی و نفیس هنر دوره اسلامی به شمار می­آیند. ساخت این دو صندوق قبر در بسیاری از منابع غربی و بعضاً ایرانی، به دوران حکومت همایون شاه و هنرمندان هندی نسبت داده شده است؛ این در حالی است که بر اساس مطالعات صورت گرفته دلایل بسیاری مبنی بر اصالت و خاستگاه ایرانی دو صندوق قبر مذکور می­توان ارائه داد، از جمله تزیینات، مواد مصرفی و شیوه خاتمکاری متفاوت د...

نگارگری سنتی ایران در طول دوره های مختلف تاریخی به مرور دستخوش تغییرات گشته است. این تغییرات بر اثر عوامل اجتماعی، سیاسی، فرهنگ جامعه، سلیقه پادشاهان و دیگر سفارش دهندگان آثار هنری ، عوامل مذهبی و ارتباط با شرق دور و غرب صورت گرفته است. در این تحقیق فرض بر این بوده که این تحولات منجر به ارائه تصویری متفاوت از زن به لحاظ شکل ظاهری و جایگاهش در آثار هنری هر دوره شده است. و اینکه این تصاویر از متو...

 مجموعه شیخ جام در شهرستان تربت جام موزه‌ای ست که از دوران سلجوقی تا قاجار آثاری به یادگار دارد. بخشی از آن درهای چوبی مجموعه به‌طور اخص درهای گنبدخانه و یکی در آب‌انبار محفوظ است. هدف مقاله بررسی فنی و هنری درهای مذکور و تعیین تاریخ ساخت درها (پنج دَر) با توجه به نقش و تکنیک منبت‌کاری دَرهاست. بنابراین، سؤال این است که تزیینات دَرهای داخلی گنبدخانه و دَرِ موجود در انبار مجموعه شیخ جام چیست و متعلق ...

زمان زندگی میرسیدعلی همدانی (۱۳۱۴-۱۳۸۶م.) با ایام پرآشوب انقراض دولتداری خان های مغول، خروج سربداران و آغاز دولتداری تیموریان مطابق می آید. در آن روزگار، زبان فارسی دری یا به اصطلاح امروزی، زبان فارسی تاجیکی در قسمت بزرگ سرزمین آسیا (آسیای مرکزی، آسیای خرد، آسیای غربی، آسیای شرقی و آسیای جنوبی) زبان عمومی بین المللی تلقی می شد و اقوام و ملیت های گوناگون از آن استفاده می کردند. این مقاله با اساس...

دوران تیموری زمانۀ تقابل گفتمان دو نهاد امارت و وزارت است. این دو نهاد و دیدگاه های وابسته به آن ها، رویکرد وزارت محور به نمایندگی از وزرا و طرف داران آن ها و رویکرد امارت محور با محوریت امرا و حامیان شان، هدایت گر جریان های سیاسی و اجتماعی عصر تیموری بوده اند. در این میان نقش مؤلفان دوران تیموری در توصیف، تفسیر، و تبیین دو گفتمان مذکور حائز اهمیت است. از جملة این افراد، در جبهۀ گفتمان امارت مح...