مسئله این جستار، واکاوی تحلیل خواجه از کیفیت حرکت و استکمال نفس (اشتداد وجودی یا حرکت در اعراض) است. دیدگاه خواجه طوسی را می­توان در دو مرحله بررسید: 1. قبل از تکون نفس: بیان خواجه برخلاف کون و فساد مشائی، ملتزم اثبات حرکت اشتدادی برای صورت نوعیه نفس است. 2. در طول حیات آدمی: اگرچه طوسی در مواضعی به زعم مشاء، حرکت جوهری نفس را ابطال می­کند، اما در تحلیل سیستمی از آرای وی به­ویژه در بررسی استکما...

علم کلام با توجه به ماهیت پویا و متحول خود، تحولات زیادی را تجربه کرده است. کلام فلسفی به عنوان سبک خاص این علم، یکی از این دگرگونی هاست که در دوران خواجه نصیرالدین طوسی به بلوغ خود رسید. کلام فلسفی ، رهیافتی خاص در علم کلام است که در آن متکلم با پذیرش پیش فرض ها و مبانی دین خاص ، از استدلال عقلی و فلسفی جهت تحقق اهداف علم کلام بهره می برد. هرچند آغازگر این روش در علم کلام را معتزله دانسته ان...

در میان دانش های مختلفی که از قدیم تاکنون مطرح بوده و زبان و ادبیّات فارسی به خوبی در انتقال آن موثّر واقع شده است، آموزه های اخلاقی است. اخلاق، مجموعه ای از دانش هاست که جایگاه انسان را در جهان هستی نشان می دهد و او را در تعامل با دیگران از یک سو و در پیشگاه خداوند از سوی دیگر مسئول می سازد. تلاش خواجه نصیر در دور? انحطاط در زمین? اخلاقبرجسته است مهمترین کتاب او در این زمینه، اخلاق ناصری است. ...

یکی از حوزه‏های مهم اندیشه سیاسی در اسلام، کلام سیاسی است. علی‏رغم قدمت طرح مسائل سیاسی در علم کلام که به نخستین سده اسلامی و سرآغاز پیدایش این علم برمی‏گردد، کلام سیاسی نتوانسته است همچون همتای خود، فلسفه سیاسی، مجموعه منسجمی را در طول تاریخ خود تشکیل دهد. در سده اخیر با احیای اندیشه‏های سیاسی اسلامی و توجه به بازنگری و بازخوانی تاریخ گذشته اندیشه سیاسی، حوزه‏ای که متکلمان، آراء و عقاید سیاسی ...

مطالعه رابطه اخلاق و سیاست و ایجاد یک نوع تعامل میان نظریه اخلاقی و نظریه سیاسی، یکی از مسائل مهم علمی در حوزه فلسفه سیاسی است. خواجه نصیرالدین طوسی و نیکولو ماکیاولی ازجمله فیلسوفان و مردان سیاسی هستند که در دو سنت فکری متفاوت (اسلام و غرب)، در مطالعات فلسفی و سیاسی خود به جرح و تعدیل رابطه اخلاق و سیاست پرداخته اند. این مقاله صرف نظر از تفاوتهای ضروری و خاص دو سنت فکری، با توجه به مشترکات عمو...

نگارنده در مقالة حاضر، کوشیده است تا نشان دهد قریب به تمام نو آوریهای عروضی دردهه های اخیر، مرهون کشفیات خواجه نصیر در کتاب بی نظیر او ـ معیار الاشعار ـ است .برای اثبات این مدعا، نگارنده با برشمردن مسائل مهم عروضی، به طرح دیدگاههای خواجهنصیر و مقایسة او با شمس قیس و محققان متأخر می پردازد .

فارابی، ابن سینا و خواجه نصیرالدین طوسی در چارچوب علل اربعه و در پرسش از اینکه سعادت چگونه تحصیل می‌شود، آیا تحصیل آن متوقف بر وجود زمینه‌ها و علل و اسباب بیرونی (بیرون از نفس انسان) است، یا با وجود زمینه‌های درونی مثل تهذیب نفس به اسباب بیرونی نیاز نمی‌شود؟ در پاسخ، آنان تحصیل آن را متوقف بر وجود علل و اسباب بیرون از نفس آدمی یعنی اسباب مدنی می‌کنند. آنان سعادت را با ابعاد اجتماعی انسان و نظام...

برهان حقایق نفس لاامری تنها برهانی است که خواجه طوسی (ره ) آن را در اثبات عقل مفارق خالی از خلل و رخنه یافته است. این برهان پس از وی نزد غالب متفکران مقبول افتاده است. برهان حقایق ابدی لایب نیتز در اثبات وجود خدا، در اساس ، مانند برهان خواجه طوسی است . حکیمان حوزه فلسفی شیراز معمای منطقی معروف به شبهه جذر اصم را در نشان دادن خلل برهان حقایق نفس الامری طرح کردند . خواجه طوسی بدون آنکه به ارتباط ...

مسئله این جستار، واکاوی تحلیل خواجه از کیفیت حرکت و استکمال نفس (اشتداد وجودی یا حرکت در اعراض) است. دیدگاه خواجه طوسی را می‌توان در دو مرحله بررسید: 1. قبل از تکون نفس: بیان خواجه برخلاف کون و فسادِ مشائی، ملتزم اثبات حرکت اشتدادی برای صورت نوعیه نفس است. 2. در طول حیات آدمی: اگرچه طوسی در مواضعی به زعم مشاء، حرکت جوهری نفس را ابطال می‌کند، اما در تحلیل سیستمی از آرای وی به‌ویژه در بررسی استکما...