دربارة داستان سیاوش، بیش از داستان­های دیگر شاهنامه بحث شده است؛ اما همچنان بحث و جدل‌ دربارة ساختار و ژرف‌ساخت آن ادامه دارد، به‌ویژه آنکه باید به ژرف‌ساختی از داستان دست یافت که بتواند ساختارهای متعدّد را تبیین کند. در این مقاله کوشش شده است ساختار کلان داستان سیاوش در ژرف‌ساخت‌های گوناگون تبیین شود تا از طریق آن، جایگاه و نسبت شخصیت‌های سیاوش، کیخسرو و فرود در طرح بزرگ داستان تحلیل شود. نتایج...

چکیده استفادة مؤثّر از فنون روایی منجر به خلق آثاری موفّق در حوزة ادبیّات داستانی شده است. محمود دولت­آبادی نویسنده­ای برجسته در این حوزه و داستان سلوک وی، جزو آثار جریان سیّال ذهن است. این پژوهش، به شیوة توصیفی - تحلیلی، در پی شناسایی تأثیر به کارگیری فنون روایی بر داستان سلوک است؛ به همین منظور، بعد از معرّفی نظریّة ژنت و شرح نظریّۀ روایت وی در سه سطح «زمان دستوری: نظم و ترتیب، تداوم، بسامد»، «وجه: ...

یکی از مباحث مهم در ساختار داستان ها موضوع آغاز، تنه و انجام است. نویسندگان در این مقاله با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی، به مطابقت انجام در خسرو و شیرین نظامی، گل و نوروز خواجوی کرمانی و جمشید و خورشید سلمان ساوجی، پرداخته اند. این بررسی نشان می دهد که ساختار انجام در داستان ها تقریباً یکسان است و شاعران پس از ایجاد «بحران» و «اوج» با افزودن موخره­ای، نکاتِ مبهمِ داستان را روشن می کنند و با گره...

بزرگ علوی و زکریا تامر، هر دو از نویسندگان توانای دنیای معاصر به شمار می­روند. اوضاع آشفته سیاسی و اجتماعیِ تقریباً مشابهِ حاکم بر عصر هر دو، باعث شده است که در نویسندگی و به خصوص داستان کوتاه، رویّه­ای تقریباً یکسان را در پیش گیرند. داستان گیله­مرد و النّهر که هر دو نمونه­ای موفّق در زمینۀ داستان کوتاه به شمار می­روند، اوضاع اجتماعی دوران خویش را با زبانی نمادین و تقریباً پوشیده به چالش می­کشند. پرداخ...

چکیده عبدالحمید جودة السحّار نویسنده معاصر مصری، از جمله نویسندگانی است که در داستان­نویسی معاصر عربی، رویکردی متعهّدانه در پیش گرفته­است. داستان کوتاه «وسوسة الشیطان» از مجموعه داستان «همزات الشیطان» از برجسته­ترین داستان­های او در این زمینه است. در این داستان، چالش­های درونی یک انسان در قالبی هنری، به خوبی بازتاب یافته است. این پژوهش با روش تحلیلی – توصیفی، میزان موفقیت نویسنده، در به کارگیری ت...

روایت را می‎توان همچون جنبه‎های درهم بافته‎ای از متن و اثر ادبی به شمارآورد که به همراه زبان، یکی از مهمترین حوزه های نظریۀ ادبی به شمار می رود. روایت شناسی، در بارۀ شیوه های مختلف بیان رویدادها و تحلیل ادبیات روایی نظیر رمان، داستان کوتاه و حماسه به بحث می پردازد. هر کدام از این شیوه‎ها، متن ادبی را از زاویه ا ی خاص بررسی می‎ کند. شناخت روایت به منتقد، در نقد و تحلیل داستان و عناصر داستانی و ن...

مکتب ساختارگرایی از جمله دانش های مربوط به نشانه شناختی است که به تحلیل محتوای متون(از جمله متون مقدس) و به ویژه بررسی و تحلیل عناصر داستان ها و قصه ها می پردازد. شیواترین ابزار بیان و انتقال مفاهیم و انگاره های مورد نظر، روایت و به تصویرکشیدن وقایع در قالب «قصه» است که اهداف بسیاری را با خود به همراه دارد. این پژوهش در تحلیل عناصریکی از داستان های مشترک در قرآن و نهج البلاغه یعنی داستان خلقت آ...

اقلیم گرایی در داستان نویسی معاصر ایران به طور جدّی از دهه هزار و سیصد و سی شمسی آغاز می شود و در دهه های چهل و پنجاه به اوج خود می رسد. داستان های اقلیمی غالباً بازتاب دهنده ویژگی ها و عناصر مشترکی چون فرهنگ، باورها، آداب و رسوم یک منطقۀ جغرافیایی اند. با توجّه به خاستگاه نویسندگان و ویژگی های اقلیمی بازتابیده در آثارشان، پنج حوزه یا شاخه داستان نویسی اقلیمی شمال، جنوب، غرب(کرمانشاه)، شرق(خراسان)...

یکی از قدیم ترین انواع ادبی دنیا داستان است. داستان گرچه در دورۀ اخیر و چند قرن پیش با دُن کیشوت سروانتس پا به عرصۀ ظهور نهاد، امّا در بین ملل متمدّن گذشته، از جمله ایران سابقۀ کهنی دارد. وجود داستان های گوناگون در فرهنگ ایرانیان نشان از زندگی این نوع ادبی در این سرزمین است؛ هرچند داستان جدید با آنچه ما در ادبیّات قدیم خود داریم، بسی تفاوت دارد؛ امّا می توان برای نشان دادن این تفاوت از اصطلاح قصّه بر...

داستان بیژن و منیژه از جمله داستان‌های فرعی در طرح اندام‌وار شاهنامه است که طرح و ساختار ویژه‌ای دارد. برخی محققان در پی توجیه تاریخی داستان برآمده‌اند و اصل داستان را مربوط به عصر اشکانی دانسته‌اند؛ این در حالی است که در این داستان نشانه‌های اسطوره‌ای معناداری هست که نمونه‌ةای مشابه آن در دیگر متون نیز وجود دارد. مسئله‌ی اصلی این است که داستان بیژن و منیژه حاوی چه اندیشه‌ای است که موجب شمول و ...